Nhắc đến Du Tử Lê , chúng ta không quên nhắc đến tập thơ Trường Khúc Mẹ Biển Đông vang danh. Tập thơ chứa đựng nhiều cảm xúc và nỗi niềm của ông đối với người mẹ đã khuất của mình. Với những vần thơ da diết, những bài thơ này đã khiến không ít bạn đọc xúc động mạnh mẽ. Nếu bạn đang muốn sưu tầm những bài thơ hay thì đây sẽ là một điểm đến tuyệt vời dành cho bạn!
tôi tìm ra nhà quàn dễ dàng hơn mình tưởng
nơi đó không lâu
tôi đã tới thăm một người bạn bị cháy
mười năm sau cái chết của Ngạc
lần thứ hai tôi tìm tới một nhà quàn
lần này tới, không phải để nhìn xác con hay xác bạn
mà để nhìn xác mẹ tôi.
cây nhân thế đã đâm chồi thất lạc
nhân gian cùng chung một vết thương.
tôi tìm ra nhà quàn dễ hơn mình tưởng
ngôi nhà trắng. Những chiếc ghế sắt cũng mầu trắng
đường xe chạy uốn cong hình móng ngựa khoảng sân trong có nhà bán
hoa,
mấy tháng trước còn xanh những cây phong
nay lốm đốm đỏ
vòi nước từ chiếc bồn trước cửa toà nhà chính
phun hoài như thế chẳng biết đã bao năm
buổi sáng, ngồi nép trên chiếc ghế sắt, tôi nói với Sơn
về sự đổi mầu của lá phong
khu rừng đỏ. Những ngày học ở Indianapolis. 1969
ly cà phê. Điếu thuốc rút từ bao Winston của Sơn
mẹ tôi nằm trong chiếc quan tài mầu dưa úa. Các chị tôi nhắm mắt
chọn cho dù giá tiền khá đắt
những ngọn nến được thắp trên hai bàn thờ
(vốn là hai chiếc bàn bỏ không)
hương khói mịt mù không đủ sức toả mùi thơm khắp căn phòng
thuê với giá cắt cổ
từ khi người ta đem xác mẹ tôi về nhà quàn
tôi chỉ khóc một lần duy nhất
lúc người bạn gái hỏi:
Bà đâu?
tôi khóc trên chiếc bàn ăn nhà anh chị Quỳnh buổi tối trở về chỗ
của mình.
tôi bảo Nam gọi cho Tưởng và Tú, báo tin bà chết
giấc ngủ nặng chộn rộn những thế đánh của Trương Thuý Sơn
Tạ Tốn, Hân Tố Tố
khăn với áo thoảng mùi hương quá khứ
những con đường mòn trũng thương đau
người một thuở đã sống cùng nhang khói
chẳng ai không trở lại bước đầu.
tôi tìm ra nhà quàn dễ dàng hơn mình tưởng
bầu trời chiều bị những đám mây mọng nước trì xuống
nhớm đụng ngọn phong
người giám đốc nhà quàn nói: chúng tôi đã sẵn sàng
quý vị có thể mặc quần áo cho bà cụ
xin đi theo tôi.
tôi bước dọc dẫy hành lang có những gian phòng kính trong suốt
cũng bàn ghế mầu trắng
cánh cửa đẩy ra. Mẹ tôi nằm trên chiếc giường có bánh xe
dưới chân bà, người ta cột hai miếng vải nhựa
một ghi tên Mrs.Hoàng. Một ghi ngày giờ nhận xác
lòng tôi khô ráo. Óc trắng loá. Cạn kiệt
tựa con diều trên không. Thình lình đứt dây, mất hút
chẳng cảm xúc nào dấy lên, dù trước khi đi tôi e sợ mình sẽ khóc
các chị thay quần áo cho bà.
đương khi tôi ngồi ngó mông qua khung cửa hé
hành lang tức thở tiếng giầy
Nghi Thuỵ xuất hiện. Mặt anh xám, má hóp, những cọng râu dựng
ngược
cái quay ngang
cái xỉa dọc
người bạn trẻ liếc nhanh chiếc xác có khuôn mặt thoa sáp
mặt mannequin
trên chiếc gường đẩy
im lặng.
không ai nói.
tôi tiễn bạn về
căn phòng còn xác mẹ tôi, những người chị héo, rũ xuống như mấy
đụn vải biết cử động chậm
Lãm bước ra theo
nàng sợ điều gì
xác lạnh? ma quỷ
đứng với Thuỵ bên chiếc van mầu vàng gắt gỏng
(như đời sống anh gắt gỏng những ngày qua)
bất ngờ Thuỵ dúi cho tôi mấy tờ giấy bạc
tôi rưng rưng bảo, đã túng còn bày đặt
anh lắc đầu. Đôi mắt đục lờ như sáp chảy
bỗng cơn đau như có liên hệ với đôi mắt sáp
nhói lên
tôi nghiến lấy răng mình…
chiều thập thò trên cây Thánh giá nóc Giáo đường bên kia lộ
những chiếc xe giấy bồi, nhợt nhờ di chuyển
Lãm theo tôi quay vào
không ai khóc. Phải rồi. Không một giọt lệ nào chắt xuống bộ quần
áo đỏ
chiếc áo dài nhang
thân thể mẹ tôi trương phình
cánh tay áo không thể xỏ được
chúng tôi bỏ đi
với cánh tay trần của người chết được giấu dưới tấm drap trắng
(cánh tay có nhiều vết tím, thâm, bầm đen từng khoảng)
chị tôi cẩn thận nhét tấm drap dưới nệm
(chị sợ bà lạnh?
hoặc giả chị cho bề gì cũng giữ cho hai cánh tay đừng lạnh?)
tôi rút thuốc hút khi chưa ra khỏi cửa.
ai? thân xác tám mươi lăm năm lầm lũi
tám mươi lăm năm chưa trọn tiếng cười?
đời vay trả ngày nào tôi mới chết?
những chân về có gọi bước đi lui
chiều cuối mộ, liệu ai ngồi nhớ lại
những chia lìa, đứt một sớm mai.
tôi tìm ra nhà quàn dễ dàng hơn mình tưởng
anh chị, các cháu và đứa con trai tôi vật mình trên tiếng chuông
mõ
thầy Mãn Giác, thầy Pháp Thuận mặc đạo tràng
những miếng vá vuông nối nhau chảy xuống
dường tôi bị băm vằm bởi tiếng kinh
Vãng sinh
tôi khóc.
từ 1950, lần thứ hai tôi mặc áo xô
(mớ áo tang mượn từ chùa Trúc Lâm (?)
những ai trước tôi đã mặc)
có người nhắc nhở tôi đi tìm ông giám đốc nhà quàn
để khiêng xác mẹ tôi từ giường lăn, thả vào áo quan
bằng hữu nêm cứng căn phòng
tràn ngoài hành lang
(có người từng đến thăm mẹ tôi cách đây hơn hai năm
khi bà mới bay qua Thái Bình Dương, tới phi trường Los Angeles
có người chưa hề biết mặt ngang mũi dọc của bà)
tôi nắm tay đôi người
muốn quỳ, lạy họ
trời đất lạ nỗi sầu tôi đóng váng
mặt hồ kia hắt lại điêu tàn
mảnh đất cũ không cùng tôi bầu bạn
thì linh hồn rồi cũng đến hoang mang.
tôi tìm ra nhà quàn dễ dàng hơn mình tưởng
anh chị, cháu và con tôi ra về,
đem theo họ những miếng da mặt sưng, mọng nước
tôi ngồi lại trong căn phòng tối
mưa tầm tã. Gió đánh những cành phong nghiêng, lật
lá lạt xạt bước chân trốn chạy
người trực nhà quàn có làn da mét, mét
da người chết
đôi mắt cạn thần
nụ cười trắng nhờn
anh thò đầu vào phòng hỏi tôi cần nước nóng?
nổi gai ốc, tôi liếc nhìn qua phía mẹ mình
bà ngậm miệng. Không cười. Không cử động
bà buồn?
tựa khi chết, mẹ tôi vẫn còn khư khư giữ lại nhiều điều làm vốn
mưa xầm xập
vài người Mỹ thập thò hỏi xác
tôi nói còn hai nữa. Một trong nhà quàn và một ở Chapel
họ đi ngay. Sợ tôi vồ, chụp?
mưa làm căn phòng đẫm tử khí đã lạnh, thêm buốt
chín giờ tối. Tôi bước ra. Mưa nhẹ hạt, bóng tối, vòi nước trong
bồn
vẫn phun không mệt mỏi những lượng nước cố định
trên mặt hồ, hàng trăm ngàn con tôm riu nhẩy lên
nhẩy lên, nhẩy lên
biến mất
biến mất
tội nghiệp mẹ tôi lúc chết vẫn còn phải nằm lại một mình.
vĩnh viễn một mình
tôi tự hỏi anh Uyển, chị Trang hay Thầy tôi ở Việt Nam
có qua đón lấy linh hồn bà?
một linh hồn gần thế kỷ long đong
ngay lúc sống đã tựa như thiên cổ
tôi ở cùng tháng một mưa, giông
bàn tay nhỏ chơ vơ khoắng, khua thời bú sữa
tôi tìm ra nhà quàn dễ dàng hơn mình tưởng
sớm mai, hàng quán chưa mở cửa
tôi thèm ly cà phê, lời chào hỏi
khu nhà trắng nhớp sương
ngồi nơi băng ghế sắt đặt cạnh hồ nước
với cuốn truyện chưởng Kim Dung tới hồi khốc liệt
tôi tự hỏi, cuối cùng liệu họ có chết?
như mẹ tôi, dù gần một thế kỷ
cuối cùng, cũng chết
chưa bao giờ tôi thấy, tại sao kiếp người lại có thể vô nghĩa đến
như thế,
thầy Mãn Giác nói, chết là về nhà
ông quên chỉ, ngôi nhà nào đây?
trên mặt đất hay sâu lòng địa ngục?
tôi muốn tin mẹ tôi đã lên cõi niết bàn
chí ít cũng trở về biển Đông
nơi đó bà đã ra đi
không lẽ kẻ lìa đời
nhục nhằn
từ mở mắt
lại không thể trở về
nơi tự đó, sinh ra
cháu tôi bảo cách gì thì mẹ tôi cũng phải xuống âm ti
cho Diêm Vương luận tội
một người đàn bà suốt đời chỉ thờ chồng, nuôi con
miếng ngon không ăn
vải đẹp không mặc
mà vẫn phải xuống âm ti cho quỷ thần tra khảo?
thì biết ai lên Niết Bàn
ai về biển Đông?
hay cõi âm
cũng phe đảng
cũng kỳ thị
cũng quyền thế, mua chuộc… chẳng kém dương gian?
buổi sáng lạnh. Người Mễ quét sân
chăm chú nhìn ống hút lá
máy rổn rảng khua
tiếng khua khô đập đều vách óc
tôi nhẩm đếm những đứa con có mặt. Những đứa mất tăm
những đứa không được thông báo bà chúng chết
tôi chợt hiểu thì ra
con người hơn xa loài thú
ở chỗ có thể biến cả xác chết, thành vũ khí trả thù,
tấn công người ở lại
em đã chẳng là tôi, chung một gốc
khóc hay cười, đều xiết chảy băng, băng
vai tôi gọi, tóc kia nào thức dậy
chân ta đi, sông nhức quặn bao tầng
người đàn ông giao hoa cho nhà quàn với vẻ mặt tươi rói buổi sáng
vừa đi vừa thổi sáo miệng
trở ra, thấy tôi, anh cười
tôi gấp sách. Lẻn vào. Thắp hương cho hai bàn thờ. Đốt nến
mùi hoa hồng không át nổi tử khí
khép cửa. Tôi lái xe đi tìm ly cà phê
quay lại, anh tôi hỏi đã lạy bà chưa
tôi nói dối
rồi ạ, xong cầm miếng khăn tang
chấn vội lên đầu
lấm tấm hoa cau
chiếc ghế sắt
cuốn truyện chưởng Kim Dung
đọc đoạn Vô Kỵ được dẫn đi chữa bệnh. Không có màn đánh nhau chí
chạp.
Chỉ có Kim Hoa Bà Bà xuất hiện
anh Quỳnh ra. Khi không cao hứng nói về quan điểm triết lý của
Antole France
thuở bé, tôi phải học thuộc lòng những đoản văn của ông ta.
những đoản văn về mùa thu
những đoản văn không một liên hệ gần xa nào tới mẹ tôi
văn chương là cái quái gì?
chẳng bao giờ bà cần biết nó
bà chỉ có một mối lo
áo cơm, mồ mả
tôi vẫn nghĩ ngày mai là bóng tối
và cuộc đời đã lạnh lúc sinh ra
mọi tri thức mang hào quang bịa đặt
gớm ghê nào ăn nổi bóng ma?
dễ cả năm qua, hai anh em chúng tôi mới lại có dịp trò chuyện
nhờ cái chết của mẹ tôi
có thể anh tôi nghĩ: đời sống, tiền bạc, quan điểm bất đồng
chung quanh những người đàn bà đi qua đời sống tôi
làm chúng tôi xa cách
anh tôi không tài nào hiểu được
lý do tôi giận hờn anh chỉ vì lúc đón mẹ qua
anh phó mặc bà cho tôi, tựa người đàn bà già nua lú lẫn kia
không phải là người đã sinh thành ra anh
cái chết của mẹ tôi
tát cạn mọi hận thù tôi có
thấy mười hai năm qua, dường chỉ mỗi tôi không phải
mỗi riêng tôi giết chết mọi người!
ai ký ức thở than cùng bóng tối
ngồi quanh đây là những bóng ma
những xương thịt tiêu đi và tháp mãi
hạt linh thiêng vào giữa hồn nào?
tôi tìm ra nhà quàn dễ dàng hơn mình tưởng
buổi sáng uống với Hoàng Thượng Dung ly cà phê ở quán của Nhuận
hỏi mượn chiếc van ngày đưa bà cụ ra nghĩa địa
Nhuận rót cho tôi ly sữa Ensure. Nói, cho có chất bổ
Dung kể một người bạn nhỏ ở xa, hay tin mẹ tôi mất, gửi thiệp
chia buồn
tôi muốn nói, thay mặt gia đình, nhờ Dung cám ơn hộ, nhưng im
lặng
(Dung có quyền rủa tôi: đồ khiếm nhã!)
rời quán cà phê, về nhà quàn
đường Bolsa, những hàng cây magnolia ngái gió
nắng ấm. Nhiều cửa hàng chưa ra hỏi giấc ngủ nhầy nhụa con số
chỉ còn một ngày thêm
không bao giờ nữa, tôi, buổi sáng, và lộ trình tử biệt kia
người ta sẽ đưa mẹ tôi tới một nơi chốn khác
nơi chốn không hề thuộc về bà
quê hương bà ở một nơi nào khác
một nơi nào
khác hơn ngôi nhà quàn này
(biển Đông tiễn mẹ tôi đi
liệu có đón bà về, cửa cũ?
cửa nghìn năm xanh một luỹ tre)
tôi nghĩ
không một bà mẹ Việt Nam nào
muốn chết ngoài đất nước
tôi đang đứng giữa hai đầu Nam Bắc
mà con đường xích đạo nối âm dương
mẹ tôi chết từ lâu hay mới chết
ai biết đời cháy đỏ mỗi đêm thâu?
tôi tìm ra nhà quàn dễ dàng hơn mình tưởng
cùng giấc mơ gần sáng
lòng tôi đầy tiếng quạ
hàng trăm con vẫn quần tụ trên ngọn me dại căn nhà xưa
Ranchero Way,
Garden Grove
căn nhà tôi mua bằng tiền của những giờ overtime
mười năm rồi
có những con quạ khoang vẫn
xốn xang kêu
như thế
suốt tháng ngày mẹ tôi trở thành vật thí nghiệm cho bệnh viện
ai cũng biết rồi ra về với đất
liệu tôi về có kịp lúc sương lên?
trí nhớ tôi là ngôi nhà nằm ven sông Đáy
ngôi nhà có rất nhiều cửa sổ
có cánh cửa ngó xuống nỗi lầm than mấy đời chạy giặc
những ngôi mộ xới nhanh
giấu xác người chết trẻ
xác chị, xác anh
Nho Quan mồng ba Tết
những viên đạn lửa không hận thù
những viên đạn lửa rất khoái trá
tôi chắc người xạ thủ Tây đen, Tây trắng nào đấy
phải sằng sặc cười
lúc thấy viên đạn lửa của họ xuyên suốt thân thể anh tôi
lồ lộ bên bờ ruộng.
nửa đêm
người đem tin
đập gấp rút cả đôi cánh cửa gỗ lim
tiếng thình thịch nện, dội những bộ ngực thoi thóp vùng Tề
mẹ tôi xé chiếc áo dài trắng
quấn lên đầu chúng tôi
chính bà, cũng không quên, chít lấy cho mình
mảnh tang mới
hay khúc lòng bà đứt đoạn, rói, tươi?
mai tôi chết, ai cười? ai khóc rống?
ai đêm nay, tắm gội bến sông này?
trí nhớ tôi là ngôi nhà nằm ven sông Đáy
ngôi nhà có rất nhiều cửa sổ
có cánh cửa ngó xuống tám mươi lăm năm làm người u ám
tám mươi năm lầm than, nín lặng
tám mươi lăm năm hoạ biếm
nửa đêm tỉnh dậy
đôi mắt goá bụa mẹ tôi không ngấn lệ
trí nhớ tôi có cánh cửa
ngó xuống ngôi nhà tôi đã ở
ngôi nhà ngày một vắng đi những đứa con
ngôi nhà tản cư trở về từ Do Lễ
như miếng thịt trâu thui chỗ đen chỗ xỉn
mẹ tôi ngồi xổm, xoa mãi đôi bàn tay gân xanh
trên xác những con chó bị bắn chết
những con chó hằng vẫy đuôi mừng rỡ mỗi khi bà trở về
chẳng rõ tự trời nào?
(như chúng, tôi cũng chẳng biết)
những con chó có số tuổi lớn hơn tuổi tôi,
cách chi không mừng
khi nhân số gia đình mỗi ngày mỗi giảm
kẻ đi theo Thầy tôi
về bên kia thế giới
đứa đi theo kháng chiến
đứa trở lại Hà Nội
đứa đi Yên Mô, Việt Trì
không ngày về
lúc mẹ tôi còn quá trẻ
và phép lạ chưa từng xảy ra cho ai.
trí nhớ tôi là ngôi nhà nằm ven sông Đáy
ngôi nhà có rất nhiều cửa sổ
có cánh cửa sổ ngó xuống bước chân ngược xuôi của mẹ tôi
trên lộ trình Hà Nội – Phủ Lý
những đoạn đường bị đắp mô
những đêm bạn hàng phải ngủ trọ
tiếng moọc chê câu vào từng hố mắt đêm đen
tiếng nổ cắc bùm bắn đi niềm tang chế
mẹ tôi bưng mặt
khấn nguyện vong linh thầy tôi
phù hộ cho bà sống
để trở về
nuôi lấy những đứa con côi cút
những đứa con không cha
những đứa con mất anh, mất chị
trí nhớ tôi có nhiều cánh cửa
ngó xuống buổi cơm chiều
bữa cơm có cút rượu trắng
cái cốc sành
mẹ tôi vừa uống vừa kể chuyện ngày… xưa
ngày xưa của bà, ngày thầy tôi chưa mất
bữa cơm nào cũng chấm dứt bằng nước mắt
khi ấy tôi còn quá nhỏ
để hiểu mẹ tôi khóc
vì:
xót thương cảnh côi cút của chúng tôi
nhớ thương chồng
hay công việc làm ăn lỗ lã?
trí nhớ tôi là căn nhà nằm trên đường Phúc Kiến
căn nhà có rất nhiều cửa sổ
có chiếc ngó xuống nỗi bịn rịn của mẹ tôi
khi bà buộc phải gửi chị em chúng tôi ở lại.
đó là lúc chiến tranh đã quay gót trở lại quê tôi
sông Đáy mỗi sớm mai
đã nhiều thêm xác trôi
có xác Ta, trôi gần xác Tây,
có người ta làm gan vớt lên
chôn giùm lấy phước.
bữa cơm nào của gia đình tôi
cũng thoảng mùi thây rữa
trước khi gửi chị em chúng tôi lên Hà Nội
ở với người con dâu khăn tang còn quấn quanh đầu mướt trẻ
mẹ tôi dẹp bớt bàn thờ
bà bảo bầy nhiều bàn thờ mà không khói nhang
chỉ thêm tội vong linh người quá cố
từ đó chỉ còn mẹ tôi
và u già
giữa ba bốn dẫy nhà mênh mông, sụp đổ
những dẫy nhà chỉ còn sự vào, ra bóng hình
kẻ chết.
nếu không có chúng tôi
chắc mẹ tôi cũng đã trở thành một trong những bóng ma
dật dờ đi lại…
trí nhớ tôi là căn nhà đầu phố Huế
căn nhà có rất nhiều cửa sổ
có cánh cửa ngó xuống những giọt lệ tức tưởi, lõng bõng rơi ướt
lòng mẹ tôi
lúc bà kể một người đàn ông ngỏ ý muốn cưới bà làm vợ
mẹ tôi nghĩ
dễ chẳng có xỉ nhục nào lớn lao hơn dành cho vong linh thầy tôi
nơi chín suối
từ đó
mẹ tôi cố tình làm cho mình tiều tuỵ hơn
quanh năm quần thâm đen, áo vá
vấn tóc, chụp khăn
(chít hình mỏ quạ)
mẹ tôi lụp xụp, đôi mắt lụp xụp…
trước bàn thờ chồng con
bà thấy như thể mình thêm có lỗi
không chỉ với chúng tôi
mà luôn người vắng mặt!
những đêm mùa đông Hà Nội
mẹ tôi đốt lò than
gấp đôi tấm chăn bông
đắp hết cho tôi
bà ru tôi ngủ bằng giọng kể thì thầm
(tiếng ru buồn của một người đàn bà Việt Nam goá bụa)
nhiều khi
sực tỉnh
tôi còn nghe bà ru
như ru nỗi lầm than của chính đời bà ghẻ, lạnh.
trí nhớ tôi là căn nhà ở đường Triệu Việt Vương
căn nhà có rất nhiều cửa sổ
có cánh cửa ngó xuống những sợi tóc mẹ tôi bạc trắng
những sợi tóc rớt trên những quả trứng luộc (đã bóc)
những quả trứng luộc mang xuống từ các bàn thờ
những ngày giỗ chồng
những ngày giỗ con
những quả trứng luộc lạnh tanh
không hiểu vì sao tôi rất thích ăn
bao giờ bà cũng để dành cho tôi
cùng tàn hương và mùi nhang khói.
trí nhớ tôi mở những cánh cửa ngó xuống mâm cơm
có miếng giò, miếng chả
có miếng thịt heo, có miếng thịt vịt
những miếng ngon mẹ tôi dùng đũa cời lên
cho con cái gắp trước
phần bà, luôn giành lấy miếng xương, miếng xẩu
phần bà, luôn giành lấy đĩa dưa, đĩa cà, đĩa rau…
những món ăn không đứa con nào muốn đụng đũa
trí nhớ tôi mở những cánh cửa ngó xuống đêm thâu
những đêm Hà Nội, mùa hè, sốt nóng
gió Lào liếm ngọt những chiếc mùng cản muỗi
nhiều khuya tỉnh dậy
tôi thấy mẹ tôi vẫn quạt đều
chiếc quạt nan không hề ngừng lại
tựa điều cần thiết với bà
không phải là chợp mắt giây lát
mà đứa con út của bà ngủ có ngon không?
trí nhớ tôi có những cánh cửa mở vào căn phòng
trên phản gụ mẹ tôi rũ rượi, khóc
lúc các anh, chị tôi hỗn xược với bà
suốt mấy chục năm có mẹ
chưa bao giờ tôi nghe
một nhiếc mắng nào từ nơi mẹ dành cho con cái
chẳng một lời nào khác hơn
sự tủi thân làm chảy những giọt lệ xát muối
hình như mẹ tôi chỉ biết khóc
và kêu gào thầy tôi trở về
chứng giám sự bất mục bất hiếu của chúng tôi
tôi nhớ không ít lần mẹ tôi quơ vội chiếc nón lá
chụp lên đầu. Bưng mặt. Tức tưởi bỏ nhà ra đi
vì lũ con hư đốn.
những lần núp sau cánh cửa
tôi nhìn, khóc theo và oán hận mọi người
oán hận hết thẩy!
trí nhớ tôi là căn phòng ở đường Cát Dài, Hải Phòng
căn nhà có rất nhiều cửa sổ
có cánh cửa ngó xuống buổi sáng
buổi sáng mẹ tôi nhất định không chịu vào Nam
bà không thể bỏ mặc mồ mả chồng con hoang, lạnh
đã xuống tới Hải Phòng, mẹ tôi còn rẫy rụa đòi về
có thể với bà
đời sống đã chẳng còn điều gì đáng kể hơn mồ mả
phải chăng mồ mả chồng, con
đã nối mẹ tôi vào đời sống?
cuối cùng rồi bà cũng phải leo lên chiếc xe jeep nhà binh
chạy thốc bến tầu
khi bà thấy chúng tôi, đồng loạt, khóc rống.
anh tôi hứa nhiều lắm ba năm
sau tổng tuyển cử
anh sẽ đưa bà trở về
với mồ mả.
ba năm, chớp mắt đã trở thành hai mươi năm dạt trôi, mất dấu
không ai có thì giờ (luôn cả mẹ tôi)
nhẩm tính xem đã thêm bao nhiêu buổi chiều
mẹ tôi ngồi lặng lẽ với cút rượu trắng
chiếc cốc sành
giọt lệ khô
và đôi mắt loà nát, mủn thịt, xương chồng, con cõi khác.
trí nhớ tôi là ngôi nhà mặt tiền đường Phan Bội Châu,
Hội An
bước dừng chân di cư thứ nhất
mẹ tôi ngồi ca cẩm về người anh thứ hai của tôi
đột nhiên mất tích
anh bỏ đi không một mảnh giấy
chị Quỳnh tôi kể có nghe anh nói, hoà bình rồi
anh phải trở về Phủ Lý
anh muốn về coi lại phần đất bên dưới miếng gạch chôn nhau của
anh
đó cũng là nơi cả bầy chúng tôi được sinh ra
mà tôi là con út
đứa con chưa bước vào tuổi lên ba thì cha đã mất
những ngày thơ ấu, tôi sống trong bóng râm khổng lồ
của mấy dẫy nhà héo gầy gạch ngói
những bức tường đá cắm đầy miểng chai
gốc hoa giấy cỗi già. những bông hoa bầm đỏ
cây thiên lý bò theo chiều dọc
bức tường thành có những khoảng bị bom khoét loét
bến sông Đáy nêm chật bấp bênh bè mương, bè nứa
bạn hàng nào đó, thả xuôi
mỗi tuần, đoàn phu lực lưỡng tha lên
cứa những gai sắc trên mặt đá xanh
trước khi ném vào chiếc sân sau nhà tôi.
rất nhiều buổi trưa tôi trèo chơi trên những đống gạch ngói
chất cao hơn núi
sau này tôi mới hiểu ra
từ ngày thầy tôi chết
mẹ tôi phát triển nghề buôn bán vật liệu xây cất nhà
cho cả tỉnh
những buổi sáng ngắm nhìn người làm rửa sạch từng cây bương,
cây nứa
những cây bương to ba bốn lần hơn cây tre
vân bóng những sợi gân nâu, vàng óng ánh
những cây bương chỉ soi tỏ một phần mặt tôi
nhưng chúng lại là tất cả cuộc đời
và kỷ niệm gần gũi nhất
vương, sót lại cho mẹ tôi.
trí nhớ tôi là ngôi nhà trông ra bến Bạch Đằng,
Đà Nẵng
ngôi nhà có rất nhiều cửa sổ
có cánh cửa ngó xuống nỗi buồn thiu, chảy của mẹ tôi
bất lực nhìn bầy con lớn lên
có phần chậm hơn khoảng cách gia tăng
khi cuộc qua phân đất nước biến bà thành kẻ vô dụng
những biến chuyển nằm ngoài dự tính của một người đàn bà
vốn không quen ngồi yên một chỗ
là thảm kịch không tên
(cũng chẳng được ai biết tới)
vậy mà lần lữa thành hai mươi năm
hơn hai mươi năm
mẹ tôi chỉ còn những chỗ… ngồi, nhắc nhở chồng con
hơn hai mươi năm, bà sống bằng nỗi nhớ mồ mả không người hương
khói
và chờ những bữa cơm
ly rượu thuốc
những đứa cháu thêm
những đứa con bắt đầu vắng mặt…
hai mươi năm ngựa thồ thôi bương bả
hai mươi năm lẫn lộn bóng ma hiện, khuất?
đời phẳng, nhạt giấu niềm vui dưới đáy?
hồn trên cao, xương, thịt vốn ngang tầm?
những ngày cuối cùng trước khi chúng tôi ra đi
mẹ tôi ngồi trong căn nhà đường Trương Minh Giảng
anh tôi kể, 29 tháng Tư
nếu tôi về kịp, chắc mẹ tôi đã đồng ý ra đi
tôi cho đó chỉ là sự tự đánh lừa
cho tâm hồn anh yên ổn
trên hai mươi năm đợi chờ
mẹ tôi chỉ ước mơ ngày
bốc mộ chồng, con.
tôi không nghĩ có một bà mẹ Việt Nam nào
muốn chết ngoài tổ quốc
mười năm nhang khói đi qua
mười năm thêm đè nặng
trên đôi vai muốn chai
bởi gánh đời tử sinh
một ngày tôi nghe tin
mẹ tôi loà trí nhớ!
nhưng liệu bà có loà luôn nỗi nhớ thương con?
trí nhớ tôi là ngôi nhà đường Ranchero Way
ngôi nhà có rất nhiều cửa sổ
có cánh cửa sổ ngó xuống dấu chân thứ nhất của mẹ tôi
từ biển Đông bước lại
về với cháu, con.
những khuya khoắt tỉnh dậy
mẹ tôi chỉ băn khoăn một điều:
“cửa giả”
bà sợ chúng tôi quên khoá cửa
trộm lẻn vào lấy gạo, lấy cơm!
hơn hai năm ở đấy
chưa bao giờ mẹ tôi có thể nghĩ rằng bà đã sống ngoài đất nước
hơn hai năm không thật
hơn hai năm: vẫn một quê nhà.
buổi sáng mưa.
buổi sáng Lãm nhận là người nuôi nấng mẹ tôi
để xin giấy xác nhận được hưởng trợ cấp y tế của chính phủ
(buổi sáng mưa. như mưa buổi sáng liệm xác mẹ tôi)
chúng tôi đưa bà vào bệnh viện dành cho người lớn tuổi
lúc bị những cô y tá người Mỹ chạm đụng thân thể
lần đầu tiên tôi đọc được nỗi kinh hoàng
trong đôi mắt mẹ tôi đã tựa những cùi nhãn đục
con gái tôi bật khóc
lúc buộc phải lui ra!
(tôi mong con tôi giữ được xúc động này
lâu chừng tuần lễ!)
buổi tối trở lại
người ta mặc cho mẹ tôi chiếc áo bệnh nhân, xám
mưa tối con đường cụt
mấy cụm hoa multiple colors ngoài hiên nhà thương dập nát
như ai đó vừa đang tâm vò nát
và da mặt mẹ tôi
dường cũng mới bị ai vò nát, như thế.
trí nhớ tôi là ngôi nhà trên đường Imperial Highway
ngôi nhà có rất nhiều cửa sổ
có cánh cửa sổ ngó xuống những ống nylon chằng chịt, lồm cồm
bò khắp thân thể mẹ tôi
cái thân thể có tới tám mươi lăm năm ở cùng đất nước.
tám mươi lăm năm làm người Việt Nam chiu chắt.
tám mươi lăm bất biến một mầu da.
tám mươi lăm năm một xác thân
nếu cắt chia thành từng phần rất nhỏ
thì mỗi phần sẽ là một cảnh tượng đất nước thân yêu
từ Nam ra Bắc.
cảnh tượng nào cũng ắp đầy xác chết!
cảnh tượng nào cũng vẫn một tên chung!
bây giờ mẹ tôi nằm đây
nắp quan tài mở rộng
những ống dây nylon đã được rút khỏi mũi, mồm
khỏi cánh tay
khỏi bụng
khỏi ngực
những vết bầm, tím vì băng keo cột giữ những mũi kim truyền
nước biển.
vẫn còn
vẫn còn vết máu ứa hai bên mép
kết quả của những vùng vẫy
đập mặt vào thành giường
vẫn còn tám mươi lăm năm buồn bã một con người
vẫn còn xác lạnh
một xác lạnh căm đang đổi mầu từ vàng sang xám ngoét.
tiếng tụng kinh
trên những khăn tang, mái đầu
cúi xuống. Cúi xuống. Cúi xuống
hồi kinh siêu độ đứt ngang
như tiếng còi xe bên kia lộ hắt lên rồi ngúm tắt
anh tôi chống gậy đi giật lùi
chiếc xe lăn cỗ quan tài lách ra khỏi cửa
buổi sáng tươi mởn. Nắng hát trên những vòm phong úa đỏ
ngôi nhà thờ đối diện nổi hồi chuông vui
lễ cưới bắt đầu
(ngày giờ tốt?)
những tiếng khóc âm âm lăn theo bánh xe cao su
lăn chị tôi ngã xuống
mảnh khăn tang rớt trên nền xi măng soi bóng buổi sáng đẹp
tôi mím môi
me ơi!
những chiếc xe nối đuôi nhau
tựa về thế giới khác
tôi mím môi
Me. Me. Me. Me. Me…
và tự nhắc:
cố mà đừng khóc.
buổi sáng trên lầu hai của căn nhà sơn trắng
ngôi nhà có rất nhiều cửa sổ
có cánh cửa quên không mở ra
(cánh cửa khép kín
từ hôm qua
sau khi nắp hòm đóng lại!)
xác mẹ tôi trên chiếc xe lăn có bánh cao su
xe máu xương Việt Nam chờ ngày tàn rữa
xe Việt Nam, biển có đưa về?
Trên đây, chúng tôi dành tặng đến các bạn những trang thơ hay và hấp dẫn của tập thơ Trường Khúc Mẹ Biển Đông. Hãy lắng đọng cảm xúc và cảm nhận những ý nghĩa sâu sắc của bài thơ này nhé! Mời các bạn đón xem phần 2 vào một ngày không xa nhé! Cảm ơn các bạn đã đón xem bài viết này của chúng tôi!
