Bùi Công Minh sinh năm 1947 tại Đà Nẵng, ông vốn là giảng viên khoa Ngữ văn, trường Đại học Sư phạm Hà Nội. Có thể bạn chưa biết, Bùi Công Minh cũng chính là tác giả của bài thơ Hành khúc ngày và đêm nổi tiếng và đã được nhạc sĩ Phan Huỳnh Điểu phổ nhạc.
Nội Dung
Các cô gái có hẹn gì chúng tôi,
Đài quan sát hẹp và cao đến thế
Ngày mấy bận bắn tàu bay Mĩ,
Có lúc nào để hẹn hò nhau.
Các cô gái với chúng tôi có trò chuyện gì đâu.
Đài quan sát tầng năm,
Lán chúng tôi tầng một.
Máy bay Mĩ bay xa,
Trang sách nào dở dang thì đọc nốt,
Máy bay Mĩ lại gần, còn mải tính cự ly.
Như thể không quen biết gì,
Nhưng trực chiến cũng có giờ rỗi rãi,
Chúng tôi kháo nhau về đời tư từng cô gái.
Cả lán ngồi yên lặng chờ nghe.
Có thân thiết gì đâu, những cô gái chẳng quen kia,
Vẫn muốn biết, chàng trai nào đã lọt vào những đôi mắt ấy?
Hay là tụi bạn bè chúng tôi cả đấy
Giờ đang đuổi quân thù trong thung lũng Khe Sanh?
Chuyện đâu đâu bỗng hoá chuyện của mình,
Chúng tôi gán những chiến công anh hùng vào đời tư từng cô gái.
Những dáng đứng ở trên tầm cao ấy,
Hẳn có những người không hổ thẹn vì nhau
Nhấm vào lưỡi thấy cay, uống vào ngọt và mát
Là trong lành nước dừa xiêm quê tôi
Còn giọng dân ca về cây dừa em hát
Tôi biết gọi là chi bây giờ…
Nam Bắc hai mươi năm cách xa
Sao câu hát gọi quê hương về gần tôi thế
Giọng của em rất trẻ
Như cây dừa quê tôi trong giông bão vẫn không già
Lòng đất mẹ rất sâu, giọng hát em bay xa
Cây dừa lớn nhờ đất lành và giọng hát
Trên phù sa gió cát
Nước bạc mênh mảng
Ru mình bên những dòng sông
Vươn tàu che những đoàn quân
Dừa reo khúc hát chiến công thành đồng
Những năm trái dừa chọi với trái bom
Nước dừa khét đắng mùi thuốc độc
Những năm Cây Dừa là tên của trại giam
ngoài nhà lao Phú Quốc
Những năm lá dừa bị thương héo queo rơi xuống gốc
Còn kịp gửi màu xanh nguyên vẹn cho chồi
Những năm dừa sống như miền Nam gan góc
Em chưa hiểu hết cây dừa quê tôi đâu.
Giọng hát bay xa, lòng đất thắm sâu
Cây dừa lớn nhờ đất lành và giọng hát…
Những năm cây dừa theo ra với Bắc
Bắc nhớ miền Nam, hôm sớm vào ra
Chắt chiu vun xới cho dừa
Nay dừa đã lớn…
Lá dừa rưng rưng khi Bác đưa tay
lên ngực mình xúc động:
… Miền Nam trong trái tim tôi!
Những năm bài hát cây dừa có Bác với
miền Nam thao thức
Em chưa hiểu hết cây dừa quê tôi đâu.
Hôm nay theo quê dừa về miệt Cà Mau
Gặp những má già móm mém nhai trầu
Hai mươi năm đạn dày súng gươm
nuôi lớn những anh hùng đi làm nên
những chân trời bão táp
Trên phù sa gió cát
Nước bạc mênh mang
Em nhớ hát cho những má già tôi nghe bài hát
cây dừa trong câu hát dân gian
Câu hát có lòng Bác thương miền Nam không ngủ
Mỗi sớm mai ra, Bác chăm dừa trước ngõ
Vui một ngày thắng lớn ở miền Nam.
Có thể là trong giọng hát em
Còn dư nhiều luyến láy
Nhưng với bài hát ấy
Em đã mộc mạc hết mình
Chân thật hết mình
Em hát những bước chân đầu tiên
Của mùa xuân về trên thành phố
Khi ấy tôi đang ở xa hai ngàn cây số
Không thể hình dung Sài Gòn sớm đó ra sao
Chỉ câu hát đến cùng tôi trước nhất
Giai điệu đi những bước khoan thai
Những nốt đen không trang sức
Em đang hát những nốt đen – chân thật hết mình
Cho tôi nhận ra Sài Gòn sáng ấy
trời trong lắm cao lắm
Mưa ngọt lành sạch lá những hàng me
Những bước chân chộn rộn mà thanh thản
Cửa trăm nhà hồn nhiên mở rộng
Tột cùng nỗi đau sẽ đến niềm vui
Tột cùng niềm vui là nước mắt trào…
Câu hát đi bên nói cùng tôi như thế
Những nốt đen khoan thai trên dòng nhạc
Những nốt đen không trang sức
Những nốt đen từng ở rừng và khoác áo nguỵ trang
Đến bây giờ câu hát tuổi mười lăm
Tôi hiểu giọng em vẫn dư nhiều luyến láy
Nhưng với bài hát ấy
Em hãy mộc mạc hết mình, chân thật hết mình
Mặc cho ai đào phách, mặc ai thăng giáng thất thường
Em hãy hát những bước chân sức vóc và năng nổ
Của mùa xuân ngập tràn trên những đầu ô
Em hát sao cho lòng tôi vợi khát khao
Cho tôi lạc giữa thác người ào ạt
Cho tôi với Sài Gòn chung giọng hát
Lồng ngực căng trong trời rộng tháng tư
Cho Sài Gòn trong tôi nguyên vẹn
Giai điệu xưa trong câu hát bây giờ
Những nốt đen duyên dáng mà chân chất
Hát mùa xuân này về trên quê ta.
Một cột cây số ghi dấu một chặng đường
Nhưng đường ở đây chưa có cột cây số.
Chưa có cột cây số mà ai cũng rõ
Con đường bắt đầu từ đâu và sẽ dẫn về đâu
Những bản Mèo lưng chừng trời
cần muối cần giống mới
Con đường đêm nay thao thức ở cung nào.
Đã quen với dáng ngựa thồ
Những phụ nữ Mèo gùi trĩu lưng chân trần ngược dố
Giờ sẽ quen với đoàn xe lao như bay
Còi xe reo bâng khuâng quầng mây
Chưa có cột cây số mà ai cũng rõ
Trên những chặng đường này
bao nhiêu máu và mồ hôi đã đổ
Bao đêm thông đường tung đất lao đi
Máu và mồ hôi này trên cột mốc chưa kịp ghi
Chưa có cột cây số nên ai cũng rõ
Đất nước mình trẻ lắm hôm nay
Những con đường chưa kịp đặt tên,
chưa ghi cột mốc
Hồ hởi đón những đoàn xe
tung bụi mù bão thốc
Lên miền Tây! Lên miên Tây!
Mặc máy bay quần đảo trên đầu
Bàn tay cha cứ khoan thai lặng lẽ
Tay miết cái bay, cha xây đài liệt sỹ
Của quê hương mình ghi công các con
Cha chẳng còn biết nói gì hơn
Biển ngoài kia ào ào dữ dội
Cát trắng tinh khôi – cha chẳng còn chi để nói
Con ngã xuống bên những người đồng đội
Đêm nay cha cùng bà con xóm thôn
Đưa các con lên đồi cao yên nằm
Cha nhớ phút ngỡ ngàng khi con vụt lớn lên
Và buổi ấy con chào cha ra trận
Mẹ khoác chiếc ba lô vào vai con trĩu nặng
Cha vuốt mái đầu tóc mượt mà xanh
Con đi,
Tuổi đời dài theo một cuộc chiến tranh
Mẹ cha mong ngày con trở lại
Cha không được thấy lúc con xông lên cùng đồng đội
Và phút quân thù xả súng vào con
Nhưng đêm nay con về lại quê hương
Như một người chiến thắng
Mẹ không khóc, chỉ nhìn con yên lặng
Kẻ thù còn rình ta ngoài khơi
Ta nén đau thương, chờ dịp trả lời
Cái bay trong tay cha im lặng
Đài liệt sỹ xây trên đồi cát trắng
Cả quê hương ngày ngày gặp mặt các con
Mẹ đốt một nén nhang
Tuổi thơ con bay lên
Lòng cha có con kiêu hãnh
Tuổi già của cha có con thêm sức mạnh
Khi kẻ thù còn rình ta ngoài khơi…
Trận địa phòng không tựa vào lưng đồi
Từ những hàng bia căm hờn đạn vồng lên sắc đỏ
Và hàng thông hát lời của gió
Lời ru giấc ngủ các con.
Anh đi công tác miền xa
Nón Quảng bình, gửi làm quà tặng em
Xinh xinh cái nón đội lên
Nhỏ nhoi bóng mát mà xanh một trời
Trải bao gió dập mưa dồi
Đỉnh non cũng đấy, vòm trời cũng đây
Cũng là mềm mại đôi tay
Hàng hàng lá xếp, dày dày yêu thương
Tháng năm gian khổ chiến trường
Nghiêng nghiêng dáng nón coi thường đạn bom
Dẫu loang vêt máu đỏ hồng
Càng tươi màu lá trắng trong suốt đời…
Món quà đất lửa em ơi
Đội lên mà nhớ bầu trời miền Trung
Bầu trời nắng đốt như nung
Cái vành nón ấy – một vùng bom rơi
Một vùng nguyên vẹn nụ cười
Nón che… sóng sánh mắt người đưa duyên
Một trời ân nghĩa đó em
Phải đâu một chút khoảng râm trên đường
Đội lên lòng khát yêu thương
Màu da khát nắng chiến trường chói chang
Ngang ngang đứng chắn giữa trời
Sao ai qua cũng nói lời thương yêu
Xe vô đây trời về chiều
Câu thơ còn bay chú tiều nơi đâu?
Ngỡ ngàng biển biếc sóng xao
Thoắt đã núi dựng trời cao – ngỡ ngàng!
Người sang xe sang quân sang
Đèo không chắn lối thời gian bao giờ
“Đường về Nam ấy…” năm xưa
Đường lên ải Bắc bây giờ cũng đây
Ngang ngang đứng trấn cửa này
Uy nghiêm một thế trận bày non sông.
Chiếc đèn bão thắp xong,
Người giới thiệu cúi chào:
“Tiết mục mở đầu: Hợp ca nam nữ”
Sân khấu giữa trời không có màn khép mở
Mười hai nụ cười tươi tắn bước lên
Tiếng còi tàu vào ga reo gọi rất êm
Là khúc phong cầm rung nhạc đạo
Gió đông bắc thổi ngọn đèn kỳ ảo
Sóng nhạc dào trong yên tĩnh của đêm…
Chỉ nghe giọng nữ cao không thấy giọng trầm
Bên”tốp nam” có người che miệng
Khán giả đột nhiên phát hiện
Những mái tóc dài vấn ngược giả làm nam
Thôi, phải rồi! Kìa cái Thắm, cái Loan
Cái Thoa đứng đầu, cái Lanh đứng cuối
Chúng nó cũng thắt lưng da, đội mũ
Sao mà giống con trai!
Đoạn một xong sang tiếp đoạn hai
Bên “nữ” hát rồi “nam” điệp khúc
Đoạn kết dập dồn như tiếng kèn thúc giục
Khán giả cười vui vỗ tay ran.
…Bàn tay vỗ mà lòng bâng khuâng
Về nỗi nhớ những người nơi tiền tuyến…
Các anh đi các anh đi đường xa
Những tuyến đường hậu phương
có chúng em, tất cả!
Con gái biết đánh mìn phá đá
Tay búp măng rắn lại để cầm choòng
Làm thợ rèn cũng quai búa năm cân…
Nhưng khó nhất là những đêm văn nghệ
Cái giọng nam ồm ồm không sao thay thế
Chúng em hát lòng mình thay giọng các anh
Dàn đồng ca trọn vẹn chúng em đành
Ngày ấy ta bên nhau cùng hát…
Bàn tay con trai đồng chiêm
Những đường vân đọng nắng
Vết bùn trên kẽ bàn tay chưa khô
Vết cộm dày thay lá đơn tình nguyện
Con trai đồng chiêm mặc áo xanh người lính
Đôi bàn tay sần chai
Thành gia tài trắc thủ
Tổ ba người góp những bàn tay
Năm cánh chụm vào là bắt đầu trận đánh
Tiếng sóng tấn công vươn khắp bầu trời
Thương nhau tay không nắm bàn tay
Tay điều chỉnh không rời núm nút
Tín hiệu hiện về sẽ đánh thức những cần ma-nip
Bàn tay lại gặp những bàn tay
Bạn ơi nhận nhau trên vết cộm chai này
Nhận ra nhau trên từng tín hiệu
Lê Văn Hưng đều đều chắc nịch
Lưu Đức Thọ nóng bỏng vui tươi
Trận tuyến mở thông thênh bầu trời
Bàn tay từng cấy trồng gieo vãi
Bàn tay tung cánh sóng xa.
Tổ ba người góp những bài ca
Tay vỗ nhịp sau giờ thắng trận
Những đường vâieät nam đọng âm vang bao trận đánh
Bao chiến dịch đi về trên những nốt sần chai.
Trời bâng khuâng một dáng mây
Miền thơ đất nước là đây, xe dừng…
Hồng Sơn một dải trập trùng
Net mi ai vẽ xanh cùng thời gian
Xa xa lụa trải Lam Giang
Làn thu thuỷ lượn bay ngang chân trời
Chân nhè nhẹ bước, em ơi
Một vùng như thế… bóng người vẫn đây
Đầu tường hương thoáng gió lay
Hải đường là ngọn ngất ngây mời chào
Nhà ai kia, khẽ cúi đầu
Ngập ngừng chân bước… ngỡ vào trang thơ
Ngập ngừng chân bước… như mơ
Nắng tơ vấn vít xe tơ quanh mình
Trời xanh xanh đến mông mênh
Vàng reo biển lúa dập dềnh sóng xao
Người xưa đã khuất nơi đâu
Miền thơ đất nước ngọt ngào vẫn nguyên
Đất trời một sắc bình yên…
Một sắc bình yên
Ai hay bom đã dội rền gần xa
Vườn xưa nở mấy loài hoa
Vườn nay sâu hoắm bom sa nhức lòng
Bốn bề bát ngát xa trông
Hố bom nham nhở đỏ bầm hoàng hôn
Bước đi lòng những bồn chồn
Miền thơ xưa hỡi có còn, hôm nay
Miền thơ đất nước vẫn đây
Càng bom đạn lắm càng đầy yêu thương
Ở đây khốc liệt chiến trường
Thẳm sâu lòng đất khiêm nhường cũng đây
Ngổn ngang đạn xới bom cày
Không gian lắng đọng Kiều say lòng người.
Miền thơ đất nước… xa rồi
Xe lăn mải miết đường dài miền Trung
Càng đi lòng mãi say nồng
Đất ken bom đạn, trời lồng mây xanh
Yêu bao đất nước quê mình
Miền bom lửa cứ hát thành miền Thơ!
Cha tôi ra đi từ một mùa khô
Nay những mùa mưa qua, mùa khô lại đến
Dân tộc trải bao lần kháng chiến
Đã qua bao mùa mưa mùa khô
Những mùa mưa chôn chân quân thù
Sấm chớp nổ trong rừng già nhiệt đới
Cơn khát bạo tàn của chiến tranh hiện đại
Xui giặc Mỹ đến quê tôi
“Đồng Việt Nam lầy lội”
Những giọt máu như vắt từ bóng tối
Sắc như mũi tên lao
Từ trong mưa thưa mưa mau
Từ sình lầy muỗi vắt
Những bàn chân trần du kích
Dẫm lên những mùa mưa xốc tới quân thù
Đất dưới chân thắm sâu và ấm áp
Cái ấm áp thẳm sâu quân thù không có được
Trước mắt chúng những giọt mưa như mũi tên thuốc độc
Không thấy đâu cái màu mỡ của đồng
cái phì nhiêu của lúa
Chỉ thấy quê tôi- “Đồng Việt Nam lầy lội”
Phơi từng vũng xác quân thù nhợt nhạt nước mưa
Cha tôi đi hết mùa mưa, mùa đã lại sang khô
Nhớ mẹ tôi ăn trầu tìm lá trầu chẳng có
Thôi vẽ cả dàn trầu vào phong thư gửi về cho đỡ nhớ
Cánh thư sẽ bay dài theo dọc mùa khô
Những cổ da cháy nắng mặt trời
Trước mặt chúng là mênh mông châu thổ
Nắng chật chội, không khoảng không để thở
Chúng tranh nhau vục mặt vào vũng trâu đầm
Và mùa khô – mùa khô như thiên thần
Bỗng ập xuống ầm ầm bão lửa
Giặc Mỹ không còn đường ra nữa
“Đồng Việt Nam lầy lội”
Chúng sa lầy ngay giữa mùa khô
Những mùa đến mùa đi da diết
Trên quê tôi, mảnh đất chiến trường
Đất nước còn bom lửa chiến tranh
Mùa mưa mùa khô có tên là Mùa Đại Thắng
Những mùa mưa dai dẳng
Những mùa khô, mùa nắng tươi vàng
Mùa nhẫn nại làm nên chiến thắng
Làm nên diệu kỳ – người chia lửa với thời gian
Sẽ có những mùa bâng khuâng
Khi quê hương không còn bóng giặc
Đã thấy nắng reo trên những môi cười
Đã thấy những mưa vui đào trên mí mắt
Muốn ôm trầm lấy nhau trong ngày gặp mặt
Lòng nhớ về bao Mùa mưa Mùa khô…
Mưa rơi cho cây tốt tươi
Câu hát ấy của một thời yêu nhau
Anh cùng em có hay đâu
Chính nơi câu hát bắt đầu là đây
Trắng trời biên giới mưa bay
Mưa trong câu hát vẫn say đắm lòng
Bọn anh đồng bằng mới lên
Gặp mùa xuân sớm trên triền núi cao
Nơi đây dẫu sẵn hoa đào
Anh nhờ câu hát dẫn vào mùa xuân
Giọt mưa ơi, đừng ngại ngần
Anh đang áp chốt cho gần mưa hơn
Gió đồi đang phủ từng cơn
Mưa rơi như nét vẽ vờn quanh anh
Mưa trời rồi sẽ qua nhanh
Câu hát mưa cứ quẩn quanh bên lòng
Áo anh ướt gió sẽ hong
Đèn Khò sẽ ấm đêm đông ở rừng
Rơm quê sẽ lót đằm lưng
Thuốc lào ai gửi cho rung điếu cày
Chỉ riêng câu hát mưa này
Làm sao anh biết tỏ bầy với em?
Yêu anh em hãy tìm lên
Cho anh được nói yêu em một lời:
Mưa xuân cho cây tốt tươi…
Rất dài và rất xa
Là những ngày mong nhớ
Nơi cháy lên ngọn lửa
Là trái tim yêu thương
Anh đang mùa hành quân
Pháo lăn dài chiến dịch
Bồi hồi đêm xuất kích
Chờ nghe tiếng pháo ran
Ngôi sao như mắt anh
Trong những đêm không ngủ
Giáo án em vẫn mở
Cho ánh sao bay vào
Ngày và đêm xa nhau
Đâu chỉ dài và nhớ
Thời gian trong cách trở
Vẫn cháy ngời tình yêu
Pháo anh trên đồi cao
Nã vào đầu giặc Mỹ
Bục giảng dưới hầm sâu
Em cũng là chiến sỹ
Cái chết cúi gục đầu
Cuộc đời xanh tươi trẻ
Ngày đêm ta bên nhau
Những đêm ngày chiến đấu.
(Tặng trắc thủ Ra-da)
Sở chỉ huy phát lệnh:
– Mở máy, bắt mục tiêu!
Kíp trắc thủ ào lên vị trí
Những gương mặt bình thản trang nghiêm
Buồng tối lặng trước giờ vào trận đánh
Bật mở. Màn huỳnh quang lấp loáng
Chợt ai đó khẽ reo:
– Nào ta mở cánh cửa trời!
Ý nghĩ lạ lùng thay
Màn hiện sóng bỗng thênh thênh vũ trụ
Tia quét cần cù lặng lẽ những vòng quay
Hoá cánh-cửa-trời mở bao điều mới mẻ
… Tiếng máy êm ru xôn xao một quãng đời thơ bé
Mở cửa ra là gặp cánh đồng làng
Bãi cỏ mượt êm bàn chân trẻ
Cánh diều trao nghiêng khoảng trời xanh…
Mở ra vòng quay thứ nhất
Trường Sơn bồng bềnh như một dải mây
Vạt sáng ken dày vạn bàn chân bước
Lại vụt nở những chùm chấm sáng
Nhà máy nào vừa dựng đâu đây
Một chiếc cầu, một tháp khoan sừng sững
Đã hiện về sau vòng quay thứ hai
Những vòng quay, cần mẫn những vòng quay
Cửa trời mở rất êm cho lòng nhiều xao động
Những cánh MIC qua đây và trở về thắng trận
– Nao, ta mở cánh cửa trời!
Nó đi rồi, bè bạn chẳng ai quên
Vắng nó, thiếu một giọng cười trong lớp
Con gái bảo con trai hay nghịch,
Với nó, chỉ thấy con trai hay cười
Giận thì giận nhưng thương thì thương
Có lúc đang buồn, cũng vui lây cùng nó
Nhớ buổi tiễn đưa hôm ấy
Nó đến tận nơi bắt tay
Con gái đứa nào mắt cũng cay cay
Một tay ấm bàn tay, một tay che mặt
Chỉ để cái miệng cười, mà giấu đi đôi mắt
Trời vẫn nắng loà, lại lấm thấm mưa bay…
Mấy thằng đi xa, đã hai lần thư
Nó viết ở một nơi nghe lạ tai nhưng quen tên lắm
Cả lớp học cứ bâng khuâng đòi tin chiến trận
Xem băng đạn đầu nó nổ có giòn không
Quyển giáo trình ấm tay nó suốt mùa đông,
Nó trao bọn con trai, con trai chuyền qua con gái
Phần việc chưa xong, nó giao lại đấy
Mùa hạ mùa đông, dù đêm dù ngày
Con trai học gấp hai, con gái học gấp hai
Bởi có nó thay cho lớp mình ngoài mặt trận
Ngày mai trở về chiến thắng
Nó lại đọc tiếp trang giáo trình đọc dở hôm nay
Mở quyển sách trên bàn mỗi buổi sớm mai
Ai cũng thấy nụ cười người ra đi trìu mến
Sau những dòng chữ bên nhau ẩn hiện
Là dấu chân người lính trên đường
Nghĩ về người ra đi, ai cũng thấy
Ánh mắt ngời gương mặt chiến công.
(Tặng đội TNXP 245 – Hà Bắc)
Em gái xung phong hát câu quan họ
Điệu gì em?
Mà anh thấy quê nhà?
Thấy con sông Cầu nước xanh ngăn ngắt
Thấy mây tím mây hồng trên sắc biếc trời ta
Bao tuyến đường anh đã đi qua
Gặp Hà Bắc bỗng thấy lòng dịu lại
Khúc quan họ vấn vít lòng anh mãi
Và mỗi cung đường ngân một nốt đàn quen…
Em là con gái Cầu Lim
Yêu câu quan họ, anh tìm tới nơi
Tìm em, em đã đi rồi…
Em đi đến những con đường mới mở
Câu dân ca em gửi quê một nửa
Một nửa em mang tới những tuyến đường
Dẫu xa quê mà vẫn quê hương
Vẫn ngọt ngào giọng “hoa-thơm-bướm-lượn”
Vẫn “Cây trúc xinh” bên đường thơ mộng
Và khúc “trống – cơm” rung nhịp bồn chồn…
Anh có tìm em hãy đến những con đường
Đất rộp lên, bàn chân đi chói gót
Bom Mỹ dội tim đường nhức buốt
Gương mặt đường hoăm hoẳm hố bom sâu
Anh đến hội Lim chẳng gặp em đâu
Khi bom bị găm vào từng điệu hát
Khi “Kẻ-Bắc-người-Nam” khúc ca chia cắt
Anh có tìm em hãy đến những con đường…
Đường chúng em mang một dáng riêng
Cũng uốn lượn như những làn quan họ
Giai điệu lẫn sau từng viên đá nhỏ
Xe anh qua, đường sẽ hát lên lời
Âm thanh quê hương dìu dặt đường dài
Ra tuyến lửa vẫn nhặt khoan quan họ
Dẫu đến chiến trường xa anh hãy nhớ
Một chặng đường Hà Bắc anh qua
Một chặng đường Hà Bắc nơi xa
Cô em gái tay sần chai cán xẻng
Lấp hố bom sâu thông đường tiền tuyến
Cho đường ta hồng một sắc liền
Ngày chiến thắng về anh sẽ tìm em
Theo những con đường anh về lại cầu Lim
Em sẽ hát anh nghe, trên quê hương quan họ
Câu hát dặm: Người ơi người nhớ
Đến quê em, “người ở đừng về”.
Một điều giản dị ấy thôi:
Nơi Bác ở là một ngôi nhà sàn
Hỡi ai đi khắp thế gian
Gặp bao thành quách huy hoàng nguy nga
Nhớ về nơi Bác chúng ta
Góc vườn nho nhỏ, ngôi nhà đơn sơ
Nơi đây có một hồn thơ
Có người vạch lối ước mơ bao người
Nơi đây có một cuộc đời
Ai qua cũng muốn hát lời ngợi ca
Ngôn từ dẫu mẫy văn hoa
Cũng bất lực trước ngôi nhà này thôi
Cũng đành nói mộc một lời:
Nơi Bác ở là một ngôi nhà sàn.
Ở đâu Bác chẳng dừng chân
Bình minh mặt biển, hoàng hôn chân trời
Bao câu chúc tụng chào mời
Bao nhiêu cung điện đền đài Bác qua
Phút giây Bác trở lại nhà
Hàng cây bến nước gốc đa nghẹn lời
Bởi điều giản dị ấy thôi:
Nơi Bác ở là một ngôi nhà sàn.
Non sông rồi sẽ đàng hoàng
Lời Người dặn dè ân cần xiết bao
nắng mưa mái rạ đồng bào
Trái tim Bác thấu nỗi đau muôn người
Riêng mình Bác, chỉ thế thôi:
Nơi Bác ở là một ngôi nhà sàn
Đơn sơ giản dị thế thôi
Nơi Bác ở là một ngôi nhà sàn.
Là than. Những núi than…
Cái vạch nối giữa trời và biển
Trời màu chì biển loang sắc tím
Những núi than như có lửa vồng lên
Trời ở mỏ không bao giờ đứng yên
Biển vùng mỏ sóng cồn cào lay động
Và những núi than hừng hừng nhiệt lượng
Cũng theo những đoàn goòng ầm ầm lao đi
Bạn ơi, đêm tôi nằm bên bờ vịnh Hồng Gai
Nghe biển nghe trời và những núi than thao thức mãi
Bao rạo rực của mùa xây dựng mới
Tự trăm miền đều vọng về đây
Đường thợ mỏ đêm đêm ngày ngày
Những bàn chân không nghỉ
Sớm mai thức dậy
Không gặp mặt trời từ biển nhô lên
Tôi đi theo những đoàn xe lên tầng
Đường xóc ổ gà, quanh co, cuộn cuộn
Phút chói nắng sững sờ nhìn xuống
Biển ngoài khơi kia nhoà trong sương
Anh lái xe bò tót, ngực phanh trần
Nhẩy xuống ca bin, vội châm điếu thuốc
Nhìn mặt trời lên, nhìn mặt trời lên ngang trước ngực
Trên những tầng than, mìn mở vỉa liên hồi
Những máy xúc tiếng động cơ hối hả
Anh lại lên xe, chúng tôi chia tay vội vã
Tiếng cười anh trong tiếng máy rồ lên
Mặt trời nhô trên đỉnh tầng than
Nắng chiếu vào ca-bin rực rỡ
Rực rỡ nụ cười đón chào ngày mới
Sáng giữa biển và trời đất mở giữa bình minh.
Dừng chân trên đất lạ
Bỗng tiếng em gọi: ơi!
Anh vụng về bối rối
Nhận nơi em một lời….
Tiếng tự ngàn năm xưa
Tiếng để thương để nhớ
Nay trở về đất lửa
Nghe ngọt ngào âm thanh
Hố bom xoáy lòng anh
Tiếng em như lắng lại
Giữa một vùng nắng dãi
Cát bỏng rát bàn chân
Giọng Quảng Bình em đấy
Mới nghe đã quen thân
Lời em gọi yêu thương
Nhắc nhở ngày khói lửa
Tiếng những người đồng đội
Trong chiến hào gọi nhau
Biết đứng ngẩng cao đầu
Nhằm quân thù mà bắn
Tiếng ơi thành sức mạnh
Thành sức căng đường đạn
Vít cổ lũ giặc trời
Thắm sâu bao tình người
Ấm như lời hò hẹn
Khói mù, da đen sạm
Nhận nhau trong tiếng ơi
Trông cặp mắt bồi hồi
Hiểu lòng thương nhau thế
Tiếng gọi nghe rất khẽ
Mà ngân nga ngân nga…
Mai rồi anh đi xa
Cứ bâng khuâng giọng nói
Nghe cồn cào biển gọi:
Ơi Đất ơi Đất ơi!
Và tiếng của Bầu trời
Lại thiết tha gọi Biển
Nhưng rất nhiều yêu mến
Là tiếng em gọi: …ơi!
Anh nhận lấy một lời
Một lời da diết mãi…
Đọc lại “Nhật ký trong tù”
Ngày ấy sắc áo xanh chúng con chưa có trong thơ Người
Đen rầm trang thơ là những tên lính ngục
Chúng nó đi lại nói năng cục súc
Những cái bóng không hồn của đội quân vô lương
Những cái bóng đeo đẳng Bác trên đường
Áp giải, áp giải, lại áp giải
Cái tương phản gắt lên dữ dội!
…Ngày ấy sắc áo xanh chúng con chưa có trong thơ Người
Những ngày tháng trong tù, áo Bác mặc ra sao?
Cho màu xanh chúng con hôm nay ngút tận cùng dải đất
Phút ngoảnh lại nơi đầu nguồn nước
Nơi hoài thai đội quân đầu tiên
Bỗng gặp lại một dáng hình chiến sĩ
Người-số-một trong hàng-quân-số-một
Người lính không sắc xanh quân phục
Hiện sau những trang Nhật Ký trong tù
Không gian ba bước chiều ngang
bảy bước chiều dài
Đến một mẩu tin cũng phải dát mỏng ra mới lọt vào khe cửa
Trăng phải trò chuyện với Người
qua song sắt cộc cằn hoen rỉ
Chim cũng đợi mở cửa tù mới dám đến gần thỏ thẻ với tù nhân
Nhưng vút lên từ ngục thất tối tăm
Là bài hát lên đường của người chiến sĩ
Chí gửi nơi hoàn cầu bốc lửa
Hồn hoà cùng sao vàng năm cánh bay quanh
Tổ quốc thành nỗi đau cơ thể
Những vần thơ hoá thành gươm chặt đứt gông xiềng
Thơ dấy dẫu chưa kịp ghi sắc quân phục màu xanh
Vẫn trọn ven bức chân dung chiến sĩ
NGƯỜI LÍNH TIÊN PHONG
dẫn đường lịch sử
Sắc xanh này – bao thế hệ cùng ghi
Ráng chiều đỏ trời xa
Xanh lam loang đồng nội
Tím hoàng hôn bao la
Ngập ngừng vào buổi tối
Đoàn người làm quá mải
Trở về nơi xóm xa
Ngực phanh trần hồ hởi
Nắng vương trên làn da
Đêm choàng tấm chăn êm
Ấm áp hương mít chín
Khói bếp trong sương quyện
Gạo mới thơm mùi cơm…
Nhịp guốc trong ngõ nhỏ
Bồi hồi gót chân ai
Con đường thơm hương cỏ
Len vào cơn mơ say.
Đêm phập phồng nhẹ thở
Mái rạ trải nồng nàn
Bờ dâu như trăn trở
Dạ hương bay lan lan…
Tràng vỗ tay nâng em đứng dậy
Bỗng ran lên bao nhịp đập dập dồn
Trong trái tim cô gái
từng phá bom nổ chậm ở Trường Sơn
Trăm cặp mắt nhìn em yêu thương
Cớ sao em quá chừng xúc động?
Cả khi đặt tay lên kíp bom nóng bỏng
Có bao giờ em hồi hộp thế đâu…
… Nhưng tiếng hát đã nồng trên môi
Nhạc cuốn em đi lúc nào chả biết
Những ngày đạn bom thẳng căng khốc liệt
Giờ em hát thành lời
Như thế nhớ mảnh đất chiến trường em gọi
“Này Trường Sơn ơi, Trường Sơn ơi…”
Năm tháng qua đi, lòng em còn hát mãi
Nơi em gửi hai cánh tay mình ở lại
Trường Sơn!
Bài hát nói về gió Trường Sơn
Gió Trường Sơn em từng sờ thấy được
Bài hát nói về nắng Trường Sơn
Nắng từng rám cánh tay trần của em trên chốt
Bài hát nói về thác Trường Sơn
Thác Trường Sơn bao lần em đã vượt
Tay em bơi trong nhịp thác đổ dồn
Bao xúc động em gửi vào câu hát
Khúc cao trào, reo trên đỉnh Trường Sơn
Chẳng thể nào tin đôi cánh tay em đã mất
Khi tiếng hát vẫn bay lên, khép liền lại những vùng trời
Khi máu vẫn chạy đều trong tim em rạo rực
Và trên thân mình đất nước
Những con đường
Những con đường cứ rẽ núi mà đi…
Ngày hoà bình đầu tiên
Từ địa đạo chúng tôi về mặt đất
Đất làng hoá thành đồi trọc
Đất đỏ loét trộn rễ cây khô
Chồi non chưa kịp mọc
Người già không bờ tre hóng mát
Trẻ con không chạy chơi dưới những tán bàng…
Bỗng bật dậy thành làng
Sức mạnh của tám năm trụ trong lòng đất
Tám năm…
Khẩu đội 57 ly quần nhau với giặc
Vẫn những đoàn thuyền đi khơi đêm đêm…
Trở về làng cũ
Đất lạ đi nhưng không ai ngỡ ngàng
Dẫu đất héo khô vì bom
Mồ hôi đất mồ hôi người vẫn chung vị mặn
Đất chảy máu chở che người chiến thắng
Lại cùng người thấm đẫm mồ hôi
Da người hồng lên dưới mặt trời
Da đất rờn xanh dưới bàn tay người…
Quê hương chẳng phải quê hương
Cớ sao gợi nhớ gợi thương quá chừng…
Nơi đây cọ mọc thành rừng
Không gian lợp mái một vùng thắm xanh
Trung du chẳng hẹn hò anh
Mà anh như đã bâng khuâng hẹn hò
Ở nơi ống khói lô nhô
Là thành phố đấy bên bờ sông Thao
Chưa phố rộng, chưa nhà cao
Đã nghe tim đất nôn nao mặt bằng
Người ơi, cái bóng áo xanh
Bóng áo xanh nói cùng anh bao điều
Ca đêm đến đón ca chiều
Áo xanh hắt sáng trong veo bầu trời
Sớm mai d àn giáo lên rồi
Đêm nay ai đó bồi hồi bình minh
Xôn xao giai điệu công trình
Cánh rừng xa mở tai mình lắng nghe…
Ngang trời đỏ vệt bánh xe
Khu kinh tế mới-lối về đấy chăng?
Mải nhìn hút bóng xa băng
Trung du thoáng gặp bỗng thành sâu xa
Tự nơi này đất mở ra
Trung du ơi, những ngã ba lên đường
Quê hương chẳng cứ quê hương…
Trên đây là những bài thơ hay nhất của nhà thơ Bùi Công Minh mà chúng tôi muốn giới thiệu với bạn. Trong số các bài thơ này có bài Ngày và đêm đã được nhạc sĩ Phan Huỳnh Điểu phổ nhạc. Đó cũng là một thành tích đáng ghi nhận đối với những nỗ lực và cống hiến của ông. Cảm ơn các bạn đã theo dõi bài viết này của chúng tôi nhé!
