Huỳnh Mẫn Đạt 黃敏達 (1807-1883) là một trong những cây bút đối kháng ở Nam Bộ trong thời kỳ đầu kháng Pháp của dân tộc Việt. Ông thích ngâm vịnh, nổi tiếng giỏi thơ Nôm ở đất Đồng Nai. Ông là một nhà thơ, một vị quan có lòng yêu nước nồng nàn cho nên khi Pháp lấn chiếm Nam Kỳ, ông đã nhanh chóng đứng trong hàng ngũ các nhà thơ đối kháng, mà việc góp phần vào cuộc bút chiến giữa Phan Văn Trị và Tôn Thọ Tường là một minh chứng. Cùng nhau theo dõi bài viết này nhé!
Nội Dung
Trưa sớm đài danh gió bụi nhiều
Vườn quê vui thú cảnh trời chiều
Cánh chim rải rác đơm bông bạc
Màn sáng xuê xoang trải gấm điều
Ngả ngớn lưng trâu ngơ vọt mục
Loi thoi bóng ác khẳm thuyền tiều
Xót người mạng bạc trong chằm nhạn
Ngó mống trông mây biết bấy nhiêu
Ba xuân đào lý phải duyên ưa,
Cây trái liền năm chẳng kịp dừa.
Đuôi phượng vẻ vang che nắng gió,
Mình rồng chan chứa gọi mây mưa.
Dãi dầu giúp kẻ khi xơi tối,
Giúp nước vui người buổi khát trưa.
Rường cột miếu đường không xứng mặt,
Chống ngăn bờ cõi cũng bưa bưa.
Bức hoạ đơn thanh khéo đá đoan,
Làm cho quấy rối phận hồng nhan.
Chín trùng ứa lệ dưng đôi mắt,
Ngàn dặm ôm tỳ tím lá gan.
Cột dả thành ngăn bờ cõi vững,
Lệ làm mưa rưới lửa binh tàn.
Người trên nhà Hán đi đâu vắng?
Xui trận ôn nhu tới dẹp loàn.
Tuy rằng muôn cẩu có ân ba,
Răng rụng, lâu năm nó phải già.
Bởi đuổi hươu Tần nên mỏi gối,
Vì lo khỉ Sở mới chùn da.
Không ai trấn Bắc ngăn bầy cáo,
Ít kẻ nhờ Tây giữ đứa tà.
Mạnh mẽ như xưa còn xốc vác,
Bây giờ yếu đuối hết xông pha.
Một nắm xương tàn một nắm da,
Bao nhiêu cái ách cũng từng qua.
Đuôi cùn biếng cột Điền Đan hoả,
Tai nặng buồn nghe Nịnh Tử ca.
Sớm dạo vườn Nghiêu ăn hủng hỉnh,
Chiều về nội Võ thở hi ha.
Ngày xưa mắc phải nơi Đường hạ,
Ơn có Tề vương cứu lại tha.
Kể từ hội Sửu đã sinh ra,
Tai điếc chi nghe Nịnh Thích ca.
Mấy chốn kỳ thần ra sức cả,
Đòi nơi bái xã rán thân già.
Rửa tai Dĩnh Thuỷ nhường ngôi báu,
Cõi ách Đào Lâm biếng gác xa.
Tề chúa bôi chuông còn chẳng nỡ,
Có đâu khó nhọc với nông gia.
Cảnh tiên rực rỡ bỗng duyên đâu
Biển lặng trời thanh mấy chiếc cầu
Non gặp Bá Nha non nở mặt
Nước mừng Tô Tử nước khoe màu
Có tình đỏng đảnh buồm doi bạc
Không thuế nghênh ngang rỡ bãi âu
Thi gập thú mầu ngâm mấy đoạn
Lược trăng lờ rạng gác qua đầu
勝負戎場不足論，
頹波砥柱憶漁民。
火紅日早轟天地，
劍白堅江泣鬼神。
一旦非常標節義，
兩全無畏報君親。
英雄強脛芳名壽，
羞殺低頭未死人。
Điếu Nguyễn Trung Trực
Thắng phụ nhung trường bất túc luân,
Đồi ba để trụ ức ngư dân.
Hoả hồng Nhật Tảo oanh thiên địa,
Kiếm bạch Kiên Giang khấp quỷ thần.
Nhất đán phi thường tiêu tiết nghĩa,
Lưỡng toàn vô uý báo quân thân.
Anh hùng cường cảnh phương danh thọ,
Tu sát đê đầu vị tử nhân.
Tượng mảng non xanh tạc chẳng già,
Cớ chi gành Móm lại nhô ra.
Rêu xanh lém bém râu Bành Tổ,
Đá mọc do de mép Tử Nha.
Miệng súc chêu chao con sóng lượn,
Khăn lau tích toác thức mây qua.
Xuân thu hỏi đó bao nhiêu tuổi,
Rằng thuở khai thiên đã có ta.
Duyên đâu giải cấu khéo đè ne.
Đã cam bít mặt cùng trời đất,
Đâu dám nghiêng mình bởi ngựa xe!
Hớn hở, trẻ dong đường dặm liễu,
Thẫn thờ, già náu cội cây hoè.
Núp nom cũng hổ, chào thêm hổ,
Thà ẩn non cao chẳng biết nghe…
Ngoài tai phải quấy vẫn nhàm nghe.
Cuộc lợi đường danh ỏi giọng ve!
Chớ nói “đổi dời”, sao cốt cách?
Xưa nay giỏ nát vẫn còn tre!
Lầu xanh thánh thót tiếng chuông truyền,
Tỉnh giấc Cao Đường lúc ngửa nghiêng.
Mượn chiếc thuyền tình qua biển ái,
Đưa con sóng sắc tới rừng thiền.
Trông gương trí tuệ đau lòng tục,
Lần chuỗi bồ đề kết trái duyên.
Mát mẻ cửa không trăng gió sẵn,
Dầu chưa nên Phật cũng nên tiên.
Đồi liễu ngàn mai cảnh quạnh hiu,
Chia hai Thuận, Quảng một con đèo.
Lá dòm mặt nước cây mong lội,
Biển bọc chân non sóng muốn trèo.
Mặt đất day ngang đường khuất khúc,
Sườn non dựng ngược đá cheo leo.
Vén mây muốn bước lên trên tót,
Đoái lại vầng trăng lẽo đẽo theo.
Mới vừa bụng núi dấu thêm voi
Kìa phải mưa đêm đã ló mòi
Mượn sấm đánh tan vầng nguyệt rạng
Xua sương tưới sống cụm hoa còi
Say cầm câu nguyệt ngư lèn nón
Lỡ dậm mang sao mục ướt roi
Hỏi kẻ Trường An người biết chẳng
Tấm lòng quế ngọc nhộn đường thoi
Trên đây chúng tôi đã cập nhật cho các bạn những bài thơ hay nhất của nhà thơ Huỳnh Mẫn Đạt. Ông là một nhà thơ nổi tiếng góp phần không nhỏ trong việc đối kháng bảo vệ đất nước. Cảm ơn các bạn đã theo dõi bài viết này của chúng tôi nhé!
