Cái nhìn nghệ thuật về thế giới trong thơ Chế Lan Viên mang những nét chung của cảm quan nghệ thuật với những nét độc đáo. Chế Lan Viên đã tạo dựng trong thơ không gian nghệ thuật “đa sắc”, giàu cảm xúc, khoáng đạt và nhất là thấm đượm suy tư trí tuệ. Tiếp nối mạch cảm xúc của những bài trước, hôm nay, chúng tôi xin gửi đến vạn phần 3 tập thơ “Hoa Ngày Thường- Chim Báo Bão” Của Ông nhé!
Nội Dung
Những năm ấy tôi đi giữa lòng Hà Nội
Không hay trong xà lim anh Hoàng Văn Thụ đang nằm
Không biết anh Trần Đăng Ninh bị cùm tay mỗi tối
Không hay trên biên thùy Bác đã dừng chân
Tôi đến Nha Trang ngắm trời bể đẹp
Có hay đâu hang Pắc Bó gió lùa
Giường lãnh tụ là hai hàng đá ghép
Mảnh áo chàm Bác mặc quá đơn sơ
Đất nước sắp đổi thay rồi mà tôi chẳng biết
Người thay đổi đời ta đã về kia, ta vẫn không hay
Tôi vẫn khép phòng văn hì hục viết
Nắng trôi đi oan uổng biết bao ngày
Chớ bao giờ quên nỗi chua cay của một thời thơ ấy
Tổ quốc trong lòng ta mà có cũng như không
Nhân dân ở quanh ta mà ta chẳng thấy
Thơ xuôi tay như nước chảy xuôi dòng!
Ta làm con nai lạc giữa rừng thu
Làm hổ sa cơ giận vườn bách thảo
Làm bóng ma Hời sờ soạng đêm mơ
Làm tất cả! chỉ trừ không đổ máu!
Nở trắng hoa kim anh trên biên giới, Bác về
Xa nước ba mươi năm một câu Kiều, Người vẫn nhớ
Mái tóc Bác đã phai màu quá nửa
Lòng son ngời như buổi mới ra đi
Người đánh thức hồn dân tộc đã về kia. Ta nghe bừng tỉnh dậy
Câu quan họ, xẩm xoan xưa vứt ngã ba đường
Điệu lục bát và màu nâu nơi ruộng rẫy
Bức tranh làng Hồ và cô Tố nữ dáng quê hương
Người đánh thức tương lai đã về kia, Bác hôn lên hòn đất
Nghe trong tay trở dậy những thành đồng
Nghe thay đổi cả vóc hình Tổ quốc
Chừng Điện Biên rực lửa đã nằm trong
Tôi ở đâu? Đi đâu? Tôi đã làm gì?
Đời thấp thoáng sau những trang sách Phật
Đất nước đau dưới gót bầy ngựa Nhật
Lạc giữa sao trời, tôi vẫn còn mê…
Chưa có gì dính líu giữa thơ tôi và truyền đơn Bác viết
Tôi không biết khi Bác đau phải ăn một nắm lá rừng
Trong nước mắt thơ tôi, tôi chưa ngờ chất thép
Chưa thấy trong máu mình sắp cuộn máu nhân dân
Ôi giữa lòng ta, Bác đến tự hồi nào?
Bác vĩ đại mà chẳng làm ai kinh ngạc
Một buổi sáng, nhìn lòng ta, ta thấy Bác
Nước mắt ràn, ta cảm hết ơn sâu
Ấy là khi ta có thể nhảy vào đồn mà không sợ lửa
Ăn một miếng khoai bùi ta cảm thấy là ngon
Khi riêng tây, ta thấy mình xấu hổ
Khi nhìn đời, mỗi lá mỗi tơ non
Khi uống ngụm nước trong, lưỡi ta không còn đắng chất thị thành
Đời tươi mát như ao sen mùa hạ
Anh em bốn bên mà ta ở giữa
Có được trái cây thơ, ta biết quí cả mùa lành
Khi ta muốn thơ ta thành hầm chông giết giặc
Thành một nhành hoa mát mắt cho đời
Khi mỗi bước đi lên của lòng ta đều thấm tình giai cấp
Ta biết trong đời ta Bác đã đến rồi
Sáng ra đã gặp em rồi
Còn đêm nay nữa sao dài bằng năm
Ước bay đến chỗ em nằm
Cùng chung đợi sáng, tay cầm trong tay
Em đi về Kiến Xương
Mùa này mưa bão lắm
Phòng anh mờ hơi sương
Nhớ em như nhớ nắng
Chiều nay ốm một mình
Vắng em ngồi bên cạnh
Ngọn gió lùa trêu anh
Cửa khép rồi vẫn đánh
Đường xa trăm cây số
Ngỡ có em về đó
Đắp chăn dày cho anh
Và đứng nhìn anh ngủ
Rồi lại đi Thái Bình…
Về Kiến Xương huyện nhỏ
Để lại trời bên cửa
Một màu xanh xanh xanh…
Mùa hoa mai năm thứ chín kẻ di cư
Mùa thứ chín hoa đào ai tập kết
Năm miềm Bắc ăn ngô đẻ ra nhà máy thép
Năm miền Nam ta phải diệt thêm thù
Phải diệt thật nhiều bọn xâm lược Mỹ
Những “bàn tay hoà bình” đang nhuốm máu dân ta
Hãy giết chúng như thiên thần giết quỉ
Trên mỗi xác quân thù họng súng phải reo ca
Ở đâu? ở đâu? Con trẻ khiếp mặt trời
Ngày mọc dậy với những bầy phóng pháo
Tàu bay Mỹ, kìa, tàu bay “nhân đạo”
Cỏ sân trường nát xác trẻ con chơi
Ở đâu? ở đâu? Giặc xáo trộn quê ta như xóc một ván bài
Những tên tỉnh, tên quận, tên làng, biết bao lần thay đổi
Mẹ tóc bạc có còn chăng mẹ hỡi
Mai có còn bên giếng hở chăng mai?
Ở đâu? ở đâu? Phật ẩn cư cũng phải bỏ chùa
Kinh đại tạng xé bởi súng mười hai ly bảy
Súng Hoa Kỳ đâu nể các vì sư
Đất nước cháy thì Phật, Thần cũng cháy
Ở đâu? ở đâu? Là nông dân mà chẳng được gieo trồng
Bãi mía đồng ngô thành nơi tập trận
Phải quên tên nhiều giống lúa, khoai, nhớ tên nhiều cỡ đạn
Quên chiêm mùa, nhớ quy luật hành quân
Ở miền Nam ta. Chính ở quê ta
Nơi con bồ câu trắng bị xem là cộng sản
Nơi ba nghìn đêm đều có người bị bắn
Ngỡ trời sao chảy máu giải Ngân hà…
Đừng đau thương, em hỡi, chớ đau thương
Hãy nắm trong tay vững ngọn súng trường
Nước mắt ta làm sương mù che mất giặc
Hãy giết sạch quân thù rồi hãy khóc
Ở đâu? ở đâu? Có sự tuyệt vời
Chiến đấu chống Tây ba nghìn ngày không nghỉ
Lại chiến đấu ba nghìn ngày chống Mỹ
Mà hoa trên đầu súng lại càng tươi…
Ở đâu? ở đâu? Có sự diệu kỳ
Ta xé vải chôn ta để may cờ chiến thắng
Những vết thương đỏ chói sắc quân kỳ
Ta nấu xích xiềng ta làm súng đạn
Ở đâu? ở đâu? Ở đất anh hùng
Người ngã xuống tựa máu mình đứng dậy
Người sống khiêng người chết để xung phong
Người chết cũng thành vũ khí tiến công…
Bọn đao phủ cũ tàn rồi. Bọn đao phủ mới lên thay
Nhưng mồ chúng, ta đã đào sẵn lỗ
Hàng triệu anh hùng cũ chúng ta vẫn đang còn tại ngũ
Hàng triệu anh hùng mới đã lên đường súng chắc trong tay
Em ơi chớ sốt ruột với miền Nam
Chớ đếm một năm, hai năm, rồi bảy, tám
Chớ đợi một ngày, chớ trông mỗi tháng
Chớ đem lòng ta ra làm thước tính thời gian
Mới vàng hoa mai đã lại mai vàng
Ngày rất ngắn là những ngày chiền đấu
Thời gian ở đây trôi như chảy máu
Lịch chiến trường cháy với bom na-pan…
Ở đây suốt chín năm ròng chưa ai được nghỉ
Đến đất kia còn rung những trận càn
Dưới đất trên trời, bốn bên giặc Mỹ
Phải hiểu miền Nam! Phải hiểu miền Nam!
Ở đây cần đủ tháng ngày cho ta giết thêm quân giặc
Hôm qua trăm, nay phải giết thêm ngàn
Cho kẻ yếu vững lòng tin. Và người anh hùng có sắt
Phải có thời gian! Phải có thời gian!
Cho hoa cỏ cũng thành ra khí giới
Cho rừng tre lên ở chỗ bụi gai tàn
Cho lớn dậy những anh hùng trước tuổi
Cho mặt trời cười ở chỗ bóng đêm tan
Cho mười bốn triệu nhân dân là mười bốn triệu người giết giặc
Và mỗi tấm lòng chúng ta là một tấm lòng bốc lửa với miền Nam
Mới gần đã vội chia xa
Không ăn quả vải vào mùa cùng anh
Trái hồng khuất lấp cành xanh…
Còn lưu quả chót trên nhành chờ em
Giặc Mỹ mày đến đây
Thì ta tiêu diệt ngay!
Trời xanh ta nổi lửa
Bể xanh ta giết mày!
Ôi Tổ quốc ta, ta yêu như máu thịt
Như mẹ cha ta, như vợ như chồng
Ôi Tổ quốc, nếu cần, ta chết
Cho mỗi ngôi nhà, ngọn núi, con sông…
Hãy cứ đo bể ta bằng luật điều quốc tế
Trời xanh ta xanh bao nhiêu hải lý
Nhưng chớ đo lòng căm giận chúng ta
Máu hơn ba chục năm trời ta đã đổ ra
Phải trăm năm mới có ngày độc lập
Ai đếm hết chuỗi người lên máy chém lúc hửng đông?
Roi vọt Côn Lôn, ngục tù Phú Quốc
Mỗi trang sử đất này đều nhuộm máu cha ông
Hãy yêu! Hãy yêu! Hãy yêu tất cả
Một chiếc cầu vừa mới bắc qua sông
Một hợp tác lúa chiêm vàng óng ả
Một nhà ăn cửa sổ sơn hồng…
Những nhà máy, nước sinh trong gian khổ
Những lò cao như đứa trẻ đầu lòng
Hạnh phúc mới, có khi còn vất vả
Nhưng bước đầu đây là của công nông
Miền Bắc thân yêu trong tầm đạn Mỹ
Hãy yêu! Hãy yêu! Hãy yêu và bảo vệ
Mây nước, cửa nhà, văn học, ngữ ngôn…
Một đảo vắng Hòn Ngư còn chớp bể
Một rặng núi Kỳ Sơn còn lắm lúc mưa nguồn
Hãy đem máu ta ra mà giữ gìn
Nửa thân thể miền Bắc này cho ruột thịt phương Nam!
Trời xanh biếc của người đầu tuyến lửa
Nẻo Hùng tinh từng quay hướng địa bàn
Chớ để cho chúng đến gieo khăn tang và nạng gỗ
Xây dựng những pháp trường và kiến thiết những tha ma
Súng Mỹ chĩa vào căn phòng ta ở
Dao cứa vào trên cổ họng ta ca
Hỡi những tấm lòng lạnh tanh máu cá
Những nhiệt tình xuống quá độ âm!
Có nghe tiếng ngư lôi và cao xạ?
Giặc đánh ta thì ta đánh trả
Giữ hoà bình phải đâu bằng mọi giá
Giá hoà bình là quật ngã bọn xâm lăng
Tàu Mỹ rụng đất này, ai có nghe chăng?
Sao thức canh đêm, bể biếc reo mừng
Sóng ru đất, mây nhắn cùng gió thổi
“Thần chiến thắng là những người áo vải
Những binh nhất, binh nhì mười tám tuổi
Giết quân thù không đợi có hạt nhân”
Giết quân thù không cần phải phân vân
Hỡi những con thỏ hoà bình đang tìm nơi gặm cỏ
Súng ta nổ cũng là vì ngươi nữa
Nhờ súng này mà ngươi được yên thân
Đêm nay sao chín vàng như thóc giống
Phải đêm nay trời cũng được mùa?
Trời sao cao như là chiến trận
Sao sáng ngời vũ khí lòng ta
Nghe rào rạt mười bốn triệu miền Nam đang tỉnh thức
Không! Ba mươi triệu kim cương của thiên hà Tổ quốc!
Không! Hàng nghìn triệu ngôi sáng anh em đang chiếm lĩnh bầu trời!
Hứa một Mùa Gặt Lớn ngày mai
Có gì đâu? Gì đâu?
Mà hai mươi năm chẵn
Một trưa hè cháy nắng
Còn reo trong lòng sâu
Trưa sông Cầu
Bể một màu xanh thắm
Ruộng nghìn ô muối trắng
Biếc trời xanh ngang đầu
Có gì đâu? Gì đâu?
Sông Cầu!
Thành phố nhỏ không một lần dừng lại
Dăm dãy phố con lèo tèo gạch ngói…
Không hương hoa và không tình ái
Có gì đâu? Gì đâu…
Một trưa bình thường mắt không ngó tới
Một đất bình thường xe ta qua mau
Trả thù ta
Bắt lòng ta nhớ mãi
Sông Cầu ơi, sông Cầu…
Ruộng nghìn ô muối trắng
Trời xanh xanh thăm thẳm
Bể xa xa một màu
Có gì đâu, miền Nam…
Có gì đâu, tuổi nhỏ…
Có gì đâu, gì đâu…
I
Sau chiến tranh mười năm, ta mở lại những chiến hào
Ở thêm đấy mười năm, ta sẽ ở
Nỗi vui ta như một bức tranh màu
Nơi giết giặc lòng ta tô sắc đỏ
Tuyến dài nhất tuyến thời ta trong sử
Cây xanh nhất là cây che tuyến lửa
Bệ phóng ta thường có bóng hoa vào
Thường có bóng hoa lay
Hàng vạn cây số trời đã thêm vào hàng muôn cây số đất
Sắc trời đã hoá màu Tổ quốc
Xưa cha ông đi mà nay con cháu bắt đầu bay
Chiều Hà Nội, những thiên thần phản lực
Xông lên trời lấy máu Mỹ giữa từng mây
II
Chưa có quân thù nào như vậy đâu hai mươi thế kỷ
Chiến trường xưa, kim cổ, chả ăn thua
Đâu phải chỉ có xương người, bóng trăng và ngựa hí
Cái đốm ma chơi trên cát trắng mơ hồ
Lưu hoàng mới và diêm sinh cũng mới
Xăng rót xuống mặt người. Tia tử ngoại
Cũng giết người. Từ đứa trẻ lên ba
Chưa baoi giờ đất nước nhiều dị tặc dị hình đến thế
Gót giày lạ giẫm đinh lên mặt mẹ
Lê đâm ta đúc nhiều kiểu khác nhau
Mỹ, nguỵ, chư hầu lớn, chư hầu con rồi lại Mỹ
Hố chôn người đứa đào chậm đứa đào mau
Chúng đạo diễn giết ta theo lớp lang theo tình tiết
Hỏng màn hai thì quay lại màn đầu
Chùa vĩnh viễn sẽ vương mùi thịt khét
Đất nghìn năm ngậm máu dưới bề sâu
Chúng kể gì gương mặt trẻ con, cái thai bà mẹ
Dù cho nghìn cặp tình nhân đang vào tối tân hôn
Những pháo-sáng-ngoại-tình thắp những tiệc hoa-đăng-của-quỉ
Chúng mơ giết ta là trên nghìn dặm Anh vuông
III
Nhưng có mùi mè gì đâu! Đất nước này “cân” được tuốt
Dù cho có chim mèo kêu, chim cú hót
Vành vạnh Vầnh-Trăng-Nghìn-Năm vẫn là Gương-Mặt-Việt-Nam cười
Mặt tục ngữ, hò khoan bốn mùa trong suốt
Mặt chú Tễu, tiếu lâm, Hứng Dừa, Hề Gậy reo vui
Những trời mây xám xịt đã tan rồi
Xanh trên mâm pháo là trời xanh ta bất khuất
Chân bó chiếu đã dẫm lên Lầu Năm Góc
Phóng tên lửa lên trời cao là cánh tay bật ngọn đàn bầu than vãn năm xưa
Tiếng hờ ơi ở các bến đò hoang thành khẩu lệnh Điện Biên Ấp Bắc
Ngôi sao lưu lạc cô đơn đã hoá nên vì sao chói lọi trên cờ
IV
Lịch sử gọi ta qua tiếng Bác Hồ
Trong trăm lứa đay là lứa con yêu mẹ nhất
Đứa giữa vườn rau, Việt Nam thành tiếng nấc
Đứa trên hạm tàu, Tổ quốc hoá lời ca
Ở mỗi kho xăng, ở mỗi bến phà
Đâu chẳng có thịt xương ta liền với đất
Ta đẻ đấy mà ta nhìn không chớp mắt
Lứa anh hùng của Đảng sản sinh ra
Hạ kẻ thù ngay cửa ngõ Thăng Long
Trận đánh này làm khoái chí cha ông
Giết được Mỹ, bao giờ ta lại mệt
Ta đánh dở thì cháu con đánh tiếp
Dù áo rách sờn vai, chân thiếu dép
Thế của ta là thế cuộn sông Hồng
Từ trận Hoa Lau, từ cọc Bạch Đằng
Cho đến buổi hạ trăm nghìn “thần sấm sét”
Kẻ chiến thắng có cần gì phải thét
Ở xứ này im lặng cũng xung phong
Xé bọc hồng đứa trẻ khóc oa oa
Vui như vui bà mẹ đẻ con ra
Hạnh phúc tính theo đầu người là anh giết được bao nhiêu thằng giặc Mỹ
Như cây yêu đời thì sinh được mấy muôn hoa
Đây trận đánh ta chờ bao thế kỷ
Trận trả đũa sướng triệu lòng nô lệ
Ôi! Ta là ta mà lại cứ mê ta!
V
Cho ngực trẻ con không bị hai hàng đạn thủng
Cho những chiếc nôi không còn đưa ru trong nghìn độ lửa thiêu
Cho những bà mẹ không phải đẻ con trong hơi hoá học lân tinh nóng bỏng
Cho thịt những chàng Kim không còn đốt cháy những cô Kiều
Cho…
Cho…
Cho…
Cho tất cả mọi điều!
Giết chúng đi! Chỉ một đường thôi! Giết chúng
Ôi hôm nay lòng ta như họng súng
DIỆT MỸ LÀ CAO CẢ CỦA TÌNH YÊU
Việt Nam chúng tôi sẽ đón chào Anh
Miền Anh đến, không mặc áo nhung hoà bình xâm lược
Hay bằng áo giáp chiến tranh bọc sắt
Trời Anh qua đừng cháy khét hơi xăng
Lấp mặt người sau những cánh trực thăng…
Hãy đến xứ này từ phía vầng trăng
Phía ngọn suối đến với người khát uống
Phía hạt giống đến tay người làm ruộng
Mặt trời lên gà gáy o o
Tự phía bên này, thoi dệt, nôi đưa…
Mười năm, dễ đến hai mươi năm, CHÚNG đến quê tôi bằng nẻo chết
Đạn Mỹ đào những con sông cho máu người chảy xiết
Những đôi lứa cháy thiêu vì rốc-két
Đến Phật gỗ trên chùa cũng chảy máu từ bi
Có phải đâu đâu cũng một hình hài nhân loại?
Mặt đánh cá da vàng hay lưng chặt mía da đen
(Những Chúa đóng đinh đẻ ra thời đại mới)
Sau ghế điện Rô-xân-bơ là cọc tre hành hình anh Trỗi!
Những vết thương xứ này sao giống hệt ở Triều Tiên!
Hỡi người bạn đi tìm chân lý
Hãy lấy tim mình đánh cùng lũ quỷ!
Bon đế quốc muốn chia cách mặt người bằng những hố bom sâu
Mỗi bản án tử hình đều nhân danh nước Mỹ
Dập tắt bốn mươi tám ngôi sao trên cờ, chúng thắp những đầu lâu
Anh hãy đến đây làm con của Đất
Đất đau thương sản sinh điều kỳ diệu nhất!
Trong đạn lửa, hoa mai như những nàng tiên áo trắng vẫn cười
Ngô lúa ăn hết xác những binh đoàn thù và gỉ sắt
Dẹp xong mùa càn quét lại hoài thai
Chúng có thể giết nghìn người bằng thuốc độc
Ai có thể đưa ra pháp trường toàn dân tộc?
Chẳng lưới nào đâu giam nổi được trời
Chúng giết sao Hôm, ta hoá nghìn sao Mai và lại mọc
Khẩu súng ta là nhân phẩm con người
Mái tóc cháy năm xưa đã mượt xanh rồi
Đón Anh, gương mặt bỏng na-pan nay đã lại cười
Đón Anh, người bị trói dưới gốc dừa, đi hái quả
Rừng ra chim, bãi lầy ra cá
Bàn tay xích trong tù đã lại đưa nôi
Anh qua vườn, ăn một trái sầu riêng
Và xuống hồ, hôn một đoá môi sen
Nhựa tay Anh và máu trong cây cùng một chất
Đế quốc đến, ta diệt trừ đế quốc
Giặc đi rồi, vườn nở những hoa quen
Không! Không phải Ét-ga Pô đã lùa ta vào hàng rào chiến lược
Lin-côn ném xuống mặt người những bom lửa nghìn cân
Uýt-man đã bắn ba nghìn đêm đại bác
Việt Nam đón chào Anh bằng tiếng hát
Không ai lẫn bọn giết ngươi cùng với mùa xuân
Những thành phố tuổi thơ giặc giờ tạm chiếm
Nha Trang ta và Đà Nẵng của ta
Cáp Xanh Giắc cành bàng đỏ lá lúc thu qua
Qui Nhơn mướt dừa xanh những dãy mi dài che sóng biển
Hai mươi năm trời nhớ Huế nhớ không nguôi
Biết bao phen lòng gọi chỉ lòng ơi
Màu day dứt là cái màu hoa phượng
Một dấu son không xoá nổi bên trời
Hỡi Sài Gòn trưa thư viện hàng me
Đà Lạt chiều mây dẫn bóng ta đi
Ôi thương nhớ có lắm điều kì quặc
Cả Phan Thiết với cái mùi mắm gắt
Cũng thanh hương. Của tuổi trẻ nồng hương
Gọi lòng ta về nơi nhớ nơi thương
Chốn thương mến giờ đây quân giặc ở
Thiết giáp Mỹ càn vườn hoa tuổi nhỏ
Sân trường xưa nay dây kẽm gai rào
Lỗ chơi khăng há toác những chiến hào
Bạn cũ làm thơ hoá thành lính chiến
Quần áo rằn ri tâm hồn vằn vện
Súng quân thù chĩa bắn tuổi thơ ta
Nhìn lên cành, chỉ có máu ra hoa
Trẻ con chạy ngoài sân
Mẹ thỏ đẻ trong chuồng
Bồ câu gù trên mái
Cỏ trước nhà xanh non
Nắng lên đầu góc phố
Rồi nắng xiên hàng cây
Chẳng có gì lạ cả
Một ngày như mọi ngày
Không ai thèm để ý
Cát lọt qua bàn tay
Thế đó mà miền Nam
Đổ máu ra để giữ
Cho con trẻ được đùa
Chim trên chuồng bay đủ
Mái ngói bồ câu gù
Mẹ thỏ nằm yên chỗ
Cỏ làng không dấy máu
Lại ra nhành non tơ
Nghĩa trang
Chói trang
Sắc vàng
Một mùi hương vời vợi
Đang bay đầy nghĩa trang
Nhà dân chật
Dân lên đây phơi thóc
Thóc của dân
Che kín mộ anh hùng
Nhớ ngày nào
Các anh đi đánh giặc
Bảo vệ mùa
Về sống ở trong dân
Tô Vĩnh Diện, Trần Can
Mộ anh Giót, anh Đàn
Năm trăm mộ anh hùng ngời chói thóc
Dưới đồi xa
Pháo thù gục mặt
Lúa đã chín
Chỗ tầm câu đại bác
Lúa chín thơm
Đầy một sắc trưa vàng
Nghĩa trang…
… Thời gian…
Hạt thóc
Nên vàng
Như tình của nhân dân ủ ấp…
Cầm hạt thóc trên tay
Nặng máu người đã khuất
… Lại nghĩ về phương Nam
Hỡi sông Hồng tiếng hát bốn nghìn năm
Tổ quốc bao giờ đẹp thế này chăng?
– Chưa đâu! Và ngay cả trong những ngày đẹp nhất
Khi Nguyễn Trãi làm thơ và đánh giặc
Nguyễn Du viết Kiều, đất nước hoá thành văn
Khi Nguyễn Huệ cưỡi voi vào cửa Bắc
Hưng Đạo diệt quân Nguyên trên sóng Bạch Đằng…
Những ngày tôi sống đây là ngày đẹp hơn tất cả
Dù mai sau đời muôn vạn lần hơn!
Trái cây rơi vào áo người ngắm quả
Đường nhân loại đi qua bóng lá xanh rờn
Mặt trời đến mỗi ngày như khách lạ
Gặp mỗi mặt người đều muốn ghé môi hôn…
Cha ông xưa từng đấm nát tay trước cửa cuộc đời
Cửa vẫn đóng và Đời im ỉm khoá
“Những pho tượng chùa Tây Phương” không biết cách trả lời
Cả dân tộc đói nghèo trong rơm rạ…
Văn chiêu hồn từng thấm giọt mưa rơi!
Có phải cha ông đến sớm chăng và cháu con thì lại muộn
Dẫu có bay giữa trăng sao cũng tiếc không được sống phút bây giờ
Buổi đất nước của Hùng Vương có Đảng
Mỗi người dân đều được thấy Bác Hồ
Thịt xương ta giặc phơi ngoài bãi bắn
Lại tái sinh từ Pắc Bó, Ba Tơ…
Không ai có thể ngủ yên trong đời chật
Buổi thuỷ triều vẫy gọi những vầng trăng
Mỗi gié lúa đều muốn thêm nhiều hạt
Gỗ trăm cây đều muốn hoá nên trầm
Mỗi chú bé đều nằm mơ ngựa sắt
Mỗi con sông đều muốn hoá Bạch Đằng…
Ôi! Trường Sơn vĩ đại của ta ơi!
Ta tựa vào Ngươi, kéo pháo lên đồi
Ta tựa vào Đảng ta, lên tiếng hát
Dưới chân ta, đến đầu hàng Đờ Cát
Rồng năm móng vua quan thành bụi đất
Mỗi trang thơ đều dội tiếng ta cười!
Đều lộng hương thơm những cánh đồng hợp tác
Chim cu gần, chim cu gáy xa xa…
Ruộng đoàn tụ nên người thôi chia cắt
Đêm no ấm, giọng chèo khuya khoan nhặt
Lúa thêm mùa khi lúa chín về ta
Rồi với đôi tay trắng từ Đinh, Lý, Trần, Lê… Đảng làm nên công nghiệp
Điện trời ta là sóng nước sông Hồng
An Dương Vương hãy dậy cùng ta xây sắt thép
Loa thành này có đẹp mắt Người chăng?
Ong bay nhà khu tỉnh uỷ Hưng Yên
Mật đồng bằng mùa nhãn ngọt môi em
Cây xanh ngắt đất bạc màu Vĩnh Phúc…
Ôi! cái thuở lòng ta yêu Tổ quốc
Hạnh phúc nào không hạnh phúc đầu tiên?
Ôi, cái buổi sinh thành và tái tạo
Khi thiếu súng và khi thì thiếu gạo
Nhưng phù sa này đẻ ra những Cà Mau thịnh vượng mai sau
Dẫu là Chúa cũng sinh từ ruột máu
Ta đẻ ra Đời, sao khỏi những cơn đau
Hãy biết ơn vị muối của đời cho thơ chất mặn!
Ôi! thương thay những thế kỷ vắng anh hùng
Những đất nước thiếu người cầm thanh gươm nghìn cân ra trận…
Nhà thơ sinh đồng thời với mưa phùn và những buổi hoàng hôn
Cả xứ sở trắng một màu mây trắng!
Ai biết mây trên trời buồn hơn hay thơ mặt đất buồn hơn?
Chọn thời mà sống chăng? Anh sẽ chọn năm nào đấy nhỉ?
Cho tôi sinh ra buổi Đảng dựng xây đời
Mắt được thấy dòng sông ra gặp bể
Ta với mẻ thép gang đầu là đứa trẻ sinh đôi
Nguyễn Văn Trỗi ra đi còn dạy chúng ta cười…
Cho tôi sinh giữa những ngày diệt Mỹ
Vóc nhà thơ đứng ngang tầm chiến luỹ
Bên những dũng sĩ đuổi xe tăng ngoài đồng và hạ trực thăng rơi
Tôi đến Cu-ba giữa lúc các thiếu nữ ném hoa xuống bể
Mỗi ngọn sóng đổ vào bờ đều thầm thì nhắc Ca-mi-lô
Những người đã khuất vẫn nghĩ đến ta trong im lặng
Nhận hoa ta, họ tin thêm vào trái của đời
Tôi đến Cu-ba buổi Phi-đen về giữa các luống cày
Bên một ngon đèn dân, viết trong ánh sáng của nhân dân chói lọi
Ruộng đồng nhận thêm nhiều trách nhiệm mới từ nay
Những ngọn đèn ấy sẽ gọi thêm nhiều bình minh khác tới
Hàng thế kỉ đau thương không cho ai chờ đợi nữa rồi
Lịch sử ở đây không thể đi bước nhẩn nha của kẻ bộ hành cô độc
Chân này vừa rời khỏi ngày qua, chân kia đã xốc tới ngày mai
Kẻ ru mình trong võng êm thực khó hiểu kẻ hành quân bước gấp
Cu-ba đất đầy hoa nhưng cuộc đời đâu chỉ có cầm hoa
Súng chẳng rời vai khi người chồng âu yếm vợ
Ở Gi-rông cờ vẫn rủ tang trên mộ các anh hùng
Mỗi bà mẹ ru con đều biết phía bên kia quân thù đang sắp sửa
Phía bên kia… Phía bên kia, quân thù chỉ cách một gang tay
Bể xanh chẳng có thể lừa dối ai với màu xanh của ngọc
Đây ta chuẩn bị mùa xuân cho hàng triệu mầm cây
Kìa chúng đang chế tạo ra ra những hoang tàn hoá học
Đây chúng ta từng bước, từng bước dắt con ta từ nôi ra cho đến cuộc đời
Kìa trên cánh những B.52 chúng muốn cái chết bay bằng sức bay phản lực
Đây ánh sáng mở tay cho bạn bè và cười
Kìa chúng khiêu vũ cùng bóng đêm và ô nhục
Tôi đi từ đất nước đang đánh nhau cùng triệu quân hung bạo ấy
Nhưng mỗi ngày xác máy bay thành đồ chơi cho trẻ con chơi
Tôi đi từ nơi các bà mẹ mong con mình lớn gấp lớp nhanh thành anh hùng cho Tổ quốc
Thắng lợi mỗi ngày đều mọc cao lên theo với mặt trời
Tôi đi từ nơi trong lửa đạn chim họa mi vẫn bình yên lanh lỏi hót
Nguyễn Văn Trỗi bị trói ở vườn rau vẫn vẫy vẫy đôi tay giải thích cho đời
Đi từ nơi anh hùng Núp cầm lại vũ khí năm xưa, ngày nay trăm lần sắc bén
Đi từ nơi Cu-ba thành tiếng rung động thiêng liêng trong ba mươi triệu tim người
Đến đất nước anh hùng mọc lên giữa sóng
Đến xứ này và tìm thấy Việt Nam tôi
Đổi gió mùa thu trời lạnh chăng em?
Màu xanh khuất mà mây cũng vắng
Hiu hắt lòng ta như thiếu nắng
Như căn nhà những tháng không em
Roi trên cành chừng đã đi qua
Chen lá lục quả bàng vàng đã chín
Cỏ có dễ mềm hơn vì sương bén
Cúc bên đường nghiêng những giọt sương hoa
Mùa thu chừng biết ta xa cách
Gió nửa đêm từng lúc gọi ta hoài
Nhắc anh biết miền xa em chẳng ngủ
Nhớ những ngày chăn mỏng đắp chung đôi
Đặt chân lần đầu tiên
Lên miệng hầm Đờ-cát
Cỏ lào và hoa sim
Che sắt hầm rỉ nát
Anh bỗng nhớ đến em
Chưa từng đến Điện Biên
Ngỡ như trong lửa đạn
Tự ngày ta chửa quen
Anh đã đứng bên em
Dưới tầm đạn tiểu liên
Trước hầm này của giặc
Ngỡ dòng sông còn nhắc
Ngày ta vượt qua cầu
Pháo sáng bắn trên đầu
Lá ngụy trang nhầu nát
Có gì đâu hỡi em?
Dù buổi ấy chưa quen
Ta đã từng chiến đấu
Trên mỗi chiến trường riêng
Ta đã từng đổ máu
Cho đất này Điện Biên
Như vậy tập thơ với 49 bài thơ, Chế Lan Viên đã đưa đến người đọc những xúc cảm lạ thường. Đây là sự tiếp nối của bài Mê Tít Với “Hoa Ngày Thường- chim Báo Bão” Của Chế Lan Viên (P2), mời các bạn tham khảo để có một bức tranh toàn diện nhé. Cảm ơn các bạn đã ủng hộ và theo dõi uct.edu.vn nhé!
