Phạm Tiến Duật đã có 14 năm hoạt động trong quân đội và có 8 năm ở chiến trường Trường Sơn nên ông đã dành nhiều thời gian viết về mảng đề tài này. Và đó cũng chính là các sáng tác hay nhất của Phạm Tiến Duật. Ở đó ta thấy được sự vui đùa, vui nghịch, tếu táo nhưng đó cũng đã chạm được vào miền ký ức sâu thẳm trong lòng của mỗi người. Hãy cùng chúng tôi cảm nhận hồn thơ của Phạm Tiến Duật thông qua những bài thơ này bạn nhé!
Nội Dung
Tất cả đã trở về màu xám
Chỉ còn em và tuyết đối nhau thôi
Tuyết thì trắng chưa bao giờ trắng thế
Còn áo em rực đỏ giữa trời
Bởi như thế em trở thành ngọn lửa
Ấm một vùng tuyết lạnh xứ xa xôi
Ngày đầu năm em xây bếp mới
Thế là gió mùa đông bắc tạnh rồi em
Chung bếp lửa là chung niềm thao thức
Sợi khói bay nghiêng vẽ dáng em hiền
Cả tuổi thanh xuân anh đốt lửa giữa trời
Cũng là bếp nhưng bếp chung bè bạn
Hết bếp lửa sinh viên, lại lửa rừng cháy sáng
Nấu nồi sắn nồi khoai tập thể, lính ăn chung.
Ngọn lửa ơi, lòng lửa tốt vô cùng
Lửa sinh ra người, lửa sinh ra trái tim rực cháy
Lửa làm bóng tối xa ra và mặt người gần lại
Ngọn lửa nào thân bằng lửa bếp, bạn bè ơi!
Lòng vẫn khát khao đốt lửa giữa trời
Đến với mọi cộng đồng, đến với mọi màu da trên toàn trái đất
Nhưng chỉ bếp nhà mình là ấm nhất
Bởi yêu em, nhân loại thấy yêu thêm.
Cô bộ đội ấy đã đi rồi
Chuyển đơn vị vào vùng rừng trong ấy
Em gái đi, các anh ở lại
Biết đến bao giờ mới được gặp nhau
Lũng thì thẳm mà rừng thì sâu
Để hun hút nhớ nhau biền biệt
Bao nhiêu bạn bè, bao nhiêu bạn bè thân thiết
Xa nhau như xa nhau hôm nay
Thôi em đừng bẻ đốt ngón tay
Nước mắt dễ lây mà rừng thì lặng quá
Anh biết rồi bao nhiêu vất vả
Tháng năm dài cùng nhau đi qua
Để sáu bảy năm em gái xa nhà
Hăm bảy tuổi chuyện chồng con chưa nói
Cả một thời trẻ trung sôi nổi
Ở bên nhau bếp lửa giữa rừng xa
Nhớ nhau, nhớ nhau ở giữa rừng già
Ngón tay nóng cầm viên thuốc mát
Cái đêm đói ngồi nghe chim đắp tát
Con chó vàng cọ chân em đòi ăn
Nhớ nhau, nhớ nhau những buổi mưa dầm
Căn nhà dột tóc em ướt hết
Anh ngồi nghĩ gì em chẳng biết
Cứ hát tràn những câu hát bâng quơ
Nhớ trưa đỉnh đèo ta đứng ngẩn ngơ
Nhìn mây trắng chân trời ngỡ biển
Biển Đông thì xa, biết ta nhìn chẳng đến
Nhưng em vui anh kể chuyện em nghe
Trưa vác gạo ta dừng bên khe
Một đoàn tù binh đi qua đang đứng ngó
Bên những thằng người áo quần loang lổ
Bóng em lồng bóng suối trong veo
Lúc ấy lòng anh biết mấy tự hào
Tự hào vì có em ở đây, tự hào vì đất nước
Ở đây màu hồng xiết bao thân thuộc
Xao xuyến lòng anh, xao xuyến bạn bè
Đến chào anh sáng mai em đi
Như ngày nào chào bà con hàng xóm
Sự xa cách nhỏ trong sự xa cách lớn
Một cuộc chia tay trong triệu cuộc chia tay
Rồi ngày mai xa vắng nơi đây
Em lại có bao nhiêu đồng đội mới
Trong chiến tranh một khát khao sôi nổi
Là nhân dân đoàn tụ muôn đời
Cô bộ đội ấy đã đi rồi.
Vào tuần này bên ấy đã mùa khô
Thoáng gió bấc làm lòng tôi chợt nhớ
Suốt mười năm tôi đi giữa bụi bay bom nổ
Mà bây giờ nỗi nhớ lại đầy hoa
Những đoá ma-li, những đoá chăm-pa
Những khuôn mặt hồng và mắt tròn đen thẳm
Những lộng lẫy bành voi và váy hoa tươi thắm
Những chùa chiền sông nước dịu hiền sao
Suốt mười năm bạn có nhớ không nào
Cơn sốt Trường Sơn hai ta cùng nếm trải
Bom đạn Mỹ đã làm ta sát lại
Ăn chung củ sắn lùi, điếu thuốc cũng chung nhau
Như cha ông mình đã gắn bó từ lâu
Đã đánh Pháp, giờ lại cùng đánh Mỹ
Tôi tự hỏi từ bao nhiêu thế kỷ
Có con đường chung nào đẹp đến thế này chăng
Tôi nhớ Nam Lào bằng nỗi nhớ Trường Sơn
Bấy nhiêu triệu tấn bom không sao thiêu cháy được
Cây vẫn xanh cái màu xanh thuở trước
Hai ngả Trường Sơn người vẫn cứ yêu nhau
Chẳng kẻ nào ngăn cản được đâu
Hễ đến mùa khô ong lại về hút mật
Cây săng lẻ trẻ trung đầy sinh lực
Đầu mùa khô này cành lá cứ xanh tươi
Chẳng thể nào ngăn màu đỏ sáng mỗi người
Câu hát cũ và đêm này vẫn múa
Chẳng thể nào ngăn lòng tôi dâng nỗi nhớ
Và tấm lòng kính mến cũng dâng theo
Đất nước Lào lộng lẫy thân yêu
Mùa khô tuần này lại về rồi bạn nhỉ
Cuộc tấn công diệt đói nghèo tôi nghĩ
Hai dân tộc đã lại vào mùa khô mới tiến công
Anh đi trong rừng, lá vỗ trên cao,
Gió bốn bề cây; cây ngả nghiêng chào,
Lay bóng đậm gió thổi vào đốm nắng.
Cây cúc đắng quên lòng mình đang đắng
Trổ hoa vàng dọc suối để ong bay;
Cây bồng bênh cười vui suốt ngày,
Thân thẳng cây chò, cành ngang cây bứa;
Cây nhựa trắng là cây si, cây sữa,
Nhựa vàng cây dọc, nhựa đỏ cây nò,
Cây nứa mọc đứng, cây giang mọc bò,
Cây tầm gửi mọc ngồi đỏng đảnh,
Cây lim uy nghi, sa nhân ma mỏng mảnh,
Dạ hương của đêm, mắc cỡ của ngày.
Da bàn tay thường chạm với da cây,
Khuôn mặt người chạm vào mặt lá.
Rừng ơi rừng, ta bỗng gần gũi quá!
Không có những ngày này, hồ dễ đã quen nhau
Sinh ra cùng với mặt trời
Em là tia nắng vùng đời của anh
Nửa đời anh chẳng êm lành
Quầng bom lửa đỏ, da xanh sốt rừng
Mùa mưa em có biết không
Triền miên 6 tháng ròng ròng toàn mưa
Chồn chân trong khoảng rừng thưa
Lán bộ đội bấy sáng trưa nhớ… trời.
Sinh ra cùng với mặt trời
Em là tia nắng vùng đời của anh
Đường dài có lúc gập ghềnh
Túi không em phải một mình nuôi con
Khổ nào bằng khổ cô đơn
Mà em vẫn một tấc son tự hồng
Ai người biết thuở tay không
Mà gương mặt vẫn tươi hồng nét xuân.
Qua rồi cái thuở gian truân
Đích xa mà lại thấy gần em ơi
Sinh ra cùng với mặt trời
Em là tia nắng vùng đời của nhau.
I
Em ơi sắp sửa một năm tròn
Ai sắm tết về kia: tà áo bay bối rối
Thời gian trôi như không chờ đợi
Hoa đúng mùa lại hẹn giữa đường đi
Mùa xuân ơi hò hẹn những gì
Tin vui đến chẳng cần chờ cánh én
Hoa nở chậm hơn một lần hò hẹn
Tình yêu chẳng đến mùa mà đến mỗi ban mai
Mấy cái hồ trong, một dãy phố dài
Cửa vẫn cửa, tường vẫn tường, thế thế
Một năm của đời sông? Vẫn là lời sông bể
Một năm của đời rừng? vẫn khúc hát rừng xưa
Một năm của đời vườn là mấy cơn mưa
Một năm của đời chim là mấy lần rời tổ
Chậm chạp quá trước tình yêu ta đó:
Mới giận ban chiều, đã thương nhớ ban mai.
II
Lật giấy má chiều nay bỗng thấy buồn cười!
Ta mới hẹn lấp sông thì sông Đà đã lấp.
Trời sẫm tối vào giờ ta hẹn gặp
Trùng với giờ công trường nổ bộc phá bên sông
Bên cạnh tình yêu còn có Liên hiệp các xí nghiệp xi măng
Hàng nghìn tấn mỗi ngày cho xuất xưởng
Thì giờ gửi môi hôn cũng là thì giờ đóng cầu dao điện
Cho hàng triệu bóng đèn bật sáng trong đêm
Một năm đời cánh đồng tấp nập những mùa.
Một năm đời con đê dắp ngìn nghìn khối đất
Một năm đời con đường bao nhiêu xe tấp nập
Em ơi em, ta chậm biết chừng nào
III
Đã lại một năm mừng đón hoa đào
Anh đi bên am giữa dòng người cuồn cuộn
Chuông thời gian đã điểm giờ tròn nhưng vẫn còn chưa muộn
Ta đi giữa dòng đời ríu rít thấy tin yêu.
Hương trầm bay trên đất quê hương
Đặng Thuỳ Trâm nơi này em nằm lại
Tôi ao ước dù trong tưởng tượng
Nâng mái tóc em mãi mãi tuổi hai mươi
Ơi! Đặng Thuỳ Trâm, Đặng Thuỳ Trâm ơi
Em là trầm thơm nơi đất lành Đức Phổ
Dù trong lửa bom rơi vẫn hiện lên rạng rỡ
Gương mặt người bác sĩ đoan trang
Đây những dòng ghi từ nơi em nằm lại
Nói với bao người thắp sáng niềm tin
Để ngàn năm lớp lớp tuổi hai mươi
Mang trái tim Đặng Thuỳ Trâm và tình yêu đất nước
Từ Đức Phổ nơi dấu chân bao người đi trước
Hương Trầm bay, thơm ngát trời xanh.
Sẽ đến lúc ta trở về già
Nhưng tới đó hãy hay, giờ ta còn trẻ chán
Bắt chước dáng cụ già không khó lắm
Đến khi già, muốn trẻ, khó làm sao
Lúc còn trẻ ra biển dễ hơn khi già ra ao
Lúc trẻ ta lội rừng dễ hơn là khi già thăm vườn mà mỏi gối
Với tuổi trẻ không có đêm nào gọi là đêm tối
Mưa đã là bạn ta, nắng cũng là bạn ta
Ta cày mặt đất lên trong ánh nắng chói loà
Ta gieo mạ theo đường chân trời cho lúa mọc
Cười cái cần câu, ta huơ cần trục
Lấy cân tạ ta cân và thước cây số ta đo
Nhưng ta lấy phút giây để tính thì giờ
TÌnh yêu sẵn trong ta đến bồn chồn biết mấy
Thân thể ta là toà lầu lộng lẫy
Ánh sáng chứa bên trong và tiếng hát tràn đầy
Ta nguyện là đầu rễ, ta nguyện là ngọn cây
Nơi ta tựa ấy thân cành vững chãi
Tuổi già vui cùng ta mà trẻ lại
Trẻ em nhìn sức vóc ta mà lớn lên
Nhưng có một điều xin bè bạn đừng quên
Là chính khúc hát thanh xuân này các cụ già đã hát
Ta nhẩm lại, bỗng thấy lòng dào dạt
Nên lại hát tuổi mình ở chính bàn tay
Trên đây là những bài thơ của Phạm Tiến Duật hay độc đáo mà chúng tôi đã tìm hiểu và chia sẻ với bạn. Qua đó ta có thể cảm nhận được cuộc chiến tranh ác liệt mà dân tộc đã phải trải qua. Tuy nhiên vẫn toát lên sự vui tươi, hứng khởi. Đó cũng chính là khí thế của một lớp người, một thời đại và của cả dân tộc ta.
