Ngòi bút Thu Bồn vốn phóng khoáng và gợi cảm được dịp tung hoành trong các khung cảnh hoành tráng, hành động, hùng vĩ, kỳ ảo khiến bạn đọc ấn tượng mạnh mẽ. Thu Bồn có sức bút mạnh mẽ. Ông viết nhanh, viết nhiều, chất lượng khá đều. Ông hay trở lại với đề tài Tây Nguyên, vùng đất đánh thức trí tưởng tượng của ông từ tuổi bé thơ, khi bỏ cả ngày xuống chợ Thanh Quýt để xem người Thượng cưỡi voi về mua bán. Cùng uct.edu.vn theo dõi những trang thơ của ông nhé!
Nội Dung
uênh uềnh oang… uênh uềnh oang
sau cơn mưa đất kêu vang ầm trời
tiếng kêu khan vọng núi đồi
tiếng kêu như thể một thời hồng hoang
lấm lem trời đất hỗn mang
sau cơn mưa thác lại tràn đường quê
bao nhiêu tâm sự đổ về
tôi người lính đến nằm kề nghĩa trang
uênh uềng oang… uênh uềnh oang
em con đò mộng sang ngang
chiếc xuồng vỡ giữa mênh mang thác người
ngoài kia xa – lộ – khóc – cười
đèn xanh đỏ chóng mặt thời Ly tao
biết không về kịp trăng sao
cũng xin gởi trước lời chào bình minh
tôi con cua lấm trường chinh
đào hang ổ để giấu mình suối khe
em yêu thương mẹ chở che
cho tôi được sống để nghe trận rền
uênh oang uềnh… uênh oang uềnh…
sau cơn mưa phất tung mền chiếu mây
tôi dang tay giữa đất này
một tia chớp xé luống cày tả tơi
mưa rơi tiếp trận mưa rơi
tôi không về bến tôi bơi giữa đồi
uểnh uềnh oang uểnh uềnh oang…
ai du ca khúc nhạc vàng
đây bản giao hưởng trần gian tặng trời.
Chẳng phải lúc nào cũng gặp được mây đâu
Nhẹ hẫng trắng trong bồng bềnh trôi nổi…
Em là chiếc khăn lụa mềm
Lau cơn sốt anh khi chiếc vơng làm rung hai đầu núi
Luồn qua nỗi đau em nâng anh lên như bà mẹ bồng con
Em trải tấm chăn liệm người chiến sĩ vô danh
Em kéo dải khăn sô lên trán những đứa con
Còn nằm lại Trường Sơn chưa kịp về chịu tang cha mẹ
Mây tìm ai trong rừng Sác
Mây chói ửng Nhà Bè – hồn em Tám hóa Thiên Vương
Ta cùng mây đi nghiêng ngả chiến trường
Trút nắng xuống hừng đông
Nhưng rồi mây cũng sang sông
Ngẩn ngơ một cụm non bồng tiễn đưa
Người qua bên ấy sa mưa
Trống trơ bãi khách lưa thưa nắng mờ
Ta rơi lã chã dòng thơ
Quấn quanh eo gió bạc phơ non ngàn
Vết thương máu xối trận càn
Mịt mùng cơn lũ quét tràn ngọn cây
Nguồn trôi khỉ vượn lạc bầy
Bế con tiếng hú héo gầy sườn non
Mưa chưa giội sạch bùn non
Thơ sao chắn nổi xói mòn dòng trôi?
Tôi tìm mây, mây tìm tôi
Tìm nguồn xưa dưới lở bồi thời gian
Mây bay về thuở hồng hoang
Dưới mây vẫn nắng chói chang kiếp người
Chiều vơi… mây trắng ngậm ngùi
Ai người chia ngọt xẻ bùi cùng mây ?
tặng LBH
ngày mai tôi khóc em đừng dỗ
đừng dỗ khi nước mắt tôi rơi
cơn mưa sẽ tạnh khi trời hửng
đừng nói em ơi! Chỉ nửa lời
để im tôi khóc cho nức nở
cái nhìn sau mắt nước trong veo
đừng lau chi nữa cho thêm xót
tốt nhất là em cứ khóc theo
rồi khi tôi nín cho tôi nín
đừng tưởng là em đã dỗ tôi
dỗ tôi sao được mà tôi nín
tôi nín vì em khóc đó thôi.
Tặng vợ Lý Bạch Huệ
ai mua không tôi bán
lịch lốc lịch treo
lịch túi lịch bàn
bao nhiêu xanh đỏ tím vàng
váy dài váy ngắn bao nàng tiên nga
áo dài dài đến thướt tha
phật tiên xuống thế người ta lên trời
em đi năn nỉ chào mời
mỗi tờ lịch một cuộc đời vàng son
thác hơ hớ trắng sườn non
biển reo buồm hát thong dong rộng dài
chó bông chó fốc chó lai
nụ cười ánh mắt nhìn ai xa vời
em đi bán lấy đồng lời
mồ hôi là vốn đất trời rủi may
mưa trộn nắng bụi khói cay
nhìn tờ lịch hẻo trên tay đoạn trường
từ biển sâu đến núi rừng
nước cây người thích không lường được ai
nén hương em khấn thần tài
tàn cong chỉ cũng một vài lần thôi
em thồ như chiếc xe lôi
bao nhiêu tờ lịch mồ côi nhân tình
nổi chìm bao kiếp sinh linh
từ trong tờ lịch nguyên hình bước ra
em đi bán sỉ đường xa
mưa chiều mờ mắt anh ra trông trời
em nâng cuốn lịch chào mời
vo tròn cuộc sống gói lời thị phi
mặt trời ngủ em tôi đi
em không bán lịch lấy gì nuôi thơ?
nhà tôi gần con suối mơ
nước trong thì ít nước dơ hơi nhiều
em đi đóng gói ban chiều
bao bì thật kín tránh điều nhiễu nhương
nhà tôi thung lũng mù sương
ai chê cũng đón ai thương cũng mời
người trong lịch hớn hở cười
em tôi bán lịch ngậm ngùi thế gian.
“Em cười trăng sáng hơn lên
Hát đi em…hát! Bóng đêm lui dần”
Khu rừng này chỉ có lá cây rơi xào xạc
Có ai ngờ chiều nay nghe em hát
Tiếng hát mười năm vắng lặng tự bao giờ
Nghe tiếng hát chiều nay sao bỗng thấy ngẩn ngơ
Lòng ai đó bay về trên quê mẹ
Có phải một thời son trẻ
Tiếng mẹ ru ngọt lịm cả nắng chiều
Và gió bên đồng lại thổi hiu hiu
Ru bé ngủ say nồng trong tã lót
Tiếng trong sao như con chim hót
Bay giữa vòm trời xanh vợi đến bao la
Nước mắt nhỏ ròng trong mỗi tiếng ca
Tiếng mẹ khóc òa vào trong tiếng hát
Cha vẫn ngoài trời còng lưng nắng rát
Vai kéo cày bụng thót chân teo
Cái nắng đốt thiêu da thịt người nghèo
Như tấm cháy mẹ xin ăn từng bữa
Đâu hạt cơm và đâu vú sữa?
Con lớn lên bằng củ chuối, bẹ môn
Tiếng hát mẹ đau làm dựng sóng Thu Bồn
Cả một vùng trại giam ngột ngạt
Ấp chiến lược thép gai đâm tiếng hát
Mười năm tiếng mẹ vẫn ngọt lành
Chen qua hố bom rau vẫn mượt mà xanh
Con đã biết yêu và biết ghét
Biết vung dậy tầm vông thành sấm sét
Biết hành quân đêm tối chân không giày
Biết yêu màu xanh từng chiếc lá cây
Biết nhìn mặt quân thù qua họng súng
Biết làm con người con trung dũng
Của quê ta bất khuất kiên cường
Biết lên đường say khúc hát yêu thương.
Hôm nay giữa lưng đèo ta nghe em hát
Ta nghe em ca trong tầm đại bác
Ta lên đường theo những lời ca
Cảm ơn người con gái phương xa
Mang tiếng hát lời thơ về quê hương mẹ
Kính tặng hương hồn Bác
Có người thợ dựng thành đồng
Đã yên nghỉ tận sông Hồng, mẹ ơi
Con đi dưới một vòm trời
Đau thương nhưng vẫn sáng ngời lòng tin
Đã ngừng đập một quả tim
Đã ngừng đập một cánh chim đại bàng
Nỗi đau vô tận thời gian
Nhớ thương nhưng chớ lệ tràn đẫm mi
Hành trang Bác chẳng có gì
Một đôi dép mỏng đã lì chông gai
Cho con núi rộng sông dài
Cho con lưỡi kiếm đã mài nghìn năm
Cho con những ánh trăng rằm
Có quà có bánh lời thăm ân tình
Bác là Bác Hồ Chí Minh
Qua lòng Bác thấu nghĩa tình bạn ta
Nhẹ nhàng nên Bác đi xa
Bác đi đi mãi vượt qua biên thuỳ
Tiếc rằng trước lúc chia ly
Con chưa thấy được dáng đi của Người
Hẳn trong đôi mắt sáng ngời
Vẫn nguyên vẹn một khoảng trời phương Nam
Con qua Cẩm Lệ sông Hàn
Ngũ Hành Sơn đứng mơ màng bóng Cha
Hỡi Người những đất cùng hoa
Tấm thân hai cuộc xông pha trường kỳ
Hàng cây Bác đã xanh rì
Bóng râm toả mát đường đi loài người
Bác gieo giống bốn phương trời
Một ngòi bút cũng sáng ngời lưỡi lê
Bác nằm lòng trải ven đê
Quả tim khuya sớm đi về miền Nam
Bác đi dưới rặng dừa lam
Bác đi tóc trắng vườn cam chín vàng
Cầu treo lắt léo Bác sang
Bác bước nhẹ nhàng như thuở còn trai
Bác như ánh nắng ban mai
Chiếu soi bãi rậm truông dài con đi
Những hòn núi đá gan lì
Sát vai đứng trụ dưới vì sao xanh.
Những nòng súng thép long lanh
Gạt sương rẽ lá băng nhanh dập dồn
Bạn từ bãi biển Hirôn
Bạn còn đến kịp để hôn Bác Hồ
Mà con trông đợi Bác vô
Ngắm phương Bắc nhớ Thủ đô quặn lòng
Con xin gửi nắm đất nồng
Chắn che giữ nước sông Hồng đương lên
Cho con làm một mũi tên
Xoè năm cánh nhọn giương trên thành đồng
Việt Nam ơi giống Tiên Rồng
Bốn nghìn năm lấy máu hồng làm hoa
Gửi lòng con đến cùng Cha
Chiến công đất nước kết hoa triệu vòng.
Ta đem hết phiếu thịt mùa đông
bán cho gã chợ trời
để mua lấy không đầy một ký
bên đê sông Hồng chúng tôi nhen lửa
thịt nướng lên thơm phức cả triền sông.
Loa cứu hộ báo tin gì lạ vậy
áo rét chưa kịp về nhưng gió mùa Đông bắc đã bổ sung
lồng ngực trẻ kéo co cùng giông bão
cái đói qua đêm sét đánh hãi hùng.
Hồi đó em xanh xao như tàu lá
cái lạnh thấu tim gan em hát bập bùng
ta đi theo ánh lủa… ta di bằng óc
ta đi bằng đầu sao đi nổi bằng chân?
Em lại đến dịu dàng Tô Lịch
chiến hào quanh co đọng lầy sình
những xẻng đất uốn cong – lưỡi bao triều đại
dẻo quánh đôi tay non dại chúng mình.
Nước mía cứ quay ngô vàng cứ nở
cứ bung ra ấm rực vỉa hè
hai thước vải một năm làm sao che nổi
vải úa vàng mỏng tơ cánh sầu ve
Aladanh cây đèn thần – giấc mơ hoàng tử
nàng công chúa áo vàng về ngủ giữa rừng hoa.
Cầu Long Biên đen hơn than nhà máy điện
nhô lên khi tầu hú vụt đến ga
cầu đứt nhịp – lòng ta dao cắt
Hồng Hà nghiêng – đau nhói Đức Giang.
Kho xăng cháy lửa đen khói đỏ
tiếng hú xe cứu hoả
cái màu lửa đi cứu hoả
bầm tím cả khoảng trời…
Lòng ta hỡi bao đêm rồi vẫn cháy
ngọn lửa nào cũng hiển hiện mặt em
cái khuôn mặt xanh xao lá úa
cái khuôn mặt xanh xao chớp loé bỗng sáng bừng.
Đêm hành quân sao chổi siết ngang rừng
sương muối thấm rát cào hai lá phổi
thắt lưng to nấc cuối cùng siết vội
cái no dồn cho hơi thở, cái đói trói chặt thắt lưng.
Em thân yêu đừng mím chặt môi sưng
làm tứa máu giấc mơ anh run rẩy
giấc mơ như vàng chảy
nhưng ta đâu nào phải quặng của Phương Đông.
Hà Nội ơi! Người còn nhớ ta không?
cửa ô nào ta cũng đến
cửa ô nào ta cũng đi ra
ta là lính về từ trăm vạn ngả
và ra đi đưa tiễn một mình em.
Mắt đau đáu cửa ô hoang vắng
em nói em cười giòn rúm quả mận chua
ta có cái đói đến no lòng quân phản nghịch
ta có tình yêu làm em phải li dị hết thế gian này.
để cắt nghĩa thế nào là cuộc sống
ta đắm mình như trái ớt giữa chén tương
càng dằm nát càng cay càng tơi tả
rồi hít hà cười khóc với yêu thương.
Thời mì sợi thay cơm bát canh chua em nấu
trèo hái bao lần vươn lên cành sấu
tay anh có thể hái được trời xanh
những cọng rau lang rau muống vòng quanh
thắt chặt vành đai cuộc sống
có thể nối hết những con đường thơ mộng
những ai đi đến với mặt trời.
Nhưng dù trăm lần hái vạn lần trèo
cũng không sao tránh được
khi em quyện vào đời anh
ngọn khói cay nồng ngọn trắng ngọn xanh.
Anh đem hết đời anh ra đặt cược
cái tình yêu đầy hương vị sắc màu
tay anh lần hạnh phúc khổ đau
lần lửa trong tay lần qua no đói.
Anh hát em nghe lời ru lửa khói
ngọn lửa sởn da gà ngọn lửa kiêu sa
em xa vắng giờ trong anh toàn khói
anh lụi tàn đen đúa em cũng là khói nữa… lạ lùng chưa?
Làm sao nói được sự hài hoà của khói và của lửa
người hoạ sĩ nào pha nổi sắc màu yêu
cho tôi trở về mặt đất liêu xiêu
thuở nai đồng quê bia hơi và xị đề
chợ Âm phủ cho ta dăm phút đến thiên đường
ôi cái phút giây diệu kỳ – ta được dựa đầu vào vai bạn
dốc hết ruột gan mình cho cát bụi quê hương.
Cái chợ trưa chồm hỗm khói mờ sương
đã hô hấp cứu ta tỉnh dậy
càng lẩn tránh càng khiến ta nhìn thấy
sau một màn voan mỏng mắt em.
Nhà hát lớn đêm nay không mở cửa
tấm màn nhung không lay động
diễn viên nép hai bên cánh gà nhìn ra cuộc sống
sân khấu ngược… mà em!
Để không bao giờ ta được lãng quên
Hà Nội đầy gió và nắng
người Thủ đô sơ tán
vô số lá vàng hội ngộ
xào xạc trên đường
gió và lá hành hương
về miền Thăng Long trận chiến
tôi là người chứng kiến
cuộc hành quân lên rừng xuống biển
đêm ngàn thu xào xạc lá vàng.
Lá ngập đường Lý Thường Kiệt, Quang Trung
quán bia Cổ Tân ngập cơn lũ lá vàng
tôi đứng (lạ lùng chưa chả có ai chen lấn xếp hàng)
chiếc mũ sắt chìa ra tôi hứng
năm vại bia tươi
không cần ly cốc
và cứ thế dưới trời sao tôi nốc
nước mắt chảy lưng tròng.
Xung quanh tôi thấy bạn đâu còn
kẻ ở chiến trường người đi sơ tán
đâu rồi những cụ Nguyễn Tuân, Nguyên Hồng, Quang Sáng
Ngô Thảo, Nguyễn Duy, Thuỵ Kha, Đoàn Giỏi
tôi người lính trị vì một cõi
bia hơi và vô số lá vàng.
Nước hồ Gươm im lặng
im lặng đến bàng hoàng
tôi chìm cùng bóng tôi chìm sâu đáy nước
lên hồ Tây và đi ngược về phía tôi là một đoàn xe
lá nguỵ trang ngất ngểu súng phòng không.
Lên hồ Tây lạnh lẽo mùa đông
căn phòng nhỏ ngọn đèn dầu thắp nén hương tôi viết
tôi viết những gì tôi yêu tôi thương tiếc
và cả những gì đau xót đến chua cay
Hà Nội ơi! Đêm nào đó người có hay
ngọn bút rưng rưng tôi viết về người đó.
Tôi cúi xuống hôn mảnh đất quê hương
Như hôn người yêu sau ngày xa cách
Tôi không khóc nhưng vẫn trào nước mắt
Con đã về đây với mẹ – Mẹ quê hương!
Thanh Quýt Giáp Năm ruộng đồng xơ xác
Đầu con đau dưới nắng chan chan
Giếng đã cạn môi người khao khát
Quê hương dòng sữa mẹ tuôn tràn.
Đất hỡi đất! Người vẹn lòng yêu nước
Viên đạn bây giờ cày lên viên đạn năm xưa
Chiếc áo màu xanh dù rách nát
Vẫn hiền hoà đùm bọc mẹ sớm trưa.
Vẫn nguyên vẹn một màu xanh xứ sở
Như mắt ai xanh tự thuở ban đầu
Sông Thu Bồn ơi! Ta nghe người đương thở
Vỗ triền miên gội tóc những nương dâu.
Anh đã về đây em ơi! Có gầy đi một chút
Nhưng quả tim đập nhịp phi thường
Quả tim qua hai lần đạn lửa
Vẫn đợi chờ chan chưa yêu thương.
Anh về với em như con sông về biển
Chắt chiu dòng nước ngọt nguồn xa
Hãy nhận lấy dùm anh: con sóng nhỏ
Qua bãi bồi lắng đọng phù sa.
Ấp chiến lược đám mây đen che phủ
Lòng xót xa quặn cháy mái nhà rơm
Mẹ lom khom vịn vào vai núi
Chúng con đi mờ khuất dãy Trường Sơn.
Tôi cúi xuống hôn mảnh đất quê hương
Như hôn người yêu sau ngày xa cách
Tôi không khóc nhưng bỗng trào nước mắt
Con đã về với mẹ quê hương
Khúc này em dạo cho thơ
Mà sao cây lá ngẩn ngơ cả vườn?
Nguyễn Du ơi! Sổ đoạn trường
Nén vào chương kết dặm đường về khuya
Trăng xanh lá nơn đầm đìa
Trăng nghiêng như thể sớt chia cùng mình
Ngẫm thay một kiếp đa tình
Bất thình lình gặp bất thình lình xa
Ngày xưa thân phận đàn bà
Nay trăng nghiêng vẫn tà tà trăng say
Vẫn là muối mặn gừng cay
Xin đừng nhỏ giọt ngón tay em đàn
Họa mi ơi! Tiếng hót vàng
Nỉ non thánh thót lỡ làng phận ai?
Giữ cho vàng trọn kiếp mai
Bão bùng mưa gió không phai sắc màu
Ta về nơi trắng ngàn lau
Trăng chìm đáy nước nương nhau dìu về
Phím đời từng giọt tỉ tê
Giọt nào giã suối trẩy về trung châu
Giọt nào lưu lại dòng sâu
Giọt nào cuộn thác, giọt đâu lại nguồn?
Tạ từ nhắp giọng trăng suông
Trên kia núi cháy làng buôn lặng lờ
Người đàn cho ta ngâm thơ
Cớ sao dạ khúc làm mờ ánh trăng ?
Kính tặng hương hồn Mẹ
quê hương bỗng trở thành khoảng trống lặng im
đường không hoa không gió không chim
tất cả trở thành dĩ vãng
mẹ không còn nữa ở trên đời
mẹ không còn, buồm trắng dong khơi
không còn gì nữa hết
không còn cái chết
chẳng còn ai mỏi mắt đợi con về
con cò bay lạ lẫm cánh đồng quê
có phải nơi ngày xưa bàn tay mẹ cấy
nơi ngày xưa mẹ cho con nhìn thấy
một tình yêu chớm nở dưới trời xanh
con ngu si con không biết để dành
đem tiêu hết vào những ngày hư ảo
con đã giã trắng ngần hạt gạo
cho nước sông Tiền hòa với nước Mê Kông
con khôn lớn tự phía sông Hồng
nghe gió bấc nhớ manh mền manh chiếu
gió trở lạnh biết đời con sẽ thiếu
một tấm lòng che chở đến bao dung
gió nồm nam khe khẽ lá tơ rung
môi con hát mà giọng đầy nước mắt
thế kỷ chúng ta thế kỷ dài dằng dặc
niềm đau thương vì nỗi mẹ không còn.
Tiếng khóc của con
Hòa tình yêu của mẹ hóa lời ru.
Mẹ lấy câu lý làm khăn lau nước mắt.
Sữa mẹ còn ngọt hơn câu lý.
Chú Tễu cười chân chấm phẩy giữa trần ai.
Bước cao thấp gập ghềnh cò lã.
Ta ở lại ổ rơm nhà mẹ,
Khói hun thành muội ám hồn ta.
Ngụm rượu trong veo còn ủ mùi tro khói,
Em đứng bên này sông sao bên kia nắng chói?
Con chim sẻ vàng xé tướp tàu cau.
Tóc em bên cầu vồng năm sắc rựa màu –
Chiếc cầu tuổi thơ anh leo lên tận đỉnh trăng sao.
Nước đến sông Cầu nước chảy nôn nao,
Quặn lên hết ngón tay cha kéo nhị,
Quặn lên hết ngón tay em se chỉ –
Em luồn qua trôn ốc loa thành.
Sợi chỉ thẳng,
Sợi chỉ vòng sợi trắng sợi xanh.
Sợi chỉ kết bao nhiêu săc áo,
Kết bao nhiêu nước mắt thành giòn vang chuỗi cười.
Ruộng đã kết thành đồng,
Suối đã kết thành sông.
Sợi chỉ kết bao nhiêu triều đại.
Cờ ngũ hành phấp phới phương Đông.
Thăng Long ơi! ta đã hóa thành rồng –
Kiếp rắn ngàn năm trường trên máu.
Vạt áo mẹ che đầu con ẩn náu,
Màu chàm nâu năm tháng dễ gì phai.
Sợi chỉ khâu áo mẹ lệch vai –
Nơi đòn gánh nói nhiều về mưa nắng,
Nơi dòng sông đêm ngày chảy nặng,
Cánh buồm dong bay bổng những lời ru.
Ru hỡi… ru hời… ru gió vào thu,
Ru con bống quẫy vào giếng đọng,
Nơi vai cha mặt trời chín mọng.
Mặt trời ơi sao nức nở giữa cánh đồng,
Những vết sứt dòng sông không liếm nổi.
Ầu ơ… ầu ơ… ngày xửa ngày xưa ấy,
Ngày con muốn tìm không thấy.
Mẹ tìm mãi không ra,
Ngày rau câu chưa thành xu xoa,
Con mút ngón tay mắt trợn tròn nhìn trời đất.
Ngày con đi tìm mật phải nhờ ruồi,
Tìm con cá chỗ kiến bu,
Tìm hạt thóc nhờ mồm con chim sẻ,
Tìm phù du chỗ sáng ngọn đèn,
Tìm lạnh lùng nơi ngọn lửa mới nhen,
Tìm cuộc sống trong từng cái chết.
Mẹ cho con một tình yêu không mỏi mệt,
Vì chỗ bắt đầu từ ngưỡng cửa lời ru.
Trên đây chúng tôi đã chia sẻ đến các bạn những trang thơ ấn tượng nhất của nhà thơ Thu Bồn. Ông đã góp phần không nhỏ cho sự nghiệp văn học nước nhà. Mời các bạn đón xem phần 3 vào một ngày gần nhất nhé! Thân Ái!
Xem Thêm: Nhà thơ Thu Bồn cùng những thi phẩm đi cùng năm tháng phần 1
