“Đối thoại mới” (1973) của Chế Lan Viên như mở ra một cánh cửa mới đầy hi vọng. Sinh ra trong thời chiến, chính vì vậy từ nhỏ ông đã nhận thức được vai trò của thơ ca trong việc cổ vũ, động viên tinh thần đồng bào, quân đội cách mạng. Ông không chỉ là nhà thơ, nhà văn hóa mà còn là nhà cách mạng vĩ đại của dân tộc. Ngay dưới đây, chúng tôi xin chia sẻ một phần của tập thơ “Đối Thoại Mới” với chất thơ hùng hồn, mãnh liệt nhé.
Nội Dung
Chớ để quân thù nghe ta khóc, ơi em
Vết thương phải thành sẹo ngay đi mà đánh giặc
Đã đau rồi đừng khóc để đau thêm
Ta còn cả đời ta mà khóc Bác
Bom Mỹ nguỵ tranh thủ phút này để tấn công ta
Pháo đài máu với những bom bảy tấn
Nguyện thương đau không thành tiếng khóc oà
Ta đau đấy nhưng giết thù, ta vẫn sẵn
Ta có nước mắt thương đau nhưng ta còn có lửa thương đau
Giặc nếm cái chết lúc ta cười, cho chúng nếm thêm ngày ta khóc
Hễ đau nhiều thì dao chém lại càng sâu
Xuất kích lớn là giữa ngày tang tóc
Hai mươi năm trôi phút giây nào Bác không nghĩ đến miền Nam ?
Miền Nam “máu trong máu” và “thịt trong thịt” Bác.
Đền cũ vua xưa, đỏ lộc vừng
Chồi non lá nhỏ sáng đầu sân
Ngựa xưa voi cũ hai hàng đá,
Uy thế còn thua búp lá xuân.
Thiếu gạo, giao thừa ăn cháo
Đón xuân, nổ súng chào xuân
Dọc ngang một nhánh hoa rừng
Cắm vỏ đạn đồng cao pháo.
Trời xanh sau lúc khóc
Nước mắt treo cầu vồng
Cái mống cầu hi vọng
Cho tấm lòng đau xong.
Những cây bàng đỏ lá cuối năm
Những cây bàng cuối đời rơi lá
Những khối đá thời gian tàn phá
Rơi rơi rơi từng vết đỏ bằm
Cây bàng chẳng buồn đâu lá úa
Ai sang thay nó đã biết rồi
Mỗi cây chết giấu đằng sau nó
Một cây em đợi phía chân trời
Còn lâu nữa cây xanh mới đến
Cái cơn mơ những lộc những chồi
Nhưng vì nó phía này quả chín
Và yên lòng, lá úa bằm rơi
Cây xanh đến rồi, màu xanh tha thiết nhất
Tất cả phố sáng mai này ngẩng mặt
Lá xanh non, lá nõn, lá ngần
Cái dậy thì của một mùa xuân
Xanh tận màu xanh, xanh cùng sức lực
Trong vội vã có chút gì sợ mất
Bởi cây xanh chợt thấy phía sau mình
Cái chu kì lá úa đuổi màu xanh.
Cuối giêng đào rụng hết
Đột ngột sắc mai vàng
Một cành mai phương Bắc
Làm nhớ mẹ quê Nam.
Con chim “bắt cột”, lá “tàu bay”
Đánh Pháp mười năm hóa bạn bày
Nay vượt Trường Sơn đi diệt Mỹ
Lại nghe chim ấy, hái rau này.
Hai mươi năm mẹ khóc
Sao gặp con mẹ cười ?
Bay vượt nghìn sông núi
Cho phút ấy mà thôi!
Bốn năm đạn lửa chim bay hết
Nay tiếng bom im cánh biếc về
Tiếng hót đàu tiên, ơ, lạ lắm!
Cả làng rưng lệ đứng im nghe.
I
Chiều rộng. Mưa thưa. Mây trắng
Cành tơ, liễu nhú, chim chuyền
Không thể bay trời muôn dặm
Nhảy trong cành nhỏ, nguôi quên.
II
Mùa xuân sắp qua mau
Chim con chừng cũng hiểu
Nhảy chuyền trong rặng liễu
Suốt chiều vui tìm sâu.
Trời xanh ngoài cửa sổ
Như em xa mới về
Chim chíp chim chim chíp
Tình ái hót ta nghe.
Sương giăng mờ trên ngõ Tạm sương
Ngõ rất cụt mà lòng xa thẳm
Ngõ bảy thước mà lòng muôn dặm
Thương một đời đâu phải tạm thương.
I
Giữa chiều náo nhiệt phố phường
Vụt nhớ ngàn cao Yên Tử
Vắng tanh vạn gốc tùng im
Thiếu bóng mình đi dưới đó.
II
Giữa chiều Hà Nội nhớ Hoa Yên
Nghìn chiều tùng xanh đứng lặng yên
Mình đã về đây vui phố xá
Non cao còn hướng mắt trông nhìn.
1
Chiếc nhẫn trên tay anh Trỗi
Không sống đời bình yên những chiếc nhẫn thường
Không ở lâu cùng anh được in một dấu hằn
Một ngấn hạnh phúc trên tay, dù ngắn vội
Ra đi đổi lấy một dây bom ở dưới chân cầu
Chiếc nhẫn bây giờ đâu bây giờ dâu
Chưa ai tìm lại được
Nhưng sau nó, từ nay trên cả nước
Không một chiếc nhẫn nào
Lại yên tâm sống cuộc đời như trước.
2
Bọn giết người giữa Sài Gòn kia đôi khi chúng cũng biết buồn
Ấy là khi muốn giết ta mà thiếu cọc
Hoặc trói ta cao mà chỉ có cọc lùn
Hoặc nửa đêm dậy bổng oe oe tiếng khóc
Của cái “đứa bé lương tâm” phải giết nhiều lần thì mới chết
Như giãy giụa dưới gót giày một chút cỏ xanh non
Nỗi buồn của chúng chiều nay là giết xong Trỗi không tìm ra chiếc nhẫn
Giết người xong, không có tiền mua rưọu, chúng buồn.
Đôi tay máu, biết bán gì để nhắm?
3
Mẹ ơi, xưa kia có bao giờ mẹ lại nghĩ ra
Sẽ có một đứa giết ngươi tên Mắc Namana
Giết đứa con mẹ trong nôi tên là anh Trỗi?
Nhưng mẹ ơi, ơi Quyên đừng khóc vội
Phút xa ta Trỗi rất tươi cười
Vẫy vẫy đôi tay gọi người thân cả nước
Và đáng lẽ gọi “mẹ ơi”, “Quyên ơi”, anh đã gọi đời, gọi Bác
Gọi tiếng gọi muôn lần thắm thiết “Việt Nam ơi!”
4
Chẳng còn ai đòi anh lập công
Anh vẫn lấy giọt máu chót của mình ra sinh đẻ
Trước khi máu ngấm im vào đất mẹ
Đã cất lời lên hát một tiếng vô cùng
Cái chết khiến người này cao lên, kẻ kia hèn mạt xuống
Anh đã chết ngang tầm khi anh sống
Anh đi rồi. Đời ở thế tấn công.
5
Vượt qua máu mình, Trỗi nhìn thấy chúng ta
Vượt lên đầu bọn đao phủ hành hình anh nhìn thấy hết..
Cái nhìn xuyên thẳng ấy bọn giết người không thể giết
Nó thành lời thành ánh sáng ta ca
Chúng ta đi đày sau lưng mình có đôi mắt Trỗi
Lúc nào đó thấy tim mình đau nhói
Chính tự cọc tre trường bắn, Trỗi đang nhìn
Dặn ta rằng “Nhớ lấy, đừng quên”
“Hãy nhớ lấy lời tôi!”
Nếu ta không quên mà đưa chân lý vào lòng
Thì anh Trỗi đâu cần nhắc nữa
Hỡi con người dễ khổ dễ quên dễ khóc dễ cười, hãy nhớ!
6
Bắn xong Trỗi, quân thù hốt hoảng
Trên ngực anh chỉ 12 vết đạn thôi
Đội hình bắn đủ 13 khẩu súng
Kẻ nào kia đã bắn trượt ra ngoài?
Chúng điểm mặt: áo Mỹ, mũ Mỹ, súng Mỹ, cả cái nhìn cũng Mỹ
Không một ai không xứng mặt giết người
Tổng số đủ 13. Giặc chỉ cần có thế
“Đủ 13”. Và Trỗi đã chết rồi.
Anh lính số X kia, hỡi người bạn vô danh
Mùa giết chóc là gồm cả những viên đạn lép
Chính đi cùng anh mà bọn giết người chúng giết,
Chính thêm anh mà chúng đủ đội hình.
Nhưng đừng khóc nữa anh ơi, chớ khóc
Viên đan trượt của anh kia, Trỗi đã kịp nhìn ra
Dẫu anh mang súng giặc và áo quần của giặc
Trỗi không bao giờ thấy anh trong đội hình của số 13.
7
Rực rỡ hoa hồng, sáng tươi dáng cúc
Những người yêu từng bước sánh nhau qua
Tượng Trỗi cười giữa đời đang hạnh phúc
Nhớ ơn Anh, đời kết những chùm hoa.
Cảm ơn Anh nghệ sĩ đèo đá rắn hoa cương hình tượng báu
Những chỗ đạn xuyên Anh xưa là chỗ thịt rất mềm
Khi ta đến đặt hoa. thì đá đã thôi chảy máu
Đó là điều luôn phải nhớ, em nghe!
8
Anh lại thấy mình đặt mình dưới xe của giặc
Lại trùng trùng xông lên trong nghìn đợt công đồn
Là Bè, là Xuân, là Thắng, là Men trong nghìn tên tuổi khác
Tất cả ở đâu cần sự sống cao hơn
Anh là chất bột, chất rau tươi
Câu Kiều, suối trong, ánh sáng của đời
Ở đâu con chim đập vỏ trứng mà kêu chiêm chiếp
Hạt nảy mầm, cái vỏ tách thành đôi
“Hồ Chí Minh muôn năm”
“Việt Nam muôn năm”
Chỗ anh hô đạn dứt nửa chừng, tiếng nối theo lại nối cao trên đất Pháp
Bị giết tại Sài Gòn, Trỗi tái sinh trên đường phố La Havan
Xa muôn dặm Trỗi nhìn về Tổ quốc
Hướng chân trời chân lý Việt Nam.
9
Thế kỉ hai mươi, con người không dang tay mà chịu đóng đinh
Không ai có thể hoà hợp giữa ngực Trỗi đạn xuyên và họng súng
Không có chung đòi giữa Promêtê và chim dữ xẻ gan mình
Đế quốc Mỹ, ta nhằm mày, nổ súng!
Đào không gây thương nhớ
Mà liễu xui bồn chồn
Có gì đâu em nhỉ
Em về Dương liễu thôn
Ai tạc trống đồng năm đánh Mỹ
Trong hoa văn xin hãy nhớ cánh đào
Năm chiến trận hoa cũng là vũ khí
Theo pháo này chiếm những non cao.
Những ngày không em, anh xuống các sân bay
Tuyết trắng lặng im kêu dưới gót giày
Mái nhà tuyết không có em trong đó
Những hình thông đứng lặng im cây
Tuyết bên ngoài nghĩ suy trong im lặng
Nghĩ sâu thêm rơi mỗi lúc mỗi dày
Tuyết trắng tinh, trắng tinh, lòng anh trắng tinh
Chỉ mình anh nhìn cửa kính phòng anh,
Ngỡ thấy em hiện qua rừng tuyết ấy
Tự quê nhà, đạp tuyết, đến tìm anh.
Các chị mong em trai
Mẹ sinh con là gái,
Con nhoẻn miệng con cười
Cả nhà vui trở lại
Đặt tên con Vàng Anh
Giữa mùa mưa bão lớn
Bột mì trôi vạn tấn
Đê vỡ quê Thái Bình
Cuộc đời đang nặng gánh
Mà tên con nhẹ tênh
Đặt tên con Vàng Anh
Nào mẹ cha chẳng nghĩ
Chờ một ngày thắng Mỹ
Cây ngọt và trái lành
Con là chim, con nhỉ
Trời của con màu xanh.
Giật mình thấy một sắc không xanh
Cửa tối phòng giam mở rộng rinh
Trời biếc vốn quen từ thuở bế
Bây giờ vào ngục, xót lòng Anh.
Đối thoại mới về câu chuyện cổ
– Anh ơi, mụ yêu tinh đã làm cho suối thương yêu trở
nên thù nghịch với người.
Uống một ngụm này thôi, thì anh sẽ chẳng là anh,
thì anh hoá hổ. Và người đầu tiên
anh ăn thịt chính là em.
– Em ơi, không ai giải khát bằng thuốc độc và
tự nuôi sống mình bằng máu người thân.
Em ơi! Sự chịu đựng cái khát bao giờ cũng lớn hơn
cái khát.
Và chính trong lúc này
kẻ thù còn chết khát hơn ta.
– Anh ơi. suối thứ hai này con mụ yêu tinh cũng đánh
thuốc độc rồi. Không hoá hổ, nhưng
mà anh hoá sói
Hổ vồ em, còn sói móc quả tim em.
– Em ơi! Nhân loại không bao giờ lại chọn cho mình
thành hổ tốt hơn, hay tốt hơn là hoá sói.
Những người chết khát xưa nay ư, vẫn chết trong tư thế
của người
Nếu chọn ư ? Ta chỉ chọn cách nào giết bọn giết người
tốt nhất
Hôm nay hay để đến ngày mai.
– Con suối cuối cùng, con suối thứ ba
Anh chỉ thành nai thôi! Em van anh hãy uống
Như trong mọi chuyện xưa, con nai kia sẽ trở lại
làm người.
Anh hãy uống đi, anh phải làm người, phải vì em mà
tồn tại.
Và nếu anh từ chối ngụm nước này, thì người tàn ác
lại là anh.
– Em ơi! Việt Nam đâu phải những siêu nhân mà
chối từ cái khát
Nào ở đây ai đã làm ra phép lạ gì mà không cần những
cái hôn, dòng suối, vườn cây.
Nhưng đừng để cho quân thù phục kích ta nơi đẹp
nhất của nhân loại là dòng suối, cũng
là nơi khát nhất của ta là nỗi khát.
Vả chăng em ơi, con người còn những Nỗi Khát
khác lớn lao hơn cái khát.
Những nỗi khát lớn lao hơn không thoả mãn
ở suối này.
– Anh ơi! Khi người ta khát, người ta hay hùng biện
Anh hãy tạm làm nai để chờ ngày mai anh trở lại làm người
Chuyện cổ bảo: mụ phù thuỷ rồi sẽ chết ngày mai bên
suối kia và hoá hổ
Thì việc gì người chối từ ngụm nước hôm nay ?
– Em ơi, chuyện cổ tích xưa kể rằng con yêu cuối cùng
sẽ chết.
Nhưng chuyện ngày nay là nó đang chết dần kia,
chứ không phải cuối cùng.
Em ơi, em có biết vì sao nhân loại thích chuyền cho
nhau từ đời này sang đời kia những câu chuyện cổ
Chỉ vì mỗi đời có thể thêm vào đấy những gì chưa có
hôm qua.
Em ơi, cho dù hôm qua thế giới chỉ có ba dòng suối
thôi và tất cả đều là của qủi.
Thì hôm nay nhân dân cũng đã tìm ra vô vàn suối
ngầm suối trong trong tiềm lực của mình.
Với thuốc độc, thì suối vẫn là ẩn số
Không, đế quốc Mỹ không thể nào biến chất tất cả những
dòng suối trong, những dòng máu hồng nhân loại.
Chúng không thể nào đánh thuốc độc tất cả thi ca, triết
học, tôn giáo, những trái tim và những vườn hồng.
Kẻ tuyệt vọng thảm sầu ngày nay không phải là chúng
ta, mà chính là chúng nó.
Mười ba triệu tấn bom tuyệt vọng vì không làm
nứt rạn được vầng trăng ngời sáng xứ này.
Những hoá chất khai quang tuyệt vọng trước lộc nõn,
búp xuân của rừng, em ạ.
Phép lạ ngày nay là như thế đó
Phép lạ ngày xưa trong chuyện cổ chỉ ở trong tay phù thuỷ
Nhưng phép lạ ngày nay là ở trong tay những người
đi chân đất, trái tim trần.
Phép lạ là những người chết khát lại hoá thành ra suối
Việt Nam nguyện làm suối trong nuôi mình và cho
bè bạn uống chung.
Tặng con, Triều
Sáu tháng bặt thư con
Chiến trường ngày đánh lớn
Chẳng muốn hỏi gì hơn
Chỉ mừng tin thắng trận.
Gạo son thấp thoáng cành sương
Chùa cao chùa thấp mùi hương động lòng
Ra về không thể mang cùng
Hái nhành hoa nhỏ ven rừng cầm tay.
Thời gian trôi lặng thinh
Mà tháng ngày chảy hết
Xuân qua mình chẳng biết
Hoa gạo đỏ thình lình.
Man mác hoa lau trắng
Đường về thăm Nguyễn Du
Ngàn lau từ Nguyễn thấy
Bạc xóa đến bây giờ.
Nhớ Bác, hiểu mùi hoa mộc
Làn hương đạm ấy sao nồng
Ngỡ khuất sau làn gió biếc
Trong hồn thơm mãi vào trong.
Năm trước đến quê mình
Thấy một mùa hoa bỏ
Năm nay về quê mình
Trân trọng từng hoa nở.
Tháng ba nở trắng hoa xoan
Sáng ra, mặt đất lan tràn mùi hương
Không em anh chẳng qua vườn
Sợ mùi hương… sợ mùi hương nhắc mình!
Hoàng thảo hoa vàng… Chợt nhớ ra
Ơ xuân! lơ đãng bấy lòng ta
Câu thơ tháng chạp mình chưa viết
Mà đó hoa vàng, xuân tháng ba.
Thị trấn tan hoang. Một khóm hồng
Còa đây, bên trận địa phòng không
Ba nghìn trận lửa xuân đâu sợ
Hoa lại cười trong đợt phản công.
Giữa Tết đoàn quân biệt thủ đô
Trường Sơn chờ họ cuối đường xa
Hãy im nước biếc, im màu liễu
Im bới màu hoa đỏ cạnh hồ!
Lặng im
Lặng im thì mới nghe
Nhựa đong đầy các nhánh
Như hồn anh đầy em
Lặng im
Lặng im thì mới tỏ
Nhánh đang hút từ sâu
Cái làm nên nụ đỏ.
Nghe, mùa xuân, nghe nghe
Lặng im mà mọi chỗ
Cái im giữa lòng ta
Cũng là mùa xuân đó
Nếu lòng ta thiếu nó
Thì bao giờ ta nghe
Cầm tay em vút ve
Hồn im cho tay nghe.
Năm rét đi rồi liễu nhú tơ
Khắp cành lộc nhỏ sáng mau thưa
Tưởng ngày em lại buông cành rậm
Che khuất mình ta trong gió đùa.
Buổi sáng em xa chi
Cho chiều, mùa thu đến
Để lòng anh hóa bến
Cho thuyền em ra đi!
Nhất Chi Mai tự thiêu
Cho rừng mai tồn tại
Lửa đốt mình chị cháy
Nở cành hoa muôn đời.
Màu trắng là màu mây của em
Trắng trời anh lại nhớ em thêm
Em đi muôn dặm như về chậm
Chỉ lấy màu mây trắng nhắn tin
Chúng ta hành quân suốt bốn nghìn năm để đánh trận hôm nay…
Phá cái thế giặc Huê kỳ ba nghìn chiếc máy bay
Đánh những trận đánh tuyệt vời các vị tướng cầm quân xưa thèm đánh lại
Người cắm cọc gỗ ở Bạch Đằng, người bắn hóa hổ ở Thăng Long hẳn muốn tận
mắt mình thấy buổi cáo chung của cuộc chiến tranh phá hoại Vâng,
ta còn một nửa trái tim ở tại miền Nam
Nhưng hãy cười cho bọn đế quốc uổng công xài mười vạn chuyến bay
và hai triệu rưởi tấn bom
Những người chúng giết chết ở Phú Lợi, Chí Hoà nay đến Pa-ri đối diện quân thù lên án chúng
Cái áo bà ba và chiếc khăn rằn chị Bình còn ngát thơm mùi thuốc súng
Miền Nam ơi, nếu nhân loại là mùa hoa, thì hiển nhiên em là một đóa hoa sen
Vươn lên nhìn nhân loại quanh em và để nhân loại đi qua còn quay lại ngắm nhìn
Có người “thợ ảnh vũ trụ” nào hãy đứng ra giữa không trung quay về trái đất
chụp cho ta cái Hình Tổ quốc
Trong cái thế bao đời qua, đây là Dáng Đứng Việt Nam ta đẹp nhất
Cái dáng đứng Hùng Vương, dáng đứng Hồ Chi Minh, dáng đứng Mác Lênin
In lên từ lãnh tụ tối cao đến mỗi một người chiến sĩ không tên.
Trời xanh ở Hà Tĩnh, ở Quảng Bình, trời xanh ở Nghệ An, ở Vĩnh Linh
một nghìn rưởi đêm ngày tuyến lửa
Trời xanh trên tất cả mọi nơi hôm qua còn rú gầm cái chết văn minh: lân tinh, cực
Nhanh, từ trường, tọa độ….
Trời xanh trong triệu mắt trẻ con bốn năm nằm hầm nay thỏa mắt uống nhìn nắng mới long lanh…
Đuổi một con chuồn chuồn và đôi tay bắt được cả trời xanh
Trời xanh của những bà mẹ thanh thản ngồi trên miệng hầm vạch áo cho con bú
Vú hồng lại và hồng hồng giọt sữa
Mẹ tha hồ ru, tha hồ hát, nựng nhìn con
Hát rằng “Hà hỡi, hà hơi, chúng cút đi rồi, con ngủ cho ngoan”
Trời xanh hốt dừng lại ở phía này sông Bến Hải
Phía nam sông, sắc trời thấm máu ta đang chảy
Một triệu quân thù còn, Đất nước vẫn chia đôi
Thì một trời Việt Nam ta mà cũng hóa hai trời.
Nhân dân ta sẽ lấy lại toàn vẹn trời xanh đó cho em, em hãy nhớ!
Đường trường Sơn ta mới đi nửa đường thôi, cả dân tộc lại lên đường đi nưa.
Nhưng điều căn bản, cái ước mơ là ta đã đánh tan uy danh không lực Huê kỳ
“Vị thần” của thế kỷ hai mươi muốn đem sấm sét hiện đại
ra làm cho nhân loại chúng ta lùn đi một nứa vì quì
Cái “vị chúa tối cao” muốn cho thế giới được mưa thì mưa, nắng thì phải nắng
Ôi khuôn đúc ra người là mang nhãn hiệu U.S.A và chúng làm nên ở tòa Nhà Trắng
Và tầm vóc người cao bao nhiêu, thấp bao nhiêu là người Mỹ vẽ sơ đồ
Dân tộc này phải trương cờ lên, dân tộc khác hạ cờ….
Quốc gia này cần đẻ ra vua, và quốc gia khác phải hạ sinh tổng thống
Tất cả, tất cả là do “đức chúa Hoa kỳ” quyết định trong thâm cung của chúng…
Nào thần kia! Mày là thần ư? Nhưng chính mày đã nát xác tan thây
ở đây bởi dân ta có cái Lẫy nỏ rất thần
Ấy là cái trí tuệ anh hùng, cái dũng cảm tuyệt vời trí lự của nhân dân.
Những hàng cây ở Chủ tịch phủ biết bao lần từng thấy Bác Hồ ta dạo qua trên lối sỏi
Vầng trán nào nghĩ suy dữ dội nhất ngày nay về các bãi gieo và bãi chiến trường
Trái tim nào giải đáp đúng nhất cho ta những câu hỏi chiến tranh và thời đại hỏi
Lặng lẽ, lặng lẽ từng bước chân Bác qua đây như vạch lại một con đường.
Không có gì quý hơn độc lập tự do. Phải quét tên xâm lược cuối cùng ra khỏi nước!
Ai như Bác ta một đời đánh luôn ba tên đế quốc, ngót tám mươi năm không riêng nghi lấy một ngày
Cả Việt Nam biết ơn người từng lấy sự sống mình làm tài sản chung dâng Tổ quốc
Để từ nắm đất chỗ biên thùy thành ánh sáng hôm nay…
Vượt núi sông, mắt Bác thấy những rặng dừa, ôi có phải những ngày này Bác
mong nhớ miền Nam hơn bao giờ hết
Miền Nam mà hai mươi năm qua mỗi trận càn đều làm thân thể Bác đau
Phải giải phóng miền Nam, để cái huân chương Bác gửi lại ngày nào, Tổ quốc sẽ gắn lên ngực Bác
Hôm qua Bác hôn nắm đất nơi Pắc Bó biên thùy, mai Người sẽ cùng ta hôn nắm đất chỗ Cà Mau
Biết ơn, biết ơn…
Biết ơn các con ta nửa đêm quấn bao gạo lên đường rời nhà cha mẹ
Đến sõng đến yêu trên những đồi trọc vô danh không phải là nhà
Mang nghìn vết sẹo không hào quang đi diệt Mỹ
Cho mỗi tấc biển, tấc đất, tấc trời trở lại dưới tay ta…
Ôi những năm ta đào chiến hào, đào tăng sê qua vườn hoa, qua phòng riêng, qua hạnh phúc gia đình
Những năm ta lấp các ổ gà, các hố bom, và gấp những nỗi đau riêng cho thành sẹo
Cả nước vui trong cái vui rất nở sinh là: giết giặc quên mình,
Cái vui lớn, những đời thường không thể hiểu.
Biết ơn những thế hệ thanh niên thức trắng nghìn đêm trên các cầu phà cùng bóng tối với sao khuya
Người lái xe đi suốt đời còn lanh lảnh trong tai tiếng còi gọi dừng xe đêm ấy
Nghìn tấn bom dội xuống người con gái giao thông toàn thân thành đước cháy
Chị vẫn đứng sững bên đường điều khiển chuyến xe đi.
Ôi những năm con người sống trụi trần bằng cái nhựa chửa thành hoa, bằng cái loi
Hỏi họ Tổ quốc là gì ư? Họ lúng túng im. Chân lý chả lắm nhời
Phút trước họ vô danh, phút sau hóa phi thường vĩ đại.
Im lặng đánh, im lặng cười, nghìn chết chẳng khi lui.
Biết ơn nhưng người vợ nửa chưa chồng, nửa còn lại cày trên các cánh đồng năm tấn
Giữa nước bạc đồng sâu vẫn còn điệu chèo cho yên dạ kẻ đi xa
Hạt lúa năm chiến tranh mang trên mình sáu, bày cái tai ương: bão lụt, vàng lụi, sâu
Keo, bom cháy, bom bi, úng hạn…
Những hạt lúa thương chồng thương nước của dân ta.
Biết ơn những người vì ta xây nên cầu Hàm Rồng lại vì ta lấy máu giữ Hàm Rồng
Đổ mồ hôi dựng nhà máy, lại đổ mồ hôi tháo lắp các nhà máy nơi rừng sâu sơ tán
Ở đây muốn không chết như rạ rơm thì phải sống thực anh hùng
Người đánh lớn mà người xem càng phải lớn.
Nào có ai đâu là kẻ đứng xem, đứng ngoài xem, đứng xa xem trong những ngày gian khổ đó?
Tôi yêu biết bao những người chỉ một giờ xếp hàng mua thịt phiếu cùng tôi
Quá nửa những người nấp bóng cây chờ chuyến xe kia đều có con mình ra tuyến lửa
Họ chung với tôi một số phận, một chiếc hầm hay một quà bom rơi.
Cái chiến thắng làm ra bởi ba mươi mốt triều dân ta không sót trái tim nào
Thường đổ máu cho ta là những người không biết không quen, thậm chí có khi gặp
nhau ta không chào họ nữa.
Ôi, tôi biết ơn những người cùng một thời đánh Mỹ với tôi hơn người tất cả mọi thời trong lịch sử
Hơn cô Kiều đã qua chuyện cũ, hơn vệ tinh chưa đến, chuyện về sau.
Tập thơ “Đối thoại mới” có 64 bài, mời quý vị độc giả theo dõi phần 2 để hiểu thêm về con người, về ý nghĩa, giá trị nhân văn ẩn sau những dòng thơ đầy lôi cuốn của ông nhé. Chúc các bạn luôn mạnh khỏe và thành công!
