Thái Bá Tân đã dành nhiều thời gian và tâm huyết để dịch các sáng tác của Sergeyevich Pushkin. Puskin là một nhà thơ, nhà văn, nhà viết kịch rất nổi tiếng của Nga. Ông cũng được tôn vinh là Đại thi hào Nga và cũng chính là Mặt trời thi ca Nga. Và Puskin cũng là người có đóng góp to lớn cho sự phát triển ngôn ngữ của văn học Nga hiện đại và dòng văn học lãng mạn ở thế kỷ 19. Hãy cùng chúng tôi tìm hiểu các bài thơ hay nhất của Puskin thông qua bản dịch của Thái Bá Tân bạn nhé!
Nội Dung
Anh đây, Inezil
Đứng chờ em như cũ
Cae thành phố Xevil
Đang chìm trong giấc ngủ
Dưới cửa sổ phòng em
Cùng ghita và kiếm
Anh đang đứng chờ em
Không ngại ngần nguy hiểm
Em ngủ ư? Ghita
Sẽ làm em tỉnh dậy
Nếu cũng tỉnh ông già
Thì kiếm anh chờ đấy
Thòng dây xuống, nhanh lên
Hãy cột vào cửa sổ
Sao chậm thế, hay em
Có chàng nào trong đó?
Anh đây, Inezil
Đứng chờ em như cũ
Cả thành phố Xevil
Đang chìm trong giấc ngủ
Trong cuốn sách vô tình tôi chợt thấy
Một bông hoa ai ép giữ bao giờ,
Khô, rất mảnh – và lòng tôi lúc ấy
Bỗng tràn đầy nhiều ý nghĩa bâng quơ.
Bông hoa mọc mùa xuân nào rợp lá?
Mọc ở đâu, sống hạnh phúc bao ngày?
Ai đã hái, người quen hay người lạ?
Và cớ gì đã để nó vào đây?
Để kỉ niệm đã một lần gặp gỡ
Hay chia tay cùng ai đó? Hay là
Để nhớ lại một ngày nào đáng nhớ
Dạo một mình thơ thẩn giữa đồng xa?
Và người ấy, (nữ hay nam) ngày nọ
Giờ ở đâu và số phận thế nào?
Hay đã chết, hay héo tàn đâu đó
Như hoa này khô trong sách, buồn sao?
Một phong tục của quê hương thời cổ
Nơi tù giam tôi giữ đúng nhiều lần,
Là phóng thích một con chim bé nhỏ
Khi bắt đầu ngày hội đón mùa xuân.
Những lúc ấy tôi thấy mình như thể
Thảnh thơi hơn, không ca oán đời này,
Vì dù chỉ một con chim nhỏ bé,
Tôi là người giải phóng, thả cho bay.
Khi anh đi đến nhà em, mặt trăng
Từ phía phải luôn nhìn anh vui vẻ
Nhiều suy nghĩ và nhiều giấc mộng mơ màng
Cũng vui vè bám theo anh như thế
Khi anh rời khỏi nhà em – rất lâu
Từ phía trái trăng nhìn anh im lặng
Nhiều giấc mơ, nhiều ý nghĩ buồn rầu
Lại bay đến, bám theo anh dai dẳng
Biết làm sao, vẫn thế các nhà thơ
Thường đa cảm tin vào điều tự nghĩ
Các tình cảm luôn đổi thay, bao giờ
Cũng đem gắn với cảnh ngoài tuỳ ý
I
Thế là đã tháng Mười…cây lặng lẽ
Buồn, để rơi những chiếc lá khô gầy
Đường đây đó đã đóng băng, tuy thế
Vẫn rầm rì con suối nhỏ gần đây
Hồ giá lạnh. Cùng đám người vui vẻ
Ông láng giềng săn thú phía rừng cây
Và dẫm nát những đồng mì cạnh đấy
Tiếng chó sủa làm hàng phong thức dậy
II
Đã đến mùa xưa nay tôi yêu nhất
Cả mùa xuân tôi cũng chán vì buồn
Vì ý nghĩ và trái tim quá chật
Vì trong người khó chịu ốm đau luôn
Tôi yêu tuyết yêu mùa đông khe khắt
Có gì bằng khi dưới ánh trăng tuôn
Anh phóng xe và bên anh âu yếm
Cô bạn gái cầm tay anh cười mỉm
III
Thật là thích đi đôi giày lưỡi thép
Trượt trên băng đang phủ kín sông ngòi
Chao, ngày lễ của mùa đông tuyệt đẹp
Nhưng cái gì cũng giới hạn mà thôi
Băng và tuyết đúng nửa năm, thật khiếp
Gấu cũng buồn – Ai có thể, than ôi
Phóng xe dạo cùng các cô gái trẻ
Hay ngồi sưởi hàng tháng trời như thế?
IV
Mùa hè đến – vui, rực vàng. Chắc chắn
Tôi cũng yêu nhưng nóng bụi vừa vừa
Vì cái nóng làm thông minh sút hẳn
Ta như đồng khô cạn chỉ chờ mưa
Và không thể làm gì ngoài cáu bẳn
Lo đều đều uống nước sớm, chiều, trưa
Và rồi nhớ, tiếc mùa đông buồn bã
Ta lại ngồi làm kem pha nước đá
V
Những ngày cuối mùa thu thường bị ghét
Tôi thì không, tôi thích đúng mùa này
Như cô bé con riêng luôn thua thiệt
Nó vẫn làm tôi thiện càm xưa nay
Với vẻ đẹp hơi mang màu tiễn biệt
Trong bốn mùa, mùa lá rụng, mây bay
Được tôi thích và yêu nhiều hơn cả
Vì nó có cái gì riêng, khác lạ
VI
Khó giải thích vì sao…Ừ, có lẽ
Như chúng ta ai đó bỗng bất ngờ
Thích cô gái mắc bệnh lao gầy, bé
Chỉ chờ ngày…Luôn lặng lẽ, thờ ơ
Và đôi lúc một nụ cười e lệ
Nở rồi tàn trên môi héo bâng quơ
Mà còn đỏ ít nhiều, nhưng ai biết
Nay cô sống, ngày mai cô đã chết
VII
Ôi mùa thu, mùa buồn đầy thi vị
Tôi yêu sao cảnh đẹp những ngày này
Yêu những lúc khi thiên nhiên huyền bí
Đang từ từ lột xác cả rừng cây
Đều mặc áo đỏ hay vàng – Không nghỉ
Trên bầu trời là những đám mây bay
Và chốc chốc để rơi vài giọt nắng
Thần mùa đông đã đứng chờ im lặng
VIII
Cùng mùa thu tôi thấy mình trẻ lại
Cơ thể tôi rất hợp lạnh – bắt đầu
Tôi thấy thích những thói quen thoải mái
Của đời thường, ăn rồi ngủ thay nhau
Máu chảy mạnh, lòng thảnh thơi, hăng hái
Tôi thấy đời lại đẹp, hết buồn đau
Tôi là thế, dễ vui và hạnh phúc
(Nhưng xin lỗi vì thơ hơi trần tục)
IX
Ngựa được thắng yên cương, đuôi đập mạnh
Nó và tôi phi một mạch ra đồng
Dưới chân nó là lớp băng rất mảnh
Vỡ nghe giòn đầy thú vị. Đầu đông
Ngày chóng tắt, chiều đã hơi chớm lạnh
và bếp lò liền mấy tháng bỏ không
Giờ lại cháy khi bùng khi âm ỉ
Tôi ngồi sưởi và trầm ngâm suy nghĩ
X
Và lúc ấy quên mọi điều, lặng lẽ
Tôi lâng lâng trong suy tưởng bất ngờ
Câu và chữ hiện dần lên nhè nhẹ
Và tâm hồn như phiêu bạt trong mơ
Trôi, thổn thức, tìm tòi, trôi…cứ thế
Và cuối cùng thấy mạch, chảy thành thơ
Cùng lúc ấy bao bạn bè không hẹn
(Họ là người tôi tạo nên) lại đến
XI
Rồi trong đầu các ý hay trỗi dậy
Vần bỗng dưng tự tìm đến, thế là
Tay đòi bút, bút lại đòi trang giấy
Thơ từng dòng lai láng cứ trào ra
Như con tàu đang đứng yên đâu đấy
Bỗng bất ngờ được lệnh phải đi xa
Các thuỷ thủ kéo neo, buồm gió lộng
Con tàu lắc lư và rẽ sóng…
Anh nhớ mãi phút giây kì diệu ấy,
Khi trước anh em xuất hiện bất ngờ,
Như hình bóng một thiên thần lộng lẫy,
Như ngỡ ngàng hư ảo một giấc mơ.
Và sau đó, giữa dòng đời mệt mỏi,
Giữa lo âu và thất vọng, yếu mềm,
Anh vẫn nghe tiếng dịu dàng em nói,
Vẫn luôn nhìn thấy rõ bóng hình em.
Thời gian qua… Những tháng ngày sôi nổi,
Đã xua tan bao kỷ niệm êm đềm,
Và anh quên tiếng dịu dàng em nói,
Quên đã từng xinh đẹp bóng hình em.
Giữa lo âu và thất vọng, yếu mềm,
Đã xua tan bao kỷ niệm êm đềm,
Và anh quên tiếng dịu dàng em nói,
Quên đã từng xinh đẹp bóng hình em.
Nay giữa chốn lưu đầy thân tù ngục
Cuộc đời anh trôi lặng lẽ, tiêu điều,
Không cảm hứng, không ước mơ, hạnh phúc,
Không thánh thần, không sự sống, tình yêu.
Bỗng rạo rực lòng anh như ngày ấy
Khi trước anh em lại đến bất ngờ,
Như hình bóng một thiên thần lộng lẫy,
Như ngỡ ngàng hư ảo một giấc mơ.
Và lần nữa trái tim đầy cảm xúc,
Cho trái tim lần nữa có rất nhiều,
Cả cảm hứng, cả uớc mơ, hạnh phúc,
Cả thánh thần, cả sự sống, tình yêu..
Nếu cuộc đời lừa anh
Xin đừng buồn, cứ đợi
Cứ gắng chịu ngày buồn
Rồi ngày vui sẽ tới.
Ta sống bằng tương lai
Hiện tại buồn ủ dột
Không có gì lâu bền
Điều gì tốt sẽ tốt.
Như món quà ngẫu nhiên phù phiếm
Tôi được trao cuộc sống làm gì?
Sao số phận phũ phàng bí hiểm
Bắt con người phải chết, mang đi?
Ai đã dùng quyền danh độc ác
Dựng tôi lên từ cái thấp hèn
Làm óc tôi suốt đời nghi hoặc
Làm tâm hồn xúc động triền miên?
Không mục đích, sống mòn, vô vị
Trái tim tôi trống rỗng, u sầu
Và cuộc đời nhố nhăng ồn ĩ
Làm tôi buồn, cô đơn và đau.
Tiếng con thú đang kêu trong rừng rậm,
Tiếng tù và hay tiếng chuông, tiếng sấm,
Tiếng các cô đang vui hát sau làng,
Hay tiếng trống…
Nghe cái gì, ngươi cũng đáp âm vang
Bằng tiếng vọng.
Ngươi lắng nghe và trả lời tất cả –
Tiếng sấm rền, tiếng bão dông, mưa đá,
Tiếng gọi nhau. Thế mà chẳng bao giờ
Ngươi có thể,
Nghe tiếng mình vọng lại…
Hỡi nhà thơ.
Tôi đã thôi ước mơ
Đã không còn hy vọng
Chỉ còn lại bây giờ
Là nỗi buồn trống rỗng
Hoa đời tôi lại tàn
Trong bão đời khắc nghiệt
Tôi sống buồn cô đơn
Chờ: phải chăng sắp chết?
Tôi như chiếc lá gầy
Treo trên cành trơ trọi
Vàng, bé nhỏ, lắt lay
Đợi mùa đông gió thổi
Tôi đang đi trên phố phường ồn ĩ
Hoặc vào nơi thờ cúng, hoặc đang ngồi
Cùng đám trẻ – bao giờ tôi cũng nghĩ
Về những điều đang day dứt lòng tôi
Ai cũng biết: thời gian trôi nhanh thật
Và chúng ta tất cả sẽ có ngày
Vâng, tất cả xuống mồ, và trước mắt
Sắp đến giờ phải đến của ai đây?
Khi chiêm ngưỡng cây sồi xanh tán rộng
Tôi bâng khuâng suy nghĩ: đấy, cây sồi
Có thể sống lâu hơn tôi được sống
Như đã từng sống vượt tổ tiên tôi
Ẵm đứa trẻ trên tay, tôi đau khổ
Nghĩ đời tôi đang tàn lụi, sắp già
Phải nhường chỗ trên đời này cho nó
Để có ngày còn kết nụ, đâm hoa
Mỗi một ngày sắp trôi qua tôi tiễn
Bằng thói quen suy nghĩ khá buồn rầu
Và qua chúng đoán bao giờ sẽ đến
Ngày tử thần mong đợi đến từ lâu
Tôi sẽ chết ở đâu: trong trận đánh
Trên đường đi, trên biển cả sóng dồi?
Hay đơn giản là khu rừng bên cạnh
Sẽ làm mồ chôn vĩnh viễn đời tôi?
Biết là chết, khi hồn lìa khỏi xác
Chôn ở đâu đều thế cả – có điều
Tôi vẫn mong rằng sau này sẽ được
Chôn gần nhà, gần mảnh đất thân yêu
Và cứ để bên mồ tôi lúc ấy…
Như xưa nay – cuộc sống mới ra đời
Và thiên nhiên, bàng quan và lộng lẫy
Vẫn không ngừng kết nụ mới xanh tươi
Trên đây là các bản Thái Bá Tân dịch thơ của Sergeyevich Pushkin mà chúng tôi đã chọn lọc và muốn chia sẻ với bạn. Thông qua các bài thơ này bạn sẽ hiểu hơn về phong cách sáng tác của nhà thơ. Cũng như chất thơ của Puskin và cảm nhận được tại sao ông lại được đánh giá là đại thi hào và là mặt trời của thi ca Nga. Đừng quên đón đọc những bài viết tiếp theo của chúng tôi để cùng cập nhật các bài thơ dịch hay của Thái Bá Tân bạn nhé!
