Tập thơ Dấu Võng Trường Sơn là một thi phẩm xuất sắc của nhà thơ Thanh Hải. Ông được xem là người có công lớn thắp sáng ngọn lửa thi ca cách mạng trong lòng miền Nam trong những năm dài đen tối, đầy máu và nước mắt dưới ách thống trị tàn bạo của anh em Ngô Đình Diệm, tay sai của đế quốc Mĩ. Thơ ông gắn liền với cuộc chiến đấu của nhân dân ta. Thơ của Thanh Hải có ngôn ngữ trong sáng, giàu âm điệu nhạc điệu, cảm xúc thiết tha, chân thành chạm vào trái tim bạn đọc yêu thơ. Hãy cùng chúng tôi tìm hiểu tập thơ đầy độc đáo và ý nghĩa này nhé!
Nội Dung
Con đò khuya giữa dòng sông
Buồn như em giữa mênh mông bến bờ
Tỉnh rồi, còn đó trơ trơ
Nghĩ mình lạc bước bây giờ tính sao
Mẹ cha sống chết phương nào
Quê hương mờ mịt biết đâu đường về
Con đò khuya sóng não nề
Đời thôi đành vậy, mong gì ngày mai
Thương ai lòng nỡ thương ai
Thương mình mình lại dạc dài tấm thân
Ngoảnh nhìn trời đất mênh mông
Lòng toan những bỏ nợ trần… lại thôi
Ngờ đâu đờn dạo khúc vui
Ngờ đâu có lúc đời đời là đây
Ngỡ ngàng một phút riêng tây
Rồi sao nước mắt rơi đầy gối đêm
Máu nào lại chảy về tim
Hồn nào lại sang, lại ấm nước non
Bấy nhiêu năm sống mỏi mòn
Tưởng tim đã cứng, tưởng hồn đã trơ
Ngờ đâu lại có bây giờ
Ngày mai lại sẽ… bây giờ ngày mai
Ôi bao nhiêu chiếc áo dài
Đi trên đường nắng giữa ngày vinh quang
Sao anh cứ thấy áo em
Bay lên như một cánh chim giữa đời
Nỗi mừng chung đến bồi hồi
Nỗi mừng riêng được làm người chứa chan
Em nhìn sông nước Hương giang
Trong veo như một tiếng đàn sang xuân.
Bên bếp lửa mùa đông
Tiếng phong cầm văng vẳng
Tháng Mười trong năm tháng
Ôi người bạn Liên Xô
Tiếng ai hát tiễn đưa
Trên sân ga đầy tuyết
Bi-ê-lô-rút-xi
Vì nước Nga, tạm biệt!
Rừng bạch dương, hậu địch
Ai đốt lửa đêm đông
Uống các nước chè đen
Hát bài ca chung thủy
Ca-chiu-sa! Ca-chiu-sa
Ôi người con gái Nga
Đã hóa thành lửa nóng.
Lê-nin-grát còn vang
Lời “Bài ca hải cảng”
Ngày tôi đến tháng Tám
Trên con tàu Rạng đông
Khẩu pháo vừa lau xong
Sau một ngày se lạnh.
“Mát-scơ-va của tôi”
Ngựa ai về lanh lảnh
Thủ đô đỏ ta ơi
Quân thù không thể thắng
Bên bếp lửa mùa đông
Tháng Mười trong năm tháng
Tôi nghe khúc hành quân
Trên những đường tuyết trắng
Lửa cứ reo, cứ reo
Giữa căn nhà phên đất
Phải không người du kích
Bên bếp lửa chiến khu
Anh nghĩ về quân thù
Cũng như tôi đang nghĩ
Anh nhìn về thể kỷ
Cũng như tôi đang nhìn
Dưới ánh sáng Lê-nin
Nghĩa tình đều trong sáng
Tháng Mười trong năm tháng
Tháng Tám trong tháng năm
Bên bếp lửa mùa đông
Tôi nghe khúc hành quân
Trên sân ga đầy tuyết…
1 – Cát trắng và hàng dương
Đất chuyền từ kỷ nào dâng cho ta một bờ cát trắng
Mênh mông xa, ngút mênh mông xa
Đừng em nhé, trông bờ phẳng lặng
Cát chẳng trắng đâu, cát mang sắc phù sa
Đường xa vậy mà anh về sao nhi?
Cát mênh mông anh sống những nơi nào?
Hàng dương đúng như dáng người thủ thi
Hai mươi năm nói hết được sao!
Từng cồn cát đua nhau ra bể
Màu bể xanh, màu cát trắng trong
Bể dữ dội, cát thì lặng lẽ
Dưới gốc dương, hầm ở của anh
Dưới gốc dương những hạt cát long lanh
Rơi xuống sổ tay người bí thư chi bộ
Rơi lên túi treo chứa đầy chất nổ
Cát long lanh như ánh mắt đợi chờ
Ôi quê hương là đôi mắt ngây thơ
Hay đôi lưng trần mang đầy nắng biển
Mùa lá dương khô nhớ mùi cá về trên bến…
Đất chuyển từ kỷ nào giăng cho ta một bờ cát trắng
Tổ quốc giao cho ta một làng cát để tiến công
Chân nóng bỏng dặm cát hè trưa nắng
Bão lòng ta là gió những hàng dương
2 – Sóng vò gió
Ai nghiêng biền, biển trào cơn sóng
Ai khuấy trời, trời động cơn dông
Sóng ì ầm vỗ vào lòng ta vô tận
Gió nào da thịt bằng cơn gió quê hương
Cứ đứng thẳng vậy mà nhìn, em bé
Sóng cồn cào và bờ thật là xa
Trời thì rét mà gió heo ngọt nhẹ
Đủ tím môi và đủ tím làn da
Cứ đứng dậy mà nhìn, em bé
Sông mênh mông, đồn giặc ken dày
Tiếng gió rít – tiếng đạn bầy đang xé
Tiếng sóng xô – tiếng bom dội bờ cây
Anh đứng nơi nào ơi anh dũng sĩ
Tàu giặc chìm hoen rỉ bập bềnh xô
Anh đứng nơi nao, ơi anh dũng sĩ
Cả bốn mùa xác giặc cứ tấp vô
Sóng rất đẹp và gió thì rất mát
Bụi nước bay mờ ảo một làn sương
Mặt sóng đẹp – gương mặt anh những ngày ngâm nước
Gió đẩy giùm anh chất nổ qua sông
Sóng rất đẹp và gió thì rất mát
Ngôi sao mai trên sóng lượn thức canh
Tầm súng ngắm là tầm xa con sóng
Gió quê làng qua nòng súng thoảng hương chanh
Ôi cơn sóng dựng lên rồi cơn sóng
Gió ù ù – một trận bão không tên
Cơn sóng trắng – màu cát vào trận đánh
Bão không từ biển đông vào, bão từ sóng gió quê hương
3 – Lòng người và trận đánh
Giặc đo không gian và thời gian bằng điện tử
Tốc độ bay, tốc độ siêu âm
Chúng nhận mặt người qua mùi hồ của đồng đô-la rớm đỏ
Và đo lòng người bằng viên đạn cực nhanh
Ôi Việt Nam, một góc Việt Nam cũng là cả Việt Nam trong đó
Lòng mẹ ta, trong nớ, vẫn thương ta
Mấy ngọn khoai che thương binh mưa gió
Như Trường Sơn cây lá bao la.
Một căn buồng phong phanh cây tranh xứ biền
Hoá thành vùng giải phóng giữa rào gai
Lách tàu giặc đêm đưa thư vượt bến
Xuồng chị dìm, xuồng mẹ giấu ai hay?
Lòng người vậy đã hoá thành trận đánh
Bên giặc là thù, bên mến là ta
Canh giữ đất mẹ hoá thành khẩu súng
Xe dịch vào, tay trắng cũng xông ra
Từ lòng người anh lao vào trận đánh
Lòng người cho anh trận địa bên sông
Lòng người cho anh sức nhìn thần thánh
Pháo tầm xa nã đạn đốt kho xăng
Mẹ chúng nói gì với con, mẹ cười ha hả
(Cái cười xứ biển quá hồn nhiên)
Sau trận đánh giặc lùng khắp ngả
Điện tử, siêu âm không tìm ra con mẹ ngồi bên.
4 – Ngày qua và hôm nay
Dáng hình ai vậy trong sương sớm
Để nhớ cho ta cứ nhớ hoài
Lưng thon thả, đôi tay sóng lượn
Đưa thuyền đi, bờ rộng sông dài. . .
Em gắp cho anh một chén đầy cua biển
Giữa mùa vui cua cung đỏ mặt người
Cái năm ấy mẹ cứ ngồi kể chuyện
Có phải người già hay kề chuyện xa xôi
Cát có vùi nhưng sóng thì giật lại
Một khoang tàu, một ống khói, một xà lan
Em cứ dẫn anh đi trên bờ nóng hổi
Ai về đây chẳng dẫm xác xe tăng!
Anh nghe sóng đùa dưới xe róc rách
Con còng còng vội trốn đám học sinh
Bãi bắp cải miệng chúm cười thóc mách
Vườn rau này mẹ hái gởi bên anh
Ôi những sang, những chiều trên bến
Đẹp vô cùng nên yêu cũng mênh mông
Tổ quốc đây rồi, những con tàu cặp bến
Như trẻ con, xuồng ríu rít máy đuôi tôm
Ngày hôm nay trên ngày hôm qua vậy đó
Cuốc vào hôm qua còn vấp mảnh bom bi
Cuốc vào hôm nay, từng luống khoai no củ
Anh chào em, anh lên chốt, em nghe…
Cây tre thành cây chông nhọn hoắt
Mẹ vót chông giữa những đêm sao
Trả thù chồng đếm từng đầu giặc
Chông vót rồi tre lại vươn cao.
Hoa ở Quảng Trị
Trên hố bom xã Triệu Hoà
Có một cây mai
Hoa vàng rực
Dưới hố bom
Hoa rau muống tím nhạt
Lan xa… lan xa…
Trên hố bom, dưới hố bom
Cuộc sống vẫn đầy hoa
Đôi mắt
Kẻ thù đi rồi
Để lại trong em đôi mắt
Nhìn anh như những dấu hỏi của tâm hồn
Những dấu hỏi không to dần
Mà nhòa đi thành dòng nước mắt
Chảy ướt áo vai anh
Niềm tin yêu đem cho đôi mắt một màu xanh
Đất Quảng Trị!
Đất Quảng Trị chứa đầy mảnh đạn
Cát trắng hoen mảnh rỉ vàng khè
Ta đo được giá ngày chiến thắng
Qua hố bom chằng chịt miền quê.
Những thi phẩm của Thanh Hải dưới ngòi bút của ông trở nên vô cùng ấn tượng và đặc sắc. Qua bài viết ta có thể bắt gặp một tâm hồn cách mạng mãnh liệt bày tỏ tình yêu đất nước cùng khát khao sống của ông. Nhiều thi phẩm của ông được phổ nhạc trở thành những ca khúc gắn liền với nhiều thế hệ bạn đọc. Hãy đón xem và cảm nhận phong cách sáng tác thơ đặc biệt và mới mẻ của ông nhé!
