Thái Bá Tân là một nhà thơ, nhà dịch giả nổi tiếng. Ông thông thạo nhiều ngoại ngữ và có khả năng sử dụng ngôn ngữ linh hoạt. Và ông đã có nhiều bài thơ dịch rất xuất sắc. Trong số đó ông đã dịch nhiều tác phẩm thơ của các nhà thơ Nga và một số tác giả khác. Dưới đây là một số bài thơ dịch của Thái Bá Tân mà chúng tôi đã tổng hợp lại và muốn chia sẻ với bạn.
Nội Dung
“Này, con suối, dừng lại!”
Một lần bé Mary
Nói với con suối nhỏ
Cứ rúc rích, thầm thì
“Sao suối chạy nhanh thế?
Hãy dừng lại nơi này
Để thuyền mình, bạn nhận
Đưa đi khắp đó đây”
“Mình sẽ đi theo bạn
Mẹ bảo mình được đi
Đi, đi mãi để biết
Đích bạn đến là gì”
Vậy là Mary chạy
Theo con suối rất lâu
Cuối cùng vẫn không biết
Con suối chạy đi đâu
Để làm cánh đồng
Cần bông hoa và con ong
Con ong và bông hoa
Và ít nhiều ước mơ
Nếu chẳng có ong có nụ
Chỉ ước mơ cũng đủ
Không có Thuyền nào hơn Cuốn Sách
Giúp ta cập bến mọi miền
Không có Ngựa nào hơn Trang Giấy
Đầy những Dòng Thơ bất yên–
Không vất vả cũng không tốn kém
Có thể dễ dàng đi khắp nơi–
Thật đơn giản Cỗ Xe Tri Thức
Chở nặng tâm hồn Con Người
Phải nói hết Sự Thật, tuy nhiên
Muốn Thành công đừng nói thẳng
Vì con người ưa nịnh, yếu mềm
Mà Sự Thật quá thẳng thừng, cay đắng
Như với Chớp, muốn Trẻ quen dần
Phải giải thích dài dòng, không vội
Nên đón nhận Sự Thật từ từ
Nếu không, ta sẽ mù – vì chói
Tôi chưa thấy Đầm Lầy–
Chưa hề ra Biển rộng–
Nhưng Tôi biết Lau Sậy mọc thế nào
Và chỉ hình dung thấy Sóng
Tôi cũng chưa lên Trời
Chưa chuyện trò với Chúa–
Nhưng tôi tin có Thiên Đường, có Người
Như sắp lên trên đó–
Tôi là tiếng nói giữa vũ trụ mênh mông
Nơi không người, mà tiếng vọng cũng không
Tôi – đốm sáng giữa đại dương leo lắt
Tôi sinh từ bóng đêm, đêm sẽ làm tôi tắt
Tôi là chiếc lá khô đang rơi khỏi cành sồi
Và gió là người sẽ quyết định đời tôi
Tôi bay lên cao, hay vùi trong băng giá?
Tôi không biết, nhưng sẵn sàng chờ tất cả
Tuyết cứ rơi, cứ rơi,
Như tuột theo sợi cước…
Giá sống mãi trên đời,
Nhưng chắc là không được.
Hình như tâm hồn ai
Tan xa xa trước mặt,
Như những cánh tuyết dài
Tan, bay lên từ đất.
Tuyết rơi, tuyết vùi chôn…
Ừ, thì tôi sẽ chết.
Không vì thế mà buồn,
Tôi không chờ bất diệt.
Không là lá, là sao,
Tôi không tin phép lạ,
Và sẽ chẳng lúc nào
Là sao hay là lá.
Tôi chợt nghĩ: xưa nay
Mình là ai, quả thật,
Mà sống ở đời này
Cái gì tôi yêu nhất?
Tôi yêu quí nước Nga –
Yêu bằng xương, bằng thịt –
Yêu dòng sông bao la
Cả khi chìm trong tuyết.
Yêu căn nhà nghèo nàn
Và rừng thông yên tĩnh,
Yêu Puskin, Xtêpan
Của nước Nga cổ kính.
Tôi cũng chẳng thật buồn
Nếu gặp điều thất vọng,
Bởi vì tôi luôn luôn
Vì nước Nga mà sống.
Tự đáy lòng sâu xa
Tôi thầm mong có thể
Làm được cho nước Nga
Một cái gì nhỏ bé,
Nếu nước Nga quên tôi –
Cũng không hề quan trọng.
Chỉ cốt sao đời đời
Nước Nga tôi vẫn sống.
Tuyết vẫn rơi lặng yên
Như nghìn năm trước đấy,
Như dưới thời Puskin,
Như sau tôi cũng vậy.
Tuyết vẫn rơi, vẫn rơi
Từng bông to, ánh bạc,
Xoá lấp dấu chân tôi
Và dấu chân người khác.
Tôi biết rằng chúng ta
Không người nào sống mãi,
Nhưng nếu có nước Nga
Nghĩa là tôi tồn tại.
Tì mõm đen lên kính mờ cửa sổ,
Con chó nhìn như đang chờ ai đó.
Tôi ngồi bên, ve vuốt mớ lông dài,
Cũng bần thần như thể ngóng chờ ai.
Này chó ơi, chó còn nhớ những ngày
Có một người phụ nữ sống nơi đây?
Nhưng người ấy với ta là ai nhỉ?
Không phải vợ, và cũng không là chị,
Mà đôi lần như cô bé đang yêu
Ðang chờ ta giúp đỡ rất nhiều điều.
Nay người ấy đi xa… Mày biết đấy,
Các cô gái không tới đây, quả vậy.
Mày tất nhiên là con chó không tồi,
Chỉ tiếc mày không uống rượu mà thôi…
Dấu chân em in trên tuyết ven sông
Như được làm bằng thủy tinh, rất mảnh.
ít nước đọng thành hai chiếc hồ con,
Nơi run rẩy những vì sao lấp lánh.
Anh thử cầm một dấu chân lên tay,
Nhưng là tuyết, không giữ nguyên được mãi.
Dấu chân tan thành nước, dính vào tay,
Gần như mất những gì em để lại.
Hãy trả lại dấu chân kia cho anh,
Dù giá băng của chia ly trong đó.
Hãy trả lại qua khoảng cách thời gian,
Bằng nước mắt, bằng chân em bé nhỏ.
Vì dấu chân đang in cả trời sao
Là tình yêu mà anh cần mãi mãi,
Vì người mắt và dấu chân mất đi
Vẫn còn có một cái gì để lại.
Dòng sông chảy, dòng sông nhoà trong sương,
Dòng sông chảy như gọi tôi lên đường…
Các chàng trai, ôi tôi quen không ít,
Thế mà tôi chưa có người yêu thương.
Tôi nhảy vanx và tôi nhảy tănggô,
Cùng bè bạn tôi dạo chơi ven hồ.
Tôi không muốn mọi người đoán hiểu:
Tôi chưa có người yêu và đang lo.
Cây bạch dương đơn độc đứng giữa đồng,
Cây bạch dương soi bóng xuống dòng sông,
Tôi sẽ nói với bạch dương như bạn:
Tôi chưa có người yêu như tôi mong.
Ðêm về khuya, dòng sông vẫn trôi,
Các chàng trai, cô gái ngủ lâu rồi…
Mà có lẽ tôi là người có lỗi
Rằng bây giờ vẫn chưa ai yêu tôi.
Muốn, rất muốn những ngọn sóng màu xanh,
Muốn theo chúng đi thật xa đâu đấy.
Sớm hoặc muộn sẽ không còn chiến tranh,
Nhưng càng sớm, càng tốt hơn, hẳn vậy.
Muốn, rất muốn những đám mây trên cao,
Muốn được sống chân thành cùng người khác,
Sớm hoặc muộn sẽ không còn người ác,
Nhưng dù sao, càng sớm càng tốt hơn.
Muốn, rất muốn những thảm cỏ xanh rờn,
Muốn nhanh chóng đến giờ đã hẹn.
Sớm hoặc muộn rồi tình yêu sẽ đến,
Nhưng càng sớm càng tốt hơn, tất nhiên.
Muốn, rất muốn mỗi ngày một khôn lên,
Muốn làm việc thật nhiều, không quản mệt.
Sớm hoặc muộn rồi chúng ta cũng chết,
Nhưng dù sao càng muộn càng tốt hơn.
Ðời của ta đường mới mở, còn dài.
Bước đầu tiên sẽ vô cùng quan trọng,
Sẽ còn nhiều, nhiều năm tháng trên vai,
Còn tạm thời –
Chiếc ba lô trống rỗng.
Ngọn lửa xanh rất bé nhỏ trong phòng
Sẽ có ngày phải bùng to chống rét.
Sẽ có nhiều, nhiều gió bão mùa đông,
Còn bây giờ –
Chỉ vài ba cánh tuyết.
Việc của ta, các bạn trẻ thanh niên –
Bước vào đời cùng đôi tay dang rộng.
Sẽ có nhiều, nhiều nhà máy, công viên,
Còn bây giờ –
Tai ga và bãi trống.
Bạn biết chăng, hạnh phúc là gì?
Là những cái ta xây trong gian khổ.
Sẽ có nhiều hạnh phúc đến tìm ta,
Còn tạm thời –
Ta phải đi tìm nó.
Yêu – có nghĩa
Là cùng người yêu
Chia đều
Trái đất thành hai nửa
Ở vùng đất có tên “Chàng kỵ sĩ”
Xưa có một ông vua đầy nghĩa khí
Ông trị dân theo lẽ phải, ý trời
Vừa chuyên lo việc nước, lại thương người
Ông vua ấy tên gọi là Ma-đát
Nhiều gia súc và ruộng đồng bát ngát
Trời cho ông có được cậu con trai
Đẹp, thông minh và dũng cảm, nhiều tài
Tên chàng gọi Dakha, chàng hiếu động
Nhưng nhẹ dạ, thơ ngây trong cuộc sống
Một sáng nọ, đang cưỡi ngựa đi chơi
Ở chỗ vắng, chàng bỗng gặp một người
Rất xinh đẹp, hào hoa và tế nhị
Nhưng người ấy, than ôi, là con quỷ
Nó hiện thân để dụ dỗ, lừa chàng
Bằng lời nói, bằng cử chỉ đàng hoàng
Muốn hướng chàng vào con đường tội lỗi
Sau một lúc chuyện trò, con quỷ nói:
“Trước khi nghe ta nói tiếp, Dakha
Anh phải thề sẽ làm đúng lời ta”
Vốn chân thật, lại tin ngay bạn quỷ
Dakha thề mà không cần suy nghĩ:
“Tôi xin thề là sống chết từ nay
Dù ở đâu ban đêm hoặc ban ngày
Sẽ làm theo đúng như lời anh nói
Nếu vi phạm sẽ bị trời bắt tội!”
Con quỷ cười: “Tốt lắm, hãy nghe ta
Cha của anh ốm yếu lại quá già
Vậy hãy giết ông ta đi, đừng ngại
Anh sẽ lên làm Đức vua mãi mãi”
Dakha nghe, nhăn mặt, sợ hết hồn
Dẫu sao chàng vẫn biết đạo làm con
“Ta không thể làm điều này!” chàng nói
“Đừng khuyên ta làm điều gian, tội lỗi”
Con quỷ đáp: “Anh định phá lời thề?
Anh sẽ bị trừng phạt rất nặng nề!
Anh phải chết, phải suốt đời nhục nhã
Và cũng vậy gia đình anh danh giá”
Vậy là chỉ một chốc thôi, Dakha
Đã bị đưa vào bẫy quỷ ma tà
“Vâng, tôi xin nghe theo anh, đành vậy
Nhưng tôi biết làm sao đây điều ấy?”
Con quỷ đáp: “Đừng lo, ta giúp anh
Khi được ta giúp đỡ, việc sẽ thành”
Trong cung điện của đức vua Ma-đát
Có khu vườn nhiều cây to bóng mát
Vua thường hay vào đấy dạo ban đêm
Dưới ánh trăng mờ ảo, cảnh êm đềm
Biết điều ấy, Dakha, do quỷ bảo
Đào chiếc hố trên đường vua đi dạo
Thế là vua ngã xuống hố chết ngay
Mà không biết con mình làm việc này
Còn Dakha lên ngôi vua từ đó
Với cái nhục suốt đời: con giết bố!
Tất cả các bức thư tình
Đều ngớ ngẩn.
Sẽ không phải là thư tình
Nếu không ngớ ngẩn.
Ngày xưa tôi cũng viết thư tình.
Và như mọi bức thư tình,
Chúng đều ngớ ngẩn.
Khi yêu, anh viết thư,
Thư của anh
Phải là ngớ ngẩn.
Mà rồi thực ra ở đời,
Ai không bao giờ viết thư tình
Mới chính là người
Ngớ ngẩn.
Trời ban đêm có nghìn con mắt,
Nhưng chỉ một ban ngày;
Và ánh sáng khắp nơi lụi tắt
Theo mặt trời tàn phương tây.
Óc chúng ta có nghìn con mắt,
Còn tim chỉ một mà thôi.
Nhưng ánh sáng cuộc đời lụi tắt
Khi tình yêu qua rồi.
Trên đây là các bài thơ dịch Thái Bá Tân hay độc đáo và chúng tôi đã tìm hiểu và muốn chia sẻ với bạn. Với các bài thơ này bạn sẽ hiểu thêm về phong cách sáng tác của nhà thơ này. Cũng như khả năng sử dụng ngôn ngữ một cách tinh tế và nhạy bén của Thái Bá Tân. Bên cạnh đó ông còn dành nhiều thời gian để dịch thơ tác giả khác. Chúng tôi sẽ giới thiệu qua các bài viết sau bạn đừng bỏ lỡ nhé!
Xem thêm: Nhà thơ Thái Bá Tân và tuyển tập thơ dịch tác giả khác phần 3
