Phùng Quán là một nhà thơ nổi tiếng của nước ta. Những bài thơ của ông bộc lộ lên tình yêu làng, yêu nước , yêu đồng đội của mình. Với ngòi bút thắm đượm tình cảm mà những bài thơ ông luôn được nhiều quý độc giả yêu mến và tìm kiếm
Ông không có một kho tàng thơ đồ sộ nhưng ông lại là một gương mặt riêng không thể lẫn trong nền văn học nước nhà. Ông có những bài thơ vô cùng giá trị, góp phần không nhỏ cho sự nghiệp phát triển thơ ca của Việt Nam
Ngay bây giờ, chúng ta hãy cùng nhau khám phá những bài thơ của ông nhé!
Nội Dung
– Phùng Quán (1932–1995) là một nhà văn bắt đầu viết trong khoảng thời gian của cuộc kháng chiến chống Pháp nhưng được biết đến nhiều hơn sau Đổi mới. Ông nổi tiếng vì các tác phẩm nói về người lính Vệ quốc quân và vì biến cố liên quan đến chính trị trong sự nghiệp văn chương của mình.
– Phùng Quán, sinh năm 1932 tại Thừa Thiên – Huế. Năm 1945, ông tham gia Vệ quốc quân trong vai trò chiến sĩ trinh sát Trung đoàn 101 (tiền thân là Trung đoàn Trần Cao Vân). Tác phẩm đầu tay Vượt Côn Đảo của ông được giải thưởng của Hội Nhà văn Việt Nam năm 1955. Không lâu sau đó, Phùng Quán tham gia phong trào Nhân Văn – Giai Phẩm.
– Khi phong trào này chấm dứt dưới tác động của nhà nước Việt Nam Dân chủ Cộng hoà, Phùng Quán bị kỷ luật, mất đi tư cách hội viên Hội Nhà văn Việt Nam và phải đi lao động cải tạo ở nhiều nơi. Từ đó đến khi được nhìn nhận lại vào thời kỳ Đổi mới, Phùng Quán hầu như không có một tác phẩm nào được xuất bản. Năm 1987, cuốn tiểu thuyết Tuổi thơ dữ dội của Phùng Quán được xuất bản và nhận Giải thưởng Văn học Thiếu nhi của Hội Nhà văn Việt Nam hai năm sau đó. Ông mất năm 1995 tại Hà Nội.
– Đầu năm 2007, ông được nhà nước Việt Nam truy tặng Giải thưởng Nhà nước, do Chủ tịch nước ký quyết định tặng riêng.
+ Tác phẩm
– Vượt Côn Đảo (1955) – Giải thưởng Nhà nước 2007
– Tiếng hát trên địa ngục Côn Đảo (1955) – Giải thưởng Nhà nước 2007
– Tuổi thơ dữ dội (1988) – Giải thưởng Nhà nước 2007
– Lời mẹ dặn
– Trăng hoàng cung
Phùng Quán là một nhà văn bắt đầu viết trong khoảng thời gian của cuộc kháng chiến chống Pháp nhưng được biết đến nhiều hơn sau Đổi mới. Ông nổi tiếng vì các tác phẩm nói về người lính Vệ quốc quân đặc sắc. Khi đọc thơ Phùng Quán chúng ta bắt gặp những trang văn thắm đượm nụ cười và nước mắt, những trang viết khiến ta xúc động và day dứt khôn nguôi
Ngay bây giờ chúng ta hãy cùng nhau tìm hiểu và cảm nhận những bài thơ đặc sắc này thôi ! Đừng quên chia sẻ cảm nhận của các bạn về bài viết để uct.edu.vn ngày một hoàn thiện hơn nhé!
Mẹ thương con gái mẹ ngoan
Mẹ xây nhà máy, mở đường khai sông
Có ai hỏi tuổi của con
Bấm tay mẹ tính công trường đã xây
Con sinh ở nhà máy xay
Dựng nhà máy điện con gần một năm
Con lên cơn sốt mọc răng
Vào lúc mẹ bận thi công máy chè
Về khu công nghiệp Việt Trì
Thì con chập chững bước đi bước đầu
Con chơi, con quấy, con đau
Mẹ quên ngày nào, đất nước đã ghi
Về con, mẹ muốn nhớ gì
Mẹ hỏi nhà máy, đường đi, cống cầu
Con lên mười tám tuổi đầu
Con đẹp, con giàu gấp mấy mẹ cha
Con rằng nếu sống thiếu hoa
Vóc gấm, lụa là, không sống được đâu
Con nghe người mặc vải nâu
Con không tin được, cho câu nói đùa.
Mẹ thương con gái mẹ ngoan
Mẹ xây nhà máy, mở đường khai sông
Để dành gây vốn cho con
Đến tuổi lấy chồng, làm của hồi môn.
Ru con, con ngủ cho ngoan
Mẹ ra công trường, mẹ đúc bê tông
Mẹ xây nhà máy chín tầng
Xây thành phố mới để phần cho con.
Con mẹ là con công nhân
Từ thưở lọt lòng, con phải cho quen
Ngủ yên giữa tiếng máy rền
Ba bề búa nện, bốn bên lửa hàn
Tiếng này thay mẹ ru con
Tiếng võng công trường đất nước đang đưa.
Con trai mẹ đã sướng chưa ?
Ru con cả nước cầm đưa võng lành
Đưa qua, cỏ dại đồi xanh
Đưa về, đã thấy lán tranh dựng rồi
Đưa qua, nền đất đỏ tươi
Đưa về, đã thấy chân trời phủ che
Ai che, không phải che mây
Tường cao nhà máy bốn bề mọc lên
Võng con đang ngủ võng tiên!
Cứ đưa một nhịp hiện thêm công trình
Ru con đến tuổi trưởng thành
Giao con làm chủ những thành phố hoa!
Con ơi kẻng báo đến giờ
Ngủ cho yên giấc, mẹ ra công trường.
Như một triệu phú hoang toàng
Tôi đã bốc rời thơ tôi
Ném vung vãi tiêu xài không tiếc
Vàng-nén-thơ tôi đem làm đá lát đường
Cho những bàn chân lao lực
Với một lòng tin ngu dài ngây thơ
Thơ mình tiêu trọn đời không hết!…
Nhưng rồi một hôm
Cách đây đã nhiều năm
Tôi choáng người lục túi
Túi rỗng không!
Vàng-nén-thơ tôi đã tiêu đến vụn cuối cùng…
Nhà triệu phú phá sản
Túi rỗng không một đồng
Vẫn có thể sống
Bằng cách ngửa tay xin bố thí
Nhưng làm sao tôi có thể
Sống không thơ?…
Thơ tôi biết xin ai
Ai cho?
Thơ với tôi là nước trên sa mạc
Đã từ nhiều năm nay
Tôi sống mà như chết
Cơn khát thơ thiêu đốt trái tim tôi
Tôi đã đi rao cùng thiên hạ:
– Ai – đổi – thơ – lấy – máu!
Không ai đổi
Vì máu tôi không cùng nhóm máu họ
Và thơ họ không cùng nhóm thơ tôi
Giữa thành phố quê hương
Bất ngờ tôi gặp em
Rất thật mà như là ảo giác
Một ốc đảo bóng chà là xanh mát
Giếng sa mạc đầy tràn…
Tôi uống thơ tôi từ đôi mắt em nhìn
Tôi vục môi uống không kịp thở
Cảm tạ em tôi đã hồi sinh!…
Trong khoảnh khắc tôi lại trở thành triệu phú
Vàng – thơ em cho lại đầy ắp hồn tôi
Em cho hào phóng
Như suối nguồn nơi phát tích
Em cho đầy tràn
Như cơm trong nồi đất Thạch Sanh!
Cảm tạ em
Tôi đã hồi sinh…
Kể từ khi hạt gieo xuống đất
Cho đến lúc bứng được cây trồng
Phải mất đúng hai năm.
Kể từ khi rễ cây bén đất
Cho đến lúc chặt được ngọn lá đầu
Phải bẩy năm sau
Mỗi năm cây ra mười hai lá
Như mỗi năm có mười hai tuần trăng.
Người sốt ruột kêu:
– Hữu ích lâu quá!
Cây giản di trả lời:
– Vì tôi là Cọ!
Rồi cây sẽ chẳng nói gì thêm
Vững chãi khiêm nhường cây lớn lên
Cho đến lúc vượt muôn loài cây khác
Tạc lên nền trời những đỉnh xanh..
Nhà lợp lá cọ
Một đời người không quá ba lần
Che mát nghìn cơn nắng lửa
Coi khinh nghìn trận mưa tuôn
Dù trong một mảnh vườn con
Hay trên bạt ngàn sỏi đá.
Cọ vẫn sóng cuộc đời đại thụ
Chấp thời gian, mục nát, cuồng phong
Cọ vẫn đứng thẳng trăm năm hay hơn nữa!
Che cho mình dăm tàu lá nhỏ
Che cho đời nghìn tán lá xanh.
Cả một đời chỉ cúi lạy hoa mai
(Nhất sinh đê thủ bái mai hoa – Cao Bá Quát)
Tôi, tôi nghiêng mình trước cây dứa.
Bao giờ tôi cũng kinh ngạc
Như đứng trước sức sáng tạo của thiên tài
Ngắm cây dứa tốt xanh trên đất cằn sỏi đá
Với những tầu lá dài màu cỏ dáng gươm.
Và lấp lánh ở giữa, một bình vàng
Ăm ắp mật dịu trăm cơn nắng lửa
Dứa ơi!
Người hãy dạy tôi
Cách chắt lọc từ khô cằn sỏi đá
Chất mật mát lành dịu nắng lửa trăm cơn
Để từ cuộc sống gian lao, bất trắc khôn lường
Tôi vẫn viết được,
Dâng tặng đời
Những trang văn đấy ắp mật.
Lấp hố bom giữa nhà
Tôi ươm một trái mận
Trái mận tôi cạy ra
Từ bàn tay vợ nắm
Vợ tôi sắp làm mẹ
Thèm ăn rở của chua
Túi áo nàng không khế
Thì cũng mận, cũng mơ
Ôi trái mận, trái mận
Cắn giở còn vết răng
Nảy mầm trong xót thương
Đâm chồi trong thù hận
Vĩnh Linh im tiếng súng
Tôi trở lại ngôi nhà
Nơi vợ tôi nằm xưa
Xum xuê một cây mận
Ôi cây mận, cây mận
Trái chín trĩu cành cong
Trái nào tôi cũng thấy
Cắn giở có vết răng!
Sao sao, cây sao sao
Lá cành gió lao xao
Vươn thẳng thân gầy guộc
Ưa đất nghèo, đồi cao
Bao đời nay coi khinh
Sao sao loài vô dụng
Gỗ không mềm không cứng
Dai ngoách toàn những xơ
Nói chi cột kèo nhà
Làm cọc rào không xứng!
Đến lửa chẳng buồn rước
Củi đốt chỉ khói um
Không sôi nổi nồi cơm
Không chín nổi siêu nước
Dọn nương mất công chặt
Rấp đống phơi nắng mưa
Chẳng đốt được thành tro
Tro sao sao đất đắng!
Nhưng rồi chuyện không ngờ
Gần đây được phát hiện
Đóng những thân tàu biển
Không thứ gỗ quý nào
Tốt bằng gỗ sao sao
Hôm qua không còn xứng
Làm một cây cọc rào
Hôm nay ngang biển lớn
Sừng sững một vóc tàu
Cưỡi muôn trùng sóng mặn
Bạn cùng chim hải âu
Sao sao, cây sao sao
Ưa đất nghèo đồi cao
Đất nước này đâu hiếm
Sao sao, cây sao sao.
Vạn-niên-thanh
Ơi cây Vạn-niên-thanh!
Cả một đời tôi chỉ khiếp phục anh!
Anh uống độc khí trời
Anh xơi độc nước lã
Anh vẫn tràn trề sức lực xanh tươi
Vẫn tặng được cho đời chất thơ của sắc lá!
Vạn-niên-thanh
Ơi cây Vạn-niên-thanh
Cả một đời tôi chỉ khiếp phục Anh!
Cây chi cây lạ lùng
Không cành cũng không lá
Toàn những thân với thân!
Mà thân thì dựng ngược
Như gậy gộc nghĩa quân
Toàn những góc với cạnh
Lại tua tủa gai chông!
Nhựa độc hơn bọ nẹt
Gai buốt nhọn hơn gươm
Người nghèo đem luộc kỹ
Ăn lại lành thay cơm!
Mọc lên từ cát lửa
Hồn vẫn xanh mát trong
Che chở người lương thiện
Trộm cướp đều ngại ngùng
Tên như một biểu tượng
Đời gọi cây xương rồng…
Xương Rồng ơi Xương Rồng!
Anh có thật xương rồng?
Hay xương người nghĩa khí
Ngã xuống rồi hoá thân?…
Chiều mưa hành quân
Nước đầm trấn thủ
Qua những ngôi nhà bé nhỏ
Như tổ chim mọc rải rác bên đường
Quanh bếp lửa hồng
Vợ chồng con cái
Ngồi so đũa bên nồi cơm mới xới
Trắng dẻo ngọt ngào thơm.
Chúng tôi quên mưa lạnh đường trơn.
Thấy lòng ấm lại.
Trong niềm vui no ấm của nhân dân.
Em bé bỏ bát ăn
Chạy ra cửa
Tranh nhau đếm bộ đội
Đếm ba lô
Đếm súng
Nhoẻn miệng cười, mắt sáng như trăng.
– Súng nớ của mi!
– Súng ni của tao!
– Súng tao to hơn!
– Súng tao dài hơn!
Chúng tôi cười:
– Súng của các em tất cả
Trao cho anh đi giành lại áo cơm.
Em cười như ngô rang.
Ấm cả chiều mưa lạnh.
Vành môi em lấp lánh
Cất tiếng hát tình tang:
– Hoan hô anh vệ quốc đoàn,
Ăn sương nằm đất đánh tan quân thù
Tính tình tang, tang tính tình.
Tiếng hát thanh thanh
Ngọt mùi sữa mẹ
Như nhắc chúng tôi
Giữ lấy hoà bình các anh nhé
Cho em vui hát mãi điệu tính tang.
Tôi đã đi qua
Những xóm làng chiến tranh vừa chấm dứt
Tôi đã gặp
Những bà mẹ quấn giẻ rách
Da đen như củi cháy giữa rừng
Kéo dây thép gai tay máu ròng ròng
Bởi đồn giặc, trồng ngô trỉa lúa…
Tôi đã đi qua
Những xóm làng vùng Kiến An, Hồng Quảng
Nước biển dâng cao ướp muối các cánh đồng
Hai mùa rồi, lúa không có một bông
Phân người toàn vỏ khoai tím đỏ;
Tôi đã gặp
Những em thơ còm cõi
Lên năm lên sáu tuổi đầu
Cơm thòm thèm độn cám và rau
Mới tháng ba đã ngóng mau ra Tết!
Để được ăn no có thịt
Một ngày…một ngày…
Tôi đã đi giữa Hà Nội
Những đêm mưa lất phất
Đường mùa đông nước nhọn tựa dao găm
Chị em công nhân đổ thùng
Run lẩy bẩy chui hầm xí tối
Vác những thùng phân…
Thuê một vạn một thùng
Mấy ai dám vác ?
Các chị suốt đêm quần quật
Sáng ngày vừa đủ nuôi con…
Một triệu bài thơ không nói hết nhọc nhằn
Của nhân dân lao động
Đang buộc bụng, thắt lưng để sống
Để dựng xây, kiến thiết nước nhà
Để yêu thương, nuôi nấng chúng ta
Vì lẽ đó
Tôi quyết tâm từ bỏ
Những vườn thơ đầy bướm đầy hoa
Những vần thơ trang kim vàng mã
dán lên quân trang đẫm mồ hôi và máu tươi Cách Mạng!
Như công nhân
Tôi quyết đúc thơ thành đạn
Bắn vào tim những kẻ làm càn
Vào lũ người tiêu máu của dân
Như tiêu giấy bạc giả!
Các đồng chí ơi
Tôi không nói quá
Về Nam Đinh mà xem
“Đài xem lễ” họ cao hứng dựng lên
Nửa chừng bỏ dở
Mười một triệu đồng dầm mưa giãi gió
Mồ hôi máu đỏ mốc rêu
Những con chó sói quan liêu
Nhe răng cắn rứt thịt da cách mạng!
Nghe gió mùa đông thâu đêm suốt sáng
Nhớ “Đài xem lễ” tôi xót bao nhiêu
Đất nước đêm nay không đếm hết người nghèo
Thiếu cơm thiếu áo…
Bọn tham ô, lãng phí, quan liêu
Đảng đã phê bình trên báo
Còn bao tên chưa ai biết ai hay?
Lớn, bé, nhỏ, to, cao, thấp, béo, gầy…
Chúng nảy nòi, sinh sôi như dòi bọ!
Khắp đất nước đâu đâu chẳng có!
Đến một ngày Đảng muốn phê bình tất cả
E phải nghìn số báo Nhân dân!
Tôi đã dự những phiên toà xử tội
Những con chuột mặc áo quần bộ đội
Đục cơm khoét áo chúng ta
Ăn cắp máu dân đổi chác đồng hồ
Kim phút kim giờ lép gầy như bụng đói
Những mẹ già, em trai, em gái…
Còng lưng rỏ mát lấn vành đai!
Trung ương Đảng ơi!
Lũ chuột mặt người chưa hết.
Đảng cần phải lập những đội quân trừ diệt
Có tôi!
Đi trong hàng ngũ tiên phong.
Giấy trắng đời em
Là
Cành cây mộng tưởng
Thơ anh
Là
Cánh chim, bay dài không nơi đậu
Một sớm đỗ nhờ
Hót khúc hót buồn
Rồi bay đi…
Giấy trắng lại hoàn nguyên giấy trắng
Cành cây mộng tưởng vắng bặt tiếng chim…
Thôi em ơi
Đừng tìm lại làm gì!
Hãy để cho cành cây đời em yên tĩnh
Và cũng là yên tĩnh cánh chim
Còn tiếng hót
Sẽ đọng thành kỷ niệm
Một tiếng ru hời
Đồng vọng tuổi thơ em.
Giấy trắng quá
Và
Mắt em trong quá
Liệu thơ tôi có xứng trắng trong này…
Đây đâu phải thơ
Chỉ là những tiếng tôi thì thầm lúc buồn khổ
Để nguôi đau, tôi chẳng muốn ai hay…
Nhưng em đã đến
Mắt trong và giấy trắng
Trưa Hồ Tây, mặt trời nở đỏ vườn
Chỉ một lý do ấy
Tôi đã không từ chối được
Hát cho em nghe những tiếng tôi nấc thầm…
Nếu em cứ bảo đó là thơ
Thì hãy coi thơ này hát lên từ lá cỏ
Lá cỏ vệ đường
Lá cỏ không tên
Người này lặng im nghe cỏ hát
Người kia xéo giày, dẫm đạp lên…
Nhưng không sao cả em ơi
Cỏ sinh ra là để gót giầy dẫm đạp
Để vô danh
Để xanh
Và
Để hát.
(Quyết tâm thư trong trận công đồn diệt viện Phò Trạch-Thừa Thiên)
Nếu tôi chết
Xin các đồng chí đừng đưa tôi đi đâu hết cả
Hãy chôn tôi nơi chính tôi đã ngã!
Dù đồng xanh hay giữa núi đồi
Dù bãi lầy, trảng cát xương rồng gai
Hay ngay bên rệ đường tôi nằm phục kích
Mà không ngày nào đinh giầy và xích xe tăng địch
Không xéo giày lên phần mộ của tôi
Dù thế đi nữa, các đồng chí ơi
Cũng đừng đưa tôi đi đâu hết cả
Hãy hôn tôi nơi chính tôi đã ngã!
Để mát dạ những người đã khuất
Người ta thường trồng cây đẹp rủ bóng lên nghĩa trang
Nhưng quanh mộ tôi
Xin đừng trồng bạch đàn, liễu biếc hay thuỳ dương
Hãy trồng cho tôi một nghìn mũi chông nhọn hoắt
Mỗi mũi chông đều nhớ tẩm thứ thuốc độc mạnh nhất!
Viếng mộ tôi, xin đừng đốt hương
Hãy đốt cho tôi ngọn lửa đốt đồn
Khắp cả quê hương đều ngó thấy
Soi sáng hết những nơi nào máu nhân dân đang chảy
Nếu phần mộ tôi là vị trí tốt để đánh mìn
Xin các đồng chí đừng do dự gì hết cả
Hãy đào mộ tôi lên!
Quẳng xác tôi đi!
Và thay vào đó cho tôi một trăm cân thuốc nổ!
Xin các đồng chí đừng đưa tôi đi đâu hết cả
Hãy chôn tôi nơi chính tôi đã ngã!
Anh phất cao lá cờ yêu đương
Trên nóc pháo đài tim em cố thủ
Anh thét to cảm động cả bầu trời
Xao xuyến hết các tinh cầu vũ trụ:
-Tim em anh chiếm được rồi!
Muôn thế kỷ thuộc về anh mãi mãi!
Mười tháng trời anh đánh chiếm tim em
Ngã xuống, đứng lên, chết đi, sống lại
Đâu khổ đến già đi như trái núi
Lo lắng giận buồn đại bác nã tim anh!
Em biết không em ơi
Một lời nói vô tình em lạnh nhạt
Còn hơn thuốc nổ nghìn cân
Châm lửa nghiền tim anh vỡ nát
Thơ ca mộng ước nghìn lần
Em biết không em ơi
Đôi mắt em trang nghiêm đắm đuối
Chỉ nhìn anh trong một phút thôi
Em giúp anh lột xác mình trẻ lại
Hay vượt qua lửa bỏng nước dôi
Bao nhiêu đêm anh thao thức
Trước mặt anh sừng sững luỹ tim em
Trên đỉnh tim bay lá – cờ – đôi – mắt
Đẹp vô cùng quyễn rũ khuyến khích anh
Nên tiến lên hay cúi đầu hàng phục?
Hay bỏ đi chiếm tim khác dễ hơn?
Nhưng anh nghĩ
Những pháo đài xi măng cốt sắt
Chỉ đầu hàng những người lính có gan
Và những trái tim khó khăn nhất
Chỉ dành cho những người chân thật yêu đương
Những trái tim như em
Không bao giờ chịu thua vũ khí lời đường mật
Đập đầu van lạy cầu xin
Anh đem cả tình yêu chân thành nhất
Lấy tim anh làm vũ khí chiếm tim em
Ngồi trong xe tăng tim anh vượt qua lửa bỏng
Lửa mắt em mười tháng nắng mưa
Đêm nay đêm tháng sáu trời sao lồng lộng
Trên đỉnh pháo đài tim em anh đã cắm cờ
Anh phất cao lá cờ yêu đương
Trên nóc pháo đài tim em cố thủ
Anh thét to cảm động cả bầu trời
Xao xuyến hết các tinh cầu vũ trụ
Tim em anh chiếm được rồi
Anh ở lại không bao giờ ra nữa
Nói như thế em ơi còn có nghĩa
Đời đời chung thuỷ yêu em!
“Ai yêu đất bằng tất cả cuộc đời mình
Sẽ được nghe đất hát…”
Câu nói của người già quê tôi
Trước tôi vẫn chưa hiểu
Nhưng vẫn lắng sâu vào tiềm thức
Giờ bỗng hiện ra trước mắt tôi
Như một trang sách lớn
Viết về tình yêu xứ sở quê hương…
Đất ơi!
Con nguyên yêu Người với tất cả máu xương
Với tất cả cuộc đời con mười bảy tuổi!
Con vui sao!
Khi nghĩ tới gương mặt Người
Đã rửa sạch hết máu và bùn
Tươi vui, chói lọi…
Người sẽ hát cho thế hệ mai sau
Về thế giới đại đồng Cộng Sản
Mà thế hệ chúng con hôm nay
Không tiếc máu để sửa soạn cho lời ca..
Ngoài trời trăng như tuyết
Trắng lạnh đến thấu xương
Trong nhà vách trống toang
Gió ra vào thoả thích…
Hồ khuya sương tĩnh mịch
Trộn nước lẫn cùng trời
Con dế chân bờ dậu
Nỉ non hoài không thôi…
Tựa lưng ghế cành ổi
Vai khoác áo bông sờn
Tôi ngồi đọc Đỗ Phủ
Vợ vừa nghe vừa đan…
Đỗ Phủ tự Tử Mỹ
Thường xưng già Thiếu Lăng
Sinh ở miền đất Củng
Cách ta hơn ngàn năm
Thơ viết chừng vạn trang
Chín nghìn trang thất lạc
Người đời sau thu nhặt
Còn được hơn ngàn bài
Chỉ hơn ngàn bài thôi
Nỗi đau đã Thái Sơn
Nếu còn đủ vạn trang
Trái đất này e chật!…
Thơ ai như thơ ông
Lặng im mà gầm thét
Trang trang đều xé lòng
Câu câu đều đẫm huyết…
Thơ ai như thơ ông
Mỗi chữ đều như róc
Từ xương thịt cuộc đời
Từ bi thương phẫn uất
Thơ ai như thơ ông
Kể chuyện mái nhà tốc
Vác củi làm chuồng gà…
Đọc lên trào nước mắt!
Giữa tuyết trong đò con
Đỗ Phủ nằm chết đói
Đắp mặt áo bông sờn
Kéo hoài không kín gối.
Ngàn năm nay sông Tương
Sóng còn nức nở mãi
Khóc chuyện áo bông sờn
Đắp mặt thơ chết đói!…
Giật mình trên tay vợ
Bỗng nẩy một hạt sương
Hạt nửa rồi hạt nửa
Tôi nghẹn dừng giữa trang.
Kéo áo bông che vai
Ngồi lặng nghe sương rơi
Con dế chân bờ dậu
Nỉ non hoài không thôi!…
Vụng về…tôi dỗ vợ:
Em ơi đừng buồn nữa
Qua rồi chuyện ngàn năm
Bao nhiêu nước sông Tương…
Miệng nói nhưng lòng nghĩ:
Ôi thân phận nhà thơ
Khác nào thép không rỉ
Ngàn năm cũng thế thôi!…
Đã đi với nhân dân
Thì thơ không thể khác
Dân máu lệ khốn cùng
Thơ chết áo đắp mặt!
Em ơi, nếu Đỗ Phủ
Vai khoác áo lông cừu
Bụng no đến muốn mửa
Viết sao nổi câu thơ
Ngàn năm cháy như lửa:
Cửa son rượu thịt ôi
Ngoài đường xương chết buốt
Em ơi, nếu Tử Mỹ
Nhà ở rộng mười gian
Rào sắt với cổng son
Thềm cao đá hoa lát
Chắc ông không thể làm
Mưa thu mái nhà tốc
Em ơi, nếu Thiếu Lăng
Cặp kè vợ béo nứt
Một bước là ngựa xe
Đứng đi quân hầu chật
Đời nào ông lắng nghe
Tiếng gào và tiếng nấc
Bà cụ xóm Thạch Hào
Gái quê tân hôn biệt…
Đã đi với nhân dân
Thì thơ không thể khác
Dân máu lệ khốn cùng
Thơ chết áo đắp mặt!
Chính vì thế em ơi
Nhân loại ngàn năm qua
Máu chảy như sông xiết
Cũng là để cho Thơ
Sẽ không còn phải viết
Những Hành qua Bành Nha
Vô gia Thuỳ Lão biệt…
Cũng là để cho Thơ
Sẽ không còn phải chết
Giữa tuyết, trong đò con…
Đắp mặt áo bông sờn.
Đừng buồn nữa em ơi
Chuyện ngàn năm…ngàn năm.
Trong trăm nghìn nỗi đói
Tôi nếm trải cả rồi
Tôi chỉ kinh khiếp nhất
Là nỗi đói tình người.
Anh xa em mới hơn một tháng
Đêm mơ thấy em ba bốn lần
Mười lăm năm yêu em
Chưa bao giờ anh mơ thấy em nhiều như thế!
Thật lạ lùng
Chẳng hiểu vì sao
Ôi những giấc mơ buồn vui lẫn lộn
Những giấc mơ xé lòng!
Một đêm ở làng biển Quảng Bình
Anh nằm mơ thấy em bị trúng bom
Đôi chân em gãy nát
Ôi đôi chân anh thuộc
Như gương mặt em!
Anh đến thăm em ở bệnh viện
Gương mặt em xanh xao đẫm lệ
Mỉm cười với anh:
– Anh còn yêu em nữa không ?
Anh chưa kịp nói gì
Bọn giặc lại thả
Trúng ngay giường em nằm
Không hiểu vì sao em vẫn sống!
Em hiện ra trong khói bom
Gương mặt em xanh xao đầy lệ
Mỉm cười với anh:
-Anh còn yêu em nữa không ?
Tỉnh giấc
Nụ cười xanh xao đầy lệ của em
Vẫn còn nguyên trước mắt
Anh tự hỏi bâng khuâng
Trong suốt mười lăm năm em yêu anh
Đã lần nào em cười với anh một nụ cười như thế?
Nụ cười xanh xao đầy lệ
Anh nghĩ mãi, nghĩ mãi
Anh chỉ nhớ nhiều lần em cười với anh hao hao như thế
Anh nghĩ mãi, nghĩ mãi
Và anh nhận ra
Đó là nụ cười em đã đúc lại bằng tất cả những nụ cười
Đó là nụ cười em đã đúc lại bằng tất cả nước mắt
Đó là nụ cười em đúc lại bằng tất cả đắng cay, hạnh phúc
Mười lăm năm yêu anh.
Tôi ước thơ tôi được như hoa cứt lợn
Nở giữa hoang vu vẫn bẩy sắc cầu vồng
Đẹp hết mình vì cộng đồng cây cỏ
Chẳng hệ luỵ gì miếng đỉnh chung…
Trên dốc núi nắng chiều
Xa xa dòng suối hát
Em kể cho tôi nghe
Về bông hoa nước Đức
Ôi bông hoa nước Đức
Mà đời em được nhìn
Hoa giọt – lệ – trái – tim!
Hoa hình tim, màu tươi, máu đỏ
Như vừa móc từ lồng ngực ra
Và ở đài hoa
Có một nhánh con trong vắt
Như giọt lệ mới rớm từ khoé mắt
Em ơi, tôi gọi thầm
Từ buổi đầu mới gặp
Chính tay em, em đã trồng lên
Dưới lần áo lính
Trong lồng ngực anh
Một bông hoa như thế
Bông hoa đỏ, trái tim trào lệ!
Khác chăng chỉ khác
Bông hoa em trồng
Tim chỉ một trái
Mà lệ cả rừng!
“Trong đầm gì đẹp bằng sen
Lá xanh bông trắng lại chen nhị vàng
Nhị vàng bông trắng lá xanh
Gần bùn mà chẳng hôi tanh mùi bùn”
Mặc cho câu ca được cả nước lưu truyền
Và đời vẫn tin là ca ngợi phẩm chất của sen.
Nhưng tôi không thể nào tin được
Câu ca này gốc gác tự nhân dân
Bởi câu ca sặc mùi phản trắc
Của những phường bội nghĩa vong ân!
Vốn con cái của giai cấp cùng khổ
Chúng chòi lên cuộc đời quyền lực vàng son
Nghĩ đến cha mẹ chúng xấu hổ
Chúng mưu toan giấu che từ bỏ
Nói xa gần chúng mượn chuyện sen
….Nhị vàng bông trắng lá xanh
Gần bùn mà chẳng hôi tanh mùi bùn
Tất cả là trong cái chữ ” gần “
Chỉ một chữ mà ta thất gan thấu ruột
Những manh tâm bội nghĩa vong ân.
Bùn với sen đâu phải chuyện gần ?
Chính là sen mọc lên từ trong đó
Gốc của sen là thăm thẳm bùn đen
Nhị vàng, bông trắng, lá xanh…
Tất cả, tất cả, tất cả!…
Là do bùn hôi nuôi dưỡng
Ngay cả hương thanh khiết ta đặt lên bàn thờ cúng
Cũng là xương thịt của bùn tanh!
Như nhân dân
Gian truân, thầm lặng, vô danh
Đã sinh ra vĩ nhân, anh hùng, nghệ sĩ…
Nhân danh bùn
Nhân danh sen
Tôi đề nghị:
Đuổi câu phản trắc này khỏi kho báu dân gian!
– Ai thèm cái vị nồng cay
Xin đến đất này ăn hạt hồ tiêu!
– Hồ tiêu đâu chẳng có nhiều
Tội chi vượt lửa, băng đèo tới đây
Tiêu nào mà tiêu chẳng cay ?
Nhưng tiêu đất này tôi thấy cay hơn.
Vị cay thấm tận đáy hồn
Bao nhiêu bi tráng đã dồn lại cay!
Trời đã sinh ra em
Ðể mà xinh mà đẹp
Trời đã sinh ra anh
Ðể yêu em tha thiết
Khi người ta yêu nhau
Hôn nhau trong say đắm
Còn anh, anh yêu em
Anh phải ra mặt trận
Yêu nhau ai không muốn
Gần nhau và hôn nhau
Nhưng anh, anh không muốn
Hôn em trong tủi sầu
Em ơi rất có thể
Anh chết giữa chiến trường
Ðôi môi tươi đạn xé
Chưa bao giờ được hôn
Nhưng dù chết em ơi
Yêu em anh không thể
Hôn em bằng đôi môi
Của một người nô lệ.
Ơi cô! ơi bác, ơi chị, ơi anh
Ơi trái dừa xanh, ơi con chim trắng
Ơi dòng sông nắng, ơi ngọn núi mưa
Ơi tím hoa cà, ơi vàng nong kén
Ơi mù động biển, ơi mây Trường Sơn
Ơi Cửu Long giang, ơi trang sách mở
Ơi khăn quàng đỏ, ơi ngó sen hồng
Ơi gậy tầm vông, ơi đồng hợp tác
Ơi thơ, ơi nhạc, ơi, ơi, ơi ơi!
Ai muốn tìm chi? thì tôi xin chỉ
Ai muốn tìm đất, lên vùng khai hoang
Ai muốn tìm non, thì lên Việt Bắc
Tìm rừng chôn giặc, thì vào Tây Nguyên
Tìm buồm, tìm thuyền thì đi ra biển
Muốn tìm mùa xuân thì theo cánh én
Tìm trăng kháng chiến thì vào miền nam
Tìm người trung kiên, gan vàng dạ sắt
Bốn phía thù vây, hai tay trói chặt
Mười họng súng giặc chỉa thẳng vào tim
Vẫn lấy niềm tin làm gươm chém trả
Lấy mắt làm lửa, tiếng nói làm cờ
Tấn công kẻ thù, thì tìm anh Trỗi
Ơi ai muốn tìm người thợ VIỆT NAM
Như muôn người khác,
Rất mực bình thường
Như tre đầu thôn
Như dừa cuối ngõ
Như tên trên nỏ
Như cây giữa rừng
Như gậy tầm vông
Như chông chờ giặc
Vì yêu sâu sắc
Vì thù nấu nung
Không muốn nhân dân
Sống quỳ, sống khổ
Chiều hôn tóc vợ
Đêm ra chiến trường
Sống thì xả thân
Chết thì chiếu sáng
Thì tìm Anh Trỗi
Ơi ai muốn tìm người thợ thanh niên
Mặt như gương rọi
Hạnh phúc vừa hái
Cầm chưa ấm tay
Vợ yêu chăn gối
Tuần trăng chưa đầy
Nghe nhiệm vụ gọi
Dưới cờ có ngay
Cần thì nhẫn cưới kéo thành dây bom
Cứu nguy đồng đội
Cực hình nhận phần
Đánh cầu không thắng
Thì đánh pháp trường
Biến cọc xử bắn, thành luỹ tấn công
Trên nắp áo quan, cắm cờ quyết thắng, thì tìm anh Trỗi
Anh Nguyễn Văn Trỗi
Anh Nguyễn Văn Trôi
Anh Nguyễn Văn Trội
Cả ba cách gọi
Đều là gọi anh
Như hoa, như huê, đều là thơm ngát
Như đàn như đờn đều ngân tiếng nhạc
Như hận, như hờn đều là bất khuất
Như nỏ như ná đều là giết giặc Trang 5
Như biển, như bể đều là mêng mông
Như hường, như hồng đều sắc cờ Đảng
Như đào, như điều đều là nhiễu thắm phủ lấy giá gương
Ơi cô! ơi bác, ơi chị, ơi anh
Ơi ai muốn tìm Anh Trỗi, Anh Trội
Trở ra nghĩa địa
Tìm mồ cỏ xanh
Cây thập tự trắng
Cái quan tài xanh
Một người như Anh
Chúng chôn sao nổi
Không chôn nổi núi mẹ, núi con…
Đến ngọn Trường Sơn
Chúng chôn sao nổi
Huống là chôn Anh
Anh Nguyễn Văn Trỗi
Anh Nguyễn Văn Trôi
Anh Nguyễn Văn Trội
Cả ba tên gọi
Đều là gọi Anh
Trên đây, uct.edu.vn đã dành cho bạn những bài thơ đặc sắc của nhà thơ Phùng Quán. Qua những bài thơ thể hiện tình yêu quê hương đất nước và tình đồng chí keo sơn của ông. Ngòi bút tài hoa dưới con mắt đầy lãng mạn của người thi sĩ để lại ấn tượng mạnh mẽ trong lòng độc giả. Mời các bạn đón xem phần 2 vào một ngày không xa. Cảm ơn các bạn đã theo dõi bài viết của chúng tôi!
