Nguyễn Trọng Tạo là một trong những ngòi bút tiêu biểu trong giai đoạn văn học đổi mới. Những tác phẩm của ông luôn để lại những ấn tượng đậm nét. Một nhà thơ xuất phát từ mạch nguồn trong trẻo của thơ ca dân gian, từ những truyền thống đẹp của thơ cách mạng đã vươn thẳng vào hiện đại. Tìm ra một lối đi riêng sau rất nhiều tự vấn và trăn trở, sau rất nhiều khúc quanh của định mệnh
Thơ ông ngổn ngang những hình tượng và triết lý, nhiều tìm tòi trong hình thức thể hiện với ngôn từ giàu nhạc tính biến hóa, với lối ẩn dụ làm lóe sáng nhiều suy ngẫm và gợi liên tưởng. Ông gặt hái được nhiều thành tựu trong sáng tác thời hậu chiến kể từ thập niên tám mươi của thế kỷ trước đến nay
Ông có nhiều tập thơ đặc sắc trong đó có tập Nương Thân được nhiều bạn đọc quan tâm. Hãy cùng chúng tôi cảm nhận về những bài thơ của ông nhé!
Nội Dung
– Nguyễn Trọng Tạo (25/8/1947 – 7/1/2019) là nhà thơ, nhà văn, kiêm nhạc sĩ, hoạ sĩ, sinh tại Diễn Châu, Nghệ An, đi lính năm 1969, học Đại học viết văn Nguyễn Du khoá 1, làm thơ từ năm 14 tuổi.
– Ông là Uỷ viên Hội đồng thơ của Hội nhà văn Việt Nam, Trưởng ban biên tập báo Thơ (2003–2004), từng được các giải thưởng thơ của Nghệ An năm 1969, và giải thơ của các báo Văn nghệ, Văn nghệ quân đội, Nhân dân (1978), hai lần được Giải thưởng Văn học nghệ thuật cố đô (Huế), Giải thưởng Văn học nghệ thuật Hồ Xuân Hương, Giải thưởng Uỷ ban toàn quốc các hội văn học nghệ thuật Việt Nam về thơ và văn xuôi.
– Thơ và truyện ngắn của ông dịch ra tiếng Pháp, Anh, Nga, Tây Ban Nha…
– Ngoài thơ, ông còn là nhạc sĩ, công tác tại Tạp chí Âm nhạc và Thời đại của Hội nhạc sĩ Việt Nam, đã có 8 giải thưởng âm nhạc.
+ Các album đã phát hành:
– Tình khúc bốn mùa (NXB Âm nhạc và Hội Nhạc sĩ Việt Nam, 1996)
+ Các bài hát nổi tiếng:
– Làng quan họ quê tôi (lời thơ của Nguyễn Phan Hách)
– Đôi mắt đò ngang
– Khúc hát sông quê (lời thơ của Lê Huy Mậu)
+ Ông đã vẽ khoảng 500 bìa sách, trong đó có:
– Chuyện kể năm 2000 (Bùi Ngọc Tấn)
– Vẽ nhiều minh hoạ trên báo, tạp chí, và trình bày mỹ thuật tạp chí Cửa Việt bộ đầu tiên (1990-1992), báo Thơ, mẫu măng-sét tạp chí Sông Hương, Hồng Lĩnh, Sông Lam, v.v…
+ Các tác phẩm chính:
– Thơ: Gửi người không quen, Sóng thuỷ tinh, Đồng dao cho người lớn, Thư trên máy chữ, Tản mạn thời tôi sống, Nương thân, Thơ trữ tình, Thế giới không còn trăng,…
– Trường ca: Con đường của những vì sao, Tình ca người lính.
– Văn xuôi: Miền quê thơ ấu, Ca sĩ mùa hè, Chuyện ít biết về văn nghệ sĩ, Văn thơ nhạc tuổi thơ,…
– Tiểu luận phê bình: Văn chương cảm và luận
Những bài thơ của ông tạo nên sự mới mẻ và tinh tế đem lại một luồng gió mới cho nền thơ ca Việt Nam. Thơ ông chính là nguồn cảm hứng của không ít những người yêu thơ ca. Ông chính là một tấm gương sáng dám dấn thân mình cho sự nghiệp nghệ thuật. Tập thơ Nương Thân được nhiều bạn đọc yêu thích và tìm kiếm
Sau đây, uct.edu.vn sẽ dành tặng bạn những bài thơ hấp dẫn nhất của ông trong tập thơ Nương Thân
đừng mơ rừng cũ người ơi
lối xưa đã khép màu trời trinh nguyên
đừng mơ xẻ ván đóng thuyền
sông xưa đã lấp mấy triền dâu xanh
em giờ sợ cả hình anh
lệ rơi ngày trước đã thành cơn mưa
si mê cũng thể trò đùa
muốn tu lại sợ gặp chùa vắng sư
anh đừng nhắc nữa mùa thu
vàng phai mầu áo tương tư một thời
cầm tình trót để tình rơi
mò kim đáy bể người ơi, xin đừng…
bây giờ nước mắt người dưng
bây giờ sấu rụng trong rừng hết chua!
ta khát thành con gấu bông
đêm đêm em ôm đêm ngủ
ta khát mắt hồ ghế đá
nồng nàn lưỡi sóng mềm môi
ta khát căn phòng trắng muốt
đợi em đêm trắng ấp ngày
ta khát nhỡ tàu một chuyến
đêm ga bật lửa trắng tay
ta khát tăcxi chạy mãi
điều hoà nóng lạnh là em
ta khát thành đêm chứng sinh
oa oa tình yêu nguyên trinh…
đừng gửi cho tôi trăng rằm
tình xưa đã khuyết
không hy vọng có thể là điềm tốt
đừng gửi cho tôi lộc biếc
chẳng bao giờ còn trở lại xuân xanh
không ảo tưởng có khi là huyễn hoặc
hãy ném tôi vào đêm tối
mắt có thể sáng dần lên
hãy vùi tôi vào mùa đông
trái tim có thể tự sưởi ấm
cảm ơn chân tường đã cho tôi sức sống
cảm ơn tôi đã dựng một chân tường!…
con sông mình hạc xương mai
vàng son in bóng đền đài hoa khôi
đến đây tôi gửi bóng tôi
vớt lên thì vỡ, tan rồi lại nguyên
con sông mướt cỏ tóc tiên
những đêm kỹ nữ bỏ quên nguyệt cầm
vầng trăng lõa thể ướt đầm
sẩy chân thi sĩ vớt nhầm mỹ nhân
con sông đám cưới Huyền Trân
bỏ quên dải lụa phù vân trên nguồn
hèn chi thơm thảo nỗi buồn
niềm riêng nhuộm tím hoàng hôn đến giờ
con sông nửa thực nửa mơ
nửa mong Lý Bạch nửa chờ Khuất Nguyên…
có thể tóc nàng bạc trắng
vô tình sỏi đá thành vôi
có thể cơn mưa đã tạnh
trái tim chẳng mọc thêm chồi.
chàng trai yêu nàng đã chết
bên tầng tháp cổ rêu mờ
cánh chim thiên di mỏi mệt
bay ngoài câu hát ngu ngơ
bọn trẻ như chàng ngày trước
thả hồn trong quán cà phê
ở đó có nàng kiều diễm
vai thon ôm mái tóc thề
thầm thì đêm nghe gió nói
nàng là con của Diễm xưa…
như con chó Bim anh sợ những câu thơ sực nức nước hoa
như ông giáo già anh sợ những ngôn từ trụi trần tráo trở
thơ ơi, anh say mùi nguyên khiết của em
tịch lặng hú rên ú ớ
trong cơn giãy giụa sống
chữ bấm vào anh những móng tay hồng
câu thơ giai điệu sóng
biển xoáy ta xuyên đáy
chân không
chẳng chết đi chẳng bất tử chẳng hư vô
tình ướp trong biển mặn
tươi ròng
là em đó thơ ơi
và nước mắt
từ con chữ ứa ra những chồi lộc non tươi…
đêm cộng lại nợ nần
thấy mình hóa kiến
cái chốn nương thân bạn bè thương mến
cao tít sáu tầng trời
ở đây tôi nghe tiếng cười mặt đất
tiếng kẻng leng keng đúng giờ gọi: Rác!
tiếng rao bán chiếu gon tiếng khóc trẻ lạc đường
cầu thang bước chân người
khe khẽ trở về trời
đêm hôm khuya khoắt
quán mặt tiền thương tôi khi có khách
cho sẵn số “phôn”
anh bạn làm quan xa lâu năm
gọi điện thoại cầm tay từ ngã tư tìm ngõ
em tiếp thị thả xà bông qua cửa
con tôi đi học về xe đạp sáu tầng thang
ôi ngày tháng gian nan
tôi như kiến gặp mưa bò nhanh về tổ
ở trên cao biết mình là con nợ
khi nước dưới đất nâu thương nhớ chảy lên trời!
như có ai gọi tôi từ chân đê ngoài đồng vắng
hay cây sáo xanh Presvin đã thổi báo xuân về
tôi chạy dọc bờ đê chân trần mơn man sóng
sóng nước sông quê và sóng lúa đồng quê
không có ai? hay có có không không? tôi cứ nghe tiếng gọi
ôi cỏ non! chẳng lẽ lại là ngươi?
tôi nằm ngập cỏ non ngập hương trinh trời đất
tiếng sáo xanh ve vuốt tinh mơ chưa hiện rõ mặt trời
lưỡi mùa xuân liếm nhẹ thịt da tôi…
tết này đi thăm bông hoa tuổi nhỏ
bãi bể nương dâu bông hoa còn đó
tết này đi thăm người mẹ Trường Sơn
núi xây mộ cỏ nhớ thương xanh rờn
tết này đi thăm một thằng bạn cũ
xưa ngủ chiếu manh giờ thành trọc phú
tết này đi thăm đồng cạn đồng sâu
tung tăng con nghé kéo cày con trâu
mời bác nhà nông nghỉ tay uống rượu
bác tợp một hơi – việc đồng cấp vội
bãi bể nương dâu năm tháng chuyển dời
xuân về men rót chén đầy chén vơi…
và em như gió bay qua đường dài
và tôi như lá xanh ngày vàng phai
và đất thành ô thành nhà thành phố
và em và tôi thành chồng thành vợ
em bồng con gái tôi dắt con trai
ngày xưa là một bây giờ là hai
và câu ca dao sắc như mắt liếc
em đã có chồng tầm xuân vẫn biếc
và tôi như lá xanh ngày vàng phai
và em như gió bay qua đường dài…
sao lại là em
không là em khác
ngày đầy ắp đàn ông
đêm vòng tay vô cảm
móng vuốt rã rời
mắt mi khép dài nghi hoặc
vẫn làn môi bí ẩn La Joconde
sao lại là em
không là em khác
váy dài nến tuyết
áo dài xanh lá cây đen
đêm bóc dần vỏ bưởi
hiện ra vầng trăng chua ngọt
bị vò nhàu
con quỷ tình khát bài ca buồn đau
thở dài tăcxi
xe ôm rồ máy
trở về trên chiếc xích lô văng lẻ pê-đan
sao lại là em
không là em khác
đêm nấc lên giai điệu Diễm xưa
úp vào tiếng nấc
úp vào núi đồi sa mạc biển xanh
bật khóc
sao lại là em
không là em khác
mắt mi khép dài nghi hoặc
vẫn làn môi bí ẩn La Joconde.
anh trót để tình yêu tuột mất
xin em đừng tha thứ hay giận hờn
hoa li vàng cọ chân anh như nhắc
một chiều buồn sóng trắng biển Quy Nhơn
anh trót để em ra đi vô cớ
đến một ngày, không thể hiểu vì đâu
em hút bóng dừa xanh, vai khép gió
không bao giờ quay lại mối tình đầu
anh trót để ngôi sao bay khỏi cát
biếc xanh em, mãi chớp sáng vòm trời
điều Có thể đã hoá thành không thể
biển bạc đầu nông nổi tuổi hai mươi…
tôi về khép lại căn phòng
thấy trong lồng ngực như không có gì
trái tim đã bỏ tôi đi
ai mà nhặt được gửi về giùm tôi.
tôi còn mắc nợ áo dài
một làn gió trắng một bài thơ hay
tôi còn mắc nợ mi mày
một con thuyền lá xanh đầy mắt nai
tôi còn mắc nợ ngày mai
một lần trở lại hay hai ba lần
ngoài kia trời đất giao thân
tôi còn mắc nợ giai nhân một đời
bao giờ trắng nợ người ơi
trái tim đã trót thốt lời yêu đương!
tình trao mắt cho thơ
trời xanh mi ướt bờ
tình trao nắng cho mưa
chìm vào nhau bất ngờ
cửa khép những ô vuông
chân tường dâng bão gió
chiều cắn vào ngàn thương
quên mùa đang đốn ngộ
ứ hự là tình ơi
ừng ực khát một đời
người trao nhau rượu chát
dốc say tình lên ngôi.
một khuya một mình một tình một mưa
đèn đường lưa thưa em đi giao mùa
cứ tưởng ấm rồi đất trời chuyển hạ
nào ngờ ngày xa còn rét tháng ba
anh bấm điện thoại em chưa tới nhà
tiếng chuông ái ngại vọng hồi xót xa
anh đứng anh ngồi anh thương anh nhớ
anh ra anh vào nao nao mắt mở
đường xa gió thở ú ớ mưa dài
mắt mình ngái ngủ như là mắt ai
tiếng mèo kêu hoang ướt đầm mái ngói
hồn bỏ xác anh đi theo tiếng gọi
tận đáy đêm khuya hồn gặp em về
ôm làn hơi ấm xiết ghì đê mê…
hương lìa xác hoa gà lìa vỏ trứng
cái bóng nằm dài cả khi ta đứng
ai đi ngoài đường giống hệt vợ ta
ta trở về nhà vợ con ngái ngủ
ti-vi vẫn mở bài hát lạ quen
con mèo ngóng chủ như là không tên
ta thoát áo quần thấy đêm lạnh lạnh
ta tắt ngọn đèn thấ mình đặc quánh
lởn vởn câu thơ chôn đàn ghi-ta
côn trùng kéo nhị quanh bốn góc nhà…
sao nhớ heo may nghìn độ trước
sao quên chăn gối lúc tàn canh
buồn sững sông xanh lẫn núi xanh
còn đâu tuổi phượng mà tíu tít
lão chưa thành lão đã dài râu
ới a nhịp phách ly nhạt rượu
gió hỏi trời sâu hay biển sâu
sông hỏi đam mê hồn mắc cạn
thưa xanh ngả bạc một sợi đầu.
một ngày người bán rẻ ta
ta thành đồ vật giữa nhà người dưng
một ngày người đến rưng rưng
mua gì vô giá? Xin đừng mua ta.
em dần mão thân mùi hay tuất hợi
tử vi em không tuổi giữa hồn anh
em dịu mát lạnh lùng hay nồng cháy
một vòng ôm buộc mười sợi vô hình
em là cây-âu-cơ thắp trăm đèn hoa đỏ
rụng xuống đời anh lấp lánh cánh môi son
không Nhật Bản không Trung Hoa không Hàn Quốc
em Việt Nam phảng phất chút Hồng Kông
anh chưa đến phương Tây chưa Cực Nam Cực Bắc
nghe trời biển luân hồi trong màu mắt
khi một mình anh lại nhớ về em
ngày không mùa người không tuổi tình không tên.
khát nước – mời cạn ly đầy
khát men – mời cạn rượu này
khát tình – uống cạn – tháng ngày buồn tênh
người tìm chỗ ngồi ở giữa đám đông
ta tìm chỗ ngồi ở chốn trống không
rồi bỗng người buồn tìm ta an ủi
rồi bỗng ta buồn quân cờ bỏ túi…
về lặng thinh trong căn phòng máy lạnh
Hà Nội ngân… giai điệu bạn bè
một li nhỏ whisky
một thơm thầm hương huệ
một chút thiền khép đôi cánh đam mê
một trẻ nhỏ trong ta cầm đèn giấy
đêm chân trần quanh năm mặt hồ thu
một con thú bị thương về hang ổ
liếm vết thương bằng âm nhạc sương mù
những bài hát đã lâu không ai hát
ắp hồn ta một giọng nữ khàn
những kỷ niệm đã lâu không ai nhắc
bỗng hiện về ngồi chật cả không gian
đừng tắt máy
người ơi đừng tắt máy
hãy đầy thêm – một li nhỏ thôi mà
trong mờ ảo chợt thấy màu hương trắng
xin đầy thêm một li nữa cho hoa.
tôi là người đến muộn
chợ hoa chỉ còn một nhành mai
sao ông già không bán cho ai lại đứng đây đợi tôi
tôi là người đến muộn
tiệc bia đã tàn
sao chai rượu vẫn còn lặng lẽ chờ tôi
tôi là người đến muộn
ôi thành phố mặt tiền
sao có ai một mình trong hẻm hun hút vắng
tôi là người đến muộn
mặt trời vừa khuất núi
chỉ vầng trăng chọn tôi làm người tình đầu tiên.
có lúc cồn cào đói khát tôi đã ăn đọt cỏ
ngỡ mùa xuân hồi sinh da thịt tươi non
có lúc cuồng si tôi đã ôm em lăn vào cỏ
ngỡ thiên nhiên mãi mãi tuổi dậy thì
có lúc tôi mơ thấy tôi chết vùi trong cỏ
xanh miên man lời ru ngàn năm…
cỏ ơi cỏ ơi cỏ ơi
sao ở đâu lúc nào ta cũng gặp ngươi
cỏ ơi cỏ ơi cỏ ơi
ngươi là cỏ nghĩa là ngươi tồn tại?
tôi thấy tôi là cỏ trên sân bóng
đẩy đầu anh lên cao, cao hơn mọi cái đầu
khi anh ngã sóng soài tôi thấy tôi là cỏ
xoa dịu vế thương anh như có phép nhiệm màu
quả bóng bay đi quả bóng lại bay về
được dày xéo tôi thấy mình hạnh phúc
được ôm hôn tôi muốn trào nước mắt
cỏ hồi hộp mừng vui, cỏ thầm lặng tái tê
trong chiến thắng anh có nghe tôi hát
tôi phất cao muôn vạn lá cờ xanh
khi chiến bại anh có nghe tôi khóc
trận mưa đau dâng ngập cả khung thành
theo anh mãi cho đến ngày chung cuộc
nếm đủ vị đắng cay nếm đủ vị ngọt ngào
rồi mùa bóng qua đi anh giã từ sân cỏ
chỉ còn tôi hoang lạnh dưới trăng sao…
là Ngôi Sao anh luôn bị bao vây
bị kéo áo huých tay bị đốn sau cản trước
mang hàng chục vết thương anh vẫn làm bão lốc
là Ngôi Sao sân cỏ hóa bầu trời
anh đi qua đàm tiếu của người đời
anh bỏ lại những vinh quang huyền thoại
những đỏng đảnh đón đưa những ra giá chào mời
không rực sáng không thể nào tồn tại
là Ngôi Sao cô đơn từ vạn đại
lắm người yêu rốt cuộc chỉ đau buồn
khi cú sút penalty thất bại
là Ngôi Sao – anh đào sẵn mồ chôn
chỉ đến lúc lặng im toàn thế giới
trong đêm đen thèm đục thủng bầu trời
ta lại thấy những Ngôi sao dưới cỏ
cứ bay lên định vị những Con Người…
lên núi mà chơi leo mười cây số
ngồi trên quá khứ ba chàng cựu binh
Tường già huyên thuyên mối tình thời chiến
một cánh hoa rừng giờ còn xao xuyến
cây rừng phủ kín Ứng râu tìm gì
một mảnh đàn đá phủ hồn Trương Chi?
tôi nhớ chân đi mười năm không mỏi
mà sao đau nhừ mười cây leo núi!
chợt mưa ập tới ướt sũng ba chàng
nhìn về thành Huế một trời nắng chang…
có lúc cồn cào đói khát tôi đã ăn đọt cỏ
ngỡ mùa xuân hồi sinh da thịt tươi non
có lúc cuồng si tôi đã ôm em lăn vào cỏ
ngỡ thiên nhiên mãi mãi tuổi dậy thì
có lúc tôi mơ thấy tôi chết vùi trong cỏ
xanh miên man lời ru ngàn năm…
cỏ ơi cỏ ơi cỏ ơi
sao ở đâu lúc nào ta cũng gặp ngươi
cỏ ơi cỏ ơi cỏ ơi
ngươi là cỏ nghĩa là ngươi tồn tại?
Trên đây, uct.edu.vn đã chia sẻ đến bạn những bài thơ đặc sắc trong tập Nương Thân của nhà thơ Nguyễn Trọng Tạo . Hy vọng bài viết này sẽ làm mới bộ sưu tập thơ ca của bạn. Mời các bạn đón xem phần cuối vào một ngày không xa. Cảm ơn các bạn đã luôn ủng hộ và đồng hành cùng chúng tôi trong suốt thời gian qua!
