Nhà thơ Nguyễn Duy được đánh giá cao bởi những người yêu thơ. Với tập thơ này ta có thể cảm nhận rất rõ mạch cảm xúc của nhà thơ. Bởi đó được đánh giá không phải bằng các mốc thời gian cụ thể mà nó được ghi dấu bằng các chặng đường: Đường làng – Đường nước – Đường xa – Đường về. Hãy cùng chúng tôi tìm hiểu các bài thơ hay của nhà thơ Nguyễn Duy trong tập thơ Đường xa dưới đây bạn nhé!
Nội Dung
Gửi I-ra
Se se một chút lạnh lùng
mình sang với bạn, sang cùng thu sang
Bạn đi như sự lỡ làng
mùa thu đi trước lá vàng theo sau
Buồn vui đâu cũng giống nhau
lẻ loi kim tước chân cầu ngủ mơ
Vàng long lanh chóp nhà thờ
cánh chim ngoan đạo lửng lơ ngang trời
Rừng phong đã chớm thu rồi
vàng rơi trên mái tóc người đi qua
Ruột gan hoang vắng miền xa
hiu hiu ngọn gió nhớ nhà lạnh tê
Mải ham hố chén u mê
hư vô chặn mất lối về như chơi…
tặng vợ và con
Đường ta xa lắc xa lơ
đường người ảnh ảo bến bờ mờ xa
Bể dâu từ độ băng hà
nỗi buồn cũ kĩ rợn qua chân trời
Mấy đời xương trắng hóa vôi
tro tàn âm ỉ mấy thời chiến tranh
Mấy ai yên giấc ngon lành
hồn ma dã thú loanh quanh cõi người
Thôi ta về với mình thôi
chân trời đành để chim trời nó bay
Trông người xưa ngẫm người nay
đường xa nghĩ nỗi sau này… cũng kinh
Chiều Vê-Đê-En-Kha
ngẩn ngơ người lính Nga
à, chú mày còn non hơn thằng em út ta
Chú mày đẹp như một dáng cây cảnh
cây xương rồng nhú gai
lúc cần có thể làm bờ rào
Để ta nhớ lại xem nào
trang sách cũ mùi thuốc súng khét lẹt
hình như ta đã gặp
ông nội chú mày trong đại chiến thứ nhất
ông già chú mày trong đại chiến thứ hai
Bây giờ
Chú mày đẹp như cây xương rồng nhú gai
Ta từ phương Nam lên thăm phương Bắc
chú mày tân binh ta cựu binh
để ta kể vài câu chuyện trận mạc
Mà thôi
ta kể về miệt vườn nhiệt đới
ổi rất thơm và xoài chín rất vàng
lá dừa xòe xanh nắng chói chang
Mỗi phút thanh bình thật đắt giá
làng quê ta vừa qua thời tàn hoang
những giọt máu nặng như chùm quả
Thanh bình thay chiều Matxcơva
ta muốn nói to một lời chúc thật thà
chúc chú mày cứ đẹp như cây cảnh
và, lạy trời
không bao giờ phải ra trận…
Những bức tranh quí giá hơn vàng
những căn phòng vàng, bảo vật vàng
những tượng vàng lóng lánh ánh nến cháy…
tất cả nói
siêu bảo tàng Héc-mi-ta-giơ
cung điện Mùa Đông siêu lộng lẫy
núi vàng ròng bên sông Nê-va
Chói lọi huy hoàng lọt thỏm góc đơn sơ
phòng gỗ sồi không sơn phết không chạm trổ
lỉnh kỉnh đồ nghề của ông… vua Nga
Lắng nghe
từng vật nhỏ nhoi nói giọng khàn rè
Cái bào nói
ngày xưa… nước Nga nghèo xơ xác
người ấy vừa làm vua vừa làm thợ
Cái cưa nói
ngày xưa
ta cùng người ấy ngả gỗ dựng thành phố
Cái com-pa nói
ngày xưa
ta cùng người ấy lang thang đi học nghề
Cái búa nói
ngày xưa
ta cùng người ấy đóng tàu viễn dương
Cái thước nói
ngày xưa
ta cùng người ấy làm nên các cỗ máy
Cái đục nói
ta tạc vào gỗ sồi già
tên người ấy là Pi-ốt Thứ Nhất
Gỗ sồi gài nói
ta ngẫm suốt từ ba trăm năm qua
làm vua hết mình cũng vất vả thật!
Bút lông ngỗng nói
ta ca ngợi chiến bào và cung kiếm Pôn-ta-va
ta ca ngợi đồ nghề cổ lỗ – lũ chúng ta
từ đó mà có nước Nga bây giờ
cung điện vàng và Héc-mi-ta-giơ…
*
Tôi thầm nói
kính chài Đại Đế
pho tượng đồng uy nghiêm, con ngựa đồng ngạo nghễ
chính pho tượng của Người chưa nói được gì cả
về người thợ khổng lồ bên dòng sông Nê-va
Giã từ A-rê-khô-vơ…
Tặng Minh – Long
Thôi em về… tôi đi
đưa nhau mà làm gì
Bạch dương ga xép buồn hun hút
buồn song song chạy suốt mấy hàng ray
gió thổi nghe như tiếng người thở dài
Ai đưa em lìa đất nước?
có chúc nhau đi chân cứng đá mềm?
Chân trời lạ trống vắng đến rờn rợn
quê người – cây cầu vượt chênh vênh
em đứng đưa tay ngược chiều gió buốt
áo em phồng thành lá buồm xanh
Chạnh nhớ cánh buồm xưa côi cút
tìm gì ở chốn xa xôi
bỏ gì ở lại chính nơi quê nhà…
*
Thôi em về…
mặt tôi tê vì môi em tái
lòng có nguội cồn cào cho ấm lại
mưa song song ướt má em rồi
Tôi đi
lỡ một chuyến tàu
Thế là xa một người không gần gũi
không dám hẹn có khi nào trở lại
không định trước điều gì trong câu nói
những con đường không đưa tới đâu
*
Thôi em về
tôi đi
Úp mặt vào kính cửa tàu chợ
nhìn nhau qua hơi thở
Bóng em nhòe ngoài kia
hình nét trong trí nhớ
kiếp song song còn gặp phía chân trời
Lẩm bẩm mãi lời giã từ vô nghĩa
A-rê-khô-vơ ơi…
tặng nhà văn M. Tka-chốp
I.
Anh đọc tôi nghe những trang Sự Thật
quái quỉ chưa
nhân loại vẫn ưa chơi trò ảo thuật
chỗ này chiến tranh
và chỗ kia ca ngợi hòa bình
Máu cứ chảy ròng ròng nhiều thế kỷ
không thế kỷ nào thiếu người chống chiến tranh
Súng cứ nổ râm ran trên mặt đất
mặt đất râm ran muôn giọng hát hòa bình
Tuổi trẻ anh sặc sụa khói bom
tuổi trẻ tôi ngập trong lửa đạn
bây giờ
ta rung đùi uống bia trên tháp cao Ốt-tan-ki-nô
lắm nơi xa đang là trận mạc
Những mặt báo rộng như mặt đất
lốm đốm châu Phi… Trung Á… Ni-ca-ra-goa…
khói lửa dòng tin như đám cháy nhà
Nhà ta yên lành, trái đất đã yên đâu
Pa-let-stin vết bỏng mặt địa cầu
người chiến binh tự tay vãi xương mình ngoài mặt trận
họ chỉ là nạn nhân mà thôi
Thủ phạm chiến tranh
còn sống hoặc chết rồi
đều là kẻ giàu sang và láu cá
II.
Thời đại nào cũng đẻ ra người điên
phá hủy bao nhiêu đền đài và của cải
giết thịt biết bao nhiêu đồng loại
điên-chiến-tranh thành thứ bệnh di truyền
Người xưa từng điên nhiều đời huyết chiến
điên nhiều năm…
điên nhiều tháng…
điên nhiều ngày…
lửa vẫn cháy mà cây xanh vẫn biếc
Thời hạt nhân này chỉ cần điên một giây!
Điên-hạt-nhân chỉ cần một giây
đủ đốt sạch sành sanh toàn thế giới
không còn anh…
không còn tôi…
không còn nhân loại
trái đất ư, có thể cũng không còn
Ta thanh thản hay giả vờ thanh thản?
sợi thần kinh hay là sợi dây đàn?
trái đất mấy tỉ năm vững chãi
có thể thành trái bóng bay mỏng tang?
III.
Ta rung đùi uống bia
cách mặt đất gần nửa ki-lô-mét
trên đầu ta – ăng ten đài truyền hình
trên cao nữa – trạm thông tin vệ tinh
trên cao nữa – tàu con thoi và ga vũ trụ
trên cao nữa là các vì tinh tú…
Khoảng cách hữu hình đang thu hẹp dần
sóng điện vô hình đang sục sạo không gian
nền văn minh này đang đi tìm nền văn minh khác
người trái đất đang mong gặp người ngoài trái đất
ước mơ hoang đường xưa đang thành sự thật…
Ước mơ bây giờ lại hao hao sự thật thuở hoang sơ
không quân đội, không cảnh binh, không biên giới
loài người hồn nhiên hòa thuận vô lo…
Buồn thay
vẫn sự thật đắng cay
quốc gia kia đối địch quốc gia này
nhóm người ấy tiêu diệt nhóm người khác
người trái đất với nhau sao còn nhiều khoảng cách?
Khoảng cách vô hình biết san lấp sao đây?
dòng nhân điện làm sao điều khiển được?
làm sao chặn một cơn điên bất chợt?…
IV.
Ta bỗng lửng lơ giữa trời và đất
lướt qua ta bụi mây trắng xốp
cốc thủy tinh lấm tấm ngấn bọt bia
Tôi và anh cùng nhỏ bé nhường kia
biết làm gì bây giờ?
Ta cứ nhập vào giàn đồng ca trái đất
dù giọng anh chua chua và giọng tôi chan chát
gân cổ lên
cùng hát khúc hòa bình
Cuồng nhiệt
kéo mọi người gần lại
mong con người bớt căng thẳng thần kinh
Mong mặt báo trên toàn mặt đất
thơ tình thôi
và tin tức những người tình…
Ta bay lên trời
và hình dung một lần chui xuống đất
mười thước… ngàn thước… mười ngàn thước
còn có thể bay lên cao hơn
liệu có thể xuống sâu với chiều cao đảo ngược?
Cung điện ngầm… ga mê-trô…
các anh hùng và các nhà thơ
Pu-skin… Mai-a-kôp-xki…
Cu-tu-dôp… Ki-rôp…
Những tên người sâu trong lòng đất
thành tên đất sâu trong lòng người
Dòng người âm vang – dòng nước ngầm
chảy xuyên qua những bến bờ ngầm ấy
bờ hoa cương tên vàng vĩnh hằng
Ngửa mặt hình dung trần gian cựa quậy
bàn chân ai thờ ơ như kiến ngứa mặt mình
bàn chân nào trầm tư… bàn chân nào dồn dập
bàn châm mất rồi bỗng động đậy hồi sinh
Dấu chân ứa giọt gì không phải nước
từng giọt rơi xuống khoảnh khắc rùng mình
Mặt đất trên mặt ta rung rinh
thành phố sống mấy khoảng đời dữ dội
mấy lần xây lên… đổ sập xuống mấy lần
lửa đạn tan đi… màu cây xanh tồn tại
vương triều mất đi… nhân dân còn lại
còn lại anh hùng và còn lại nhà thơ…
Bay lên trời… từ giã mùa thu Nga
tâm tưởng ta mộng du lòng đất
Mat-xcơ-va ngầm trong Mat-xcơ-va
Nắng vàng đón thiên nga về phương bắc
váy áo phong phanh nhan sắc thắm lạ lùng
cành lá mới ngả ngớn trời lụa bạch
rối cả chiều cơn gió mông lung
Cỏ xanh mướt bên bờ Đơ-nhi-ép
ai ngả lưng ai lặng lẽ cúi đầu
thương cảm lăn tăn mặt sông vảy cá
ta với người có xa lạ gì đâu
Như tỉnh giấc con thuyền vàng Ki-ép
tháp vàng xưa buông thõng một lần chuông
xác ướp vương hầu lạnh cổ mộ
quắt queo bao kỉ niệm u buồn
Sao Người mẹ phải cần khiên và kiếm?
một Pôn-ta-va mấy cõi chiến trường?
quằn quại những con đường dĩ vãng
lót chân người dằng dặc máu xương
Lịch sử dấu tro tàn trong cẩm thạch
dấu cơn mưa nước mắt thấm trên đồng
người chết trận chết oan chết đói
hồn hiện về làm hoa dại bên sông
Ơi bà mẹ tìm gì quanh bia đá?
hiu quạnh hoàng hôn đổ dốc lưng già
đi mỏi gối kiếp người đâu cũng vậy
kỳ quan nào không hắt bóng xót xa
Vô tư quá nụ môi hoa cẩm chướng
quệt qua ta một vết âu sầu
cỏ xanh mướt bên bờ Đơ-nhi-ép
ta với người có xa lạ gì đâu…
Kim loại xuất thần
từ trường thơ run rẩy hoa vô danh
Chiếc bóng linh hồn phảng phất đá trầm tư
phảng phất tình yêu – đau khổ – hận thù…
Tiếng tim người thình thịch đâu đây?
lởn vởn đâu đây viên đạn chì Đăng-tếch?
Có một người ở Tu-la
ngôi mộ cỏ cánh đồng hoa cúc vàng
già đời đau nỗi thế gian
chọc trời khuấy nước từng trang… không già
Trắng… và trắng…
Lần đầu gặp tuyết trắng
bạc tóc người xa nhà…
Ối giời ơi… nõn nà chưa
bột trinh bạch đấy – trời vừa rây xong
hình như gò trắng phập phồng
bao nhiêu con gái ngủ trong tuyết dày
Ối giời ơi… nõn nà thay
bình tâm bốc trắng lên tay mà cười
đã quen lem luốc bụi đời
tìm trong tuyết có bụi trời li ti
Ối giời ơi… nõn nà ghê
màu trong sạch đến khả nghi là thường
cô đơn tiếng quạ nhểu buồn
đàn chim di trú tha hương phương nào
Ối giời ơi… nõn nà sao
bàn chân lóng ngóng đặt vào nơi đâu
trắng tinh – trắng toát – trắng phau
ngó qua thấy đẹp ngắm lâu rợn người
Buột mồm kêu ối giời ơi…
tiếng kêu chìm giữa tuyết rơi im lìm
trắng chang chang nhức mắt nhìn
người đâu để vết chân in nhập nhòa
Nhập nhòa xương xẩu bao la
mùa đông tuốt hết thịt da rừng dày
mùa xuân biệt xứ lâu ngày
để hàng cây bạc lông mày chờ mong
Lạnh lưng nhớ trũng cánh đồng
gió mùa đông bắc thổi trong xương người…
Trên đây là các bài thơ hay nhất của nhà thơ Nguyễn Duy mà chúng tôi muốn chia sẻ và giới thiệu với bạn. Thông qua các bài thơ này bạn có thể hiểu thêm được về phong cách sáng tác của nhà thơ này. Nó gợi lại những ký ức tuổi thơ với những năm tháng đã trôi qua. Để rồi nó vang vọng khắp không gian từ quê hương cho tới các vùng đất xa lạ. Đừng quên đón đọc các bài viết tiếp theo của chúng tôi để cùng cập nhật những bài thơ hay nhất bạn nhé!
Xem thêm: Nhà thơ Nguyễn Duy và tập thơ Đường xa (1989) phần cuối
