Điêu Tàn là tập thơ buồn nhưng đặc biệt là nỗi buồn ảo não thảm thiết lại pha màu huyền bí của những u uất vong quốc não lòng. Tiếp nối mạch cảm xúc đó, tập thơ ” Sau Điêu Tàn” Chế Làn Viên ra đời nhưng trong đó vẫn có niềm hy vọng, ánh sáng len lỏi trong đó, tạo nên một bức tranh đẹp, mang nhiều màu sắc rực rỡ. Với tập thơ này, không ít người đọc sẽ chạnh lòng để suy tưởng về thân phận đích thực của mình cũng như cảm khái trước sự chuyển dời của lịch sử mà con người bị lôi cuốn vào không cách chi trốn khỏi.
Bài viết dưới đây, chúng tôi xin trích nguyên tập thơ “Sau Điêu Tàn” (P1), mời các bạn theo dõi và đưa ra cảm nhận riêng của mình nhé!
Nội Dung
Cả trời đất đêm nay tràn ánh sáng
Bên Chiêm nương ta say uống nguồn mơ
Miệng đầy trăng khôn cất một lời thơ
Mắt đầy ánh sao sa khôn thể nhắm
Tai đầy tiếng ái ân lời say đắm
Cũng không nghe tiếng động của trần gian
Mũi đầy hương xa lạ xứ Hoa Trăng
Ngăn hơi thở. Trí thơ ngây đầy mộng
Cũng khôn gieo lấy một vài ý tưởng
Có ai không trên tận đảo mây trôi?
Quăng xuống đây dải lụa, hỡi ai ơi!
Để mau đem hồn ta đi cõi khác!
Cây cỏ thờ ơ! Phố phường ngao ngán
Ôi trên tràng! Những lối đi đã quen
Mây ngán trời cao! Tường gay nắng sáng
Đời khắt khe im vằng lá hoa sen
Xin hãy xót thương cho hồn trẻ dại
Khi Người về làm cháy khát bên song
Cả lòng ta, ngươi nói trong vĩ đại
Của lòng ngươi – Ôi Biển cả mênh mông
Ôi, Biển thanh niên, vững già vạn tuổi
Sáng chân trời, nguyên vẹn mặt đơn sơ
Muối, ngươi rót, say đầu không khí chói
Đất ngươi theo, ca những giọng không ngờ
Ngươi có thấy như ta dòng cay đắng
Trong Chén Xanh dừng tỉnh trước môi cau
Không gian ban từng hớp dài im lặng
Trên một lòng thức tỉnh giữa thương đau
Hy vọng! Nghi ngờ! Điền cuồng! Cảm hứng!
Biền nằm nghe thổn thức giữa tâm can
Không trước, sau của những chiều thẳng đứng
Mặt muôn đời im phẳng bóng thơ
Trang!
Ôi Trang xôn xao! Ôi Trang ngời chói!
Những hoan hô khi ngươi thấy cao siêu
Những non nước người chớm đầu đất tối
Những đảo sầu, ngươi bỏ giữa cô liêu
Ôi biển không cùng!
Ta ghê tiếng sóng
Xin im đi! Từng vút gió chơi vơi!
Khi cành lẻ. Người buông qua biển rộng
Ta, đầu cành, sáng nắng, quả ngon tươi
Ôi thương thay những người con lạc Biển
Trưa bâng khuâng chừng Mẹ gọi ngang đầu
Mắt trông lên: suốt một trời ảo huyễn
Khóc giữa lòng trong trắng của Châu cao
Sáng nay sa xuống với sương sa
Những cánh hồng non sắc thắm nhòa
Chưa một làn hoa rung nhụy yếu
Lời thơm đà vắng ở môi hoa
Một mùa xuân chết giữa mùa xuân
Đón lấy môi hoa nhẹ rụng dần
Còn sót nhiều thơ trong sắc nhạt
Mà chưa tan với gió cùng trăng
Để rồi cho đến một mai tươi
Khôn nở trên môi những ánh cười
Khôn kiếm một làn hương ý tưởng
Trong hoa trong bướm rỡn nô vui
Sẽ bảo, trong khi phủ khắp hồn
Màu tang u uất, ý cô đơn
Hôm nay đã chết hoa ân ái
Đã thoáng vườn xuân cánh gió buồn
Ái ân sao đến chết trong tay
Ta chỉ trông nhau khóc bóng ngày
Chỉ biết chôn hoa khi cánh rụng
Khôn làm sao vớt áng hương bay
Nàng Trăng đã lui dần về núi thẳm
Gió căm hờn đua gỡ ánh sao mờ
Mà cảnh vật vì đâu sầu ảm đạm
Trên đồi cao, Tháp cũ đứng trơ vơ
Đôi cành khô tìm gì trong đêm vắng
Vươn thân gầy ngăn đón gót Ma Hời?
Lắng nghe xem bóng người bay lẳng lặng
Về tinh cầu giá lạnh chốn xa xôi
Chuôi Bắc đẩu đã quay về Chiêm quốc
Dòng sông mờ trôi mãi dưới trăng tà
Và đồi cao sương lam tuôn không ngớt
Đưa Tháp Chàm về dĩ vãng mờ xa…
Vạn vật đã đua nhau về nước cũ
Còn mình ta ngồi mãi ở đây sao?
Hãy dừng chân, trời cao, đôi Chiêm nữ
Đưa dùm ta về Chiêm quốc u sầu
Trăng tắt lâu rồi
Mà sao cánh gió
Cành cao chưa rời?
– Mà sao thương nhớ
Vẫn còn trong tôi
Xa nhau lâu rồi
Chiều xưa đã tắt
Chiều nay chuông chùa
Vẫn còn tiễn đưa
– Chiều nay tôi nhác
Một lời chiều xưa
Từ chiều xưa tắt…
Chừ trải phương nao
Những chiều năm ngoái
Những chiều chưa tới
Bây giờ đợi đâu?
– Hồn tôi lạc lối
Ở trong chiều nào?
Gần nhau một chiều
Xa nhau trọn kiếp
Mà lòng còn yêu
Mà còn ngỡ hẹn
Gặp nhau một chiều
– Trăm chiều lạnh lẽo
Nghìn chiều quạnh hiu…
Cõi trần gian đã lâu ta rời bỏ
Tình duyên xưa đành chịu dở dang thôi
Em còn đến tìm chi bên nấm mộ
Mà ưu tư những để lệ tràn rơi?
Em về đi! Thân anh đà tan nát
Hồn người dương khôn lẫn với người âm
Có ai tìm trong trời khuya bát ngát
Một vì sao rơi rụng tự muôn năm?
Đừng khóc nữa! Lệ em rồi thức dậy
Trong lòng anh, em hỡi, chút duyên tàn
Bao hình ảnh địa cầu tăm tối ấy
Chỉ gây thêm giá lạnh mảnh hồn ta
Em yêu anh? Anh xin em gắng đợi
Cho đến ngày em bỏ kiếp trần đi
Trong mộ này đôi hồn ta ôn lại
Chút tình xưa, quên lãng cảnh sầu bi
Một mai kia ở cuối dãy luân hồi
Nắng sẽ xuống trên lòng hoa phấp phới
Xuân sẽ về nở chín cả đôi môi
Lắng nghe em sóng sầu dâng điện Quảng
Giọt sao mờ đua nhỏ xuống trần gian
Nhìn đây em địa cầu tràn ánh sáng
Như chìm sâu, chìm mãi trong đêm sương
Thấy chăng em đàn cây đua rủ bóng
Bên đồi xa trơ trọi Tháp Chàm xưa
Nghe chăng em thời gian giương cánh rộng
Mơ màng bay theo tiếng gió êm đưa
Cuối trời xa núi đồi lan liên tiếp
Uốn mình cong ngăn nước dải Ngân hà
Và trời xa, mây vàng bay mải miết
Về Chiêm Thành nước cũ bóng đêm mờ
Vẻ sầu kia em ơi từ bao thuở
Đã êm tuôn dâng ngập cả sơn hà
Như chị đây muôn năm luôn nức nở
Cuộc hưng vong suy thịnh nước Chàm xưa
Có những con đường quanh co nổi giận
Quá lên cao chết đi theo núi rậm
Những con đường theo rõi một người qua
Để đến đây nhường cuộc trước thềm hoa
Đây một con đường và đây hương lúa
Của đồng thơm trên lòng đường trải lụa
Ôi, giờ đây giam cấm cả mùa xuân
Trong lẫm cao kín đáo đến trăm lần
Có những con đường vỡ ra từng khúc
Cả đường gẫy dưới núi xe nặng nhọc
Đây ý của đường bóng mát cây tươi
Và lòng đường, đường muôn dặm xa khơi
Là một con đường, lòng tôi đau khổ
Im lặng xé mình theo muôn xe cộ
Đường nào đâu vào hẳn giữa lòng xe?
Xe nào đâu theo mãi lối đường đi?
Tịnh Nhơn ơi! Bóng đêm tuôn nhiều quá!
Vỏ địa cầu trĩu nặng lún không ngừng
Trên đồi cao, hàng cây trơ cành lá
Ta ngồi buồn, chán nản đếm sao băng
Trong huyết quản, bóng đêm lan rạo rực
Cả thịt da ướt đẫm khí u buồn
Nhưng cõi lòng, hãi hùng khôn thổn thức
Trên mắt mờ, lặng lẽ lệ sầu tuôn
Ta muốn thả hồn ta về Chiêm quốc
Ngồi chi đây mang khối buồn u uất?
Ngồi chi đây trơ trọi dưới trời sâu?
Nhưng than ôi! nước cũ biết là đâu?
Tịnh Nhơn ơi! bóng mờ tuôn không ngớt
Mà đường về đâu chỉ mấy vì sao!
Ta còn nắm nhành Đan. Son nếp áo
Chút tên tuổi vẫn chói ngời diễm ảo
Bạn phù du, ta đứng với thiên nhiên
Sáng tươi vui lòng giữ vững hoa đèn
Bỗng em đến. Mắt trời ta bỡ ngỡ
Rặng đào thơm, đóa mùa em hé nở
Búp thanh xuân chĩu nặng móc hương tình
Ái ân gieo đôi cánh đỏ nghiêng vành
Bỗng em đến. Suối hồng em giội chảy
Trắng yêu thương thuyền Mình ru sóng đẩy
Điệu hò ru lả mướt cánh tay chèo
Mảnh hồn thuyền then ngọc đoá giăng treo
Em có biết lòng riêng ta kín gió
Then sầu muộn đã gài song khép ngõ
Mây đã bay quá khứ đến phương trời
Lặn mặt vàng, đen tối đã buông rơi
Trường Môn cũ từ cơn rồng phượng khuất
Lá dâu héo, dê vàng thôi đến nhặt
Áo thôi son và loan hạc dứt làu
Nẻo xuân tàn ngủ vắng giếng xuân sâu
Ngủ vắng gái lòng ta… son phấn bỏ
Bỗng em đến. Trái tình ngon miếng đỏ
Anh cười tươi hé mở nét dao xuân
Đào lê ơi, ngươi vỡ đóa môi ngần
Bỗng em đến. Mình hoa nghiêng chén sữa
Ta đón lấy mình hoa. Ta uống lửa
Của nguồn sâu xa thẳm, thác điên si
Nhạc người em ta uống trọn xuân thì
Sen chiếm ngọc hồ sa. Sầu cuốc nổi
Trên xứ nắng lòng trưa năm tháng gọi
Ta vẫn yên say hút nhụy Hoa Mình
Suối hàn băng chảy mát dặm ân tình
Ta quên lãng. Lòng riêng thôi đến hái
Những dặm thẳm… bỗng sầu hoa ủ trái
Bỗng rơi sương. Nhánh đẹp sắp vin gần
Cũng buông xa. Tay ngọc sắp ân cần
Cũng thôi dám cầm vin tay ngọc nữa
Thôi tưởng tiếc Trời xanh. Và chén lửa
Trễ tay bưng chén ấm vị muôn đời
Giếng mình em say uống ngụm nhác lười
Ta bất diệt: nhành xuân mây gió cuốn
Xe son chậm một vành hoa ảo tưởng
Chói thiên thu… Man mác tháng năm bay
Mạch thời gian dâng trọn sóng sông đầy
Trong một phút: lòng ta lên vĩnh viễn
Em đến giữa lòng ta như sóng đến
Bên kia đêm. Đây biển Sống sáng ngời
Say nhân gian, ta ấn mạnh dấu hài
Em bỗng đến. Mình hoa em đã đến
Sáng một mùa dấu đỏ vẫn chưa phai
Cắm một thuyền xuân đỏ choá Thiên Thai
Cây khẽ nói lên từng ý gió
Bóng gửi hồn thơm xuống rợp đường
Một chùa có lẽ xa xôi lắm
Trên những lòng tin rót suối chuông
Hồn anh cũng đã bắt đầu đêm
Em hãy làm sương trút dịu mềm
Em hãy làm sao gieo sáng láng
Và ban thương nhớ, em làm em
Cồn cát trắng trắng lan bên nhà trắng
Hàng cây xanh xanh dải đến trời xanh
Đây yên lặng chân trời luôn yên lặng
Trên cỏ đồng lặng dải ánh bình minh
Đẩy muôn vật chìm sâu trong yên lặng
Mà lòng ta thổn thức mãi không thôi
Hay ngươi khóc vì tháp Chàm quạnh vắng?
Hay khóc vì xuân đến gạch Chàm rơi?
Hãy im đi! Đất trời luôn yên lặng
Khóc làm chi trong lúc mọi người cười
Tiếng than mi chìm đi trong quãng vắng
Nỗi hờn đau theo gió bạt đi thôi
Chẳng bao lâu đêm tối lạnh chân thềm
Hoa nhân ảnh dần rơi trên tám vách
Của sông núi xây sầu như bóng khách
Bóng người qua nhà vũ trụ hoang tàn
Chiếu chăn ta, đen tối đến ăn nằm
Nơi ngõ sống hoa cười bóng cợt
Chỉ còn gió – han dài – rên tiếng sót
Thổi hư không cho bể chết dâng thành
Bề mất màu ru sóng tắt âm thanh
Nên mây nước chửa tan vàng huyễn mộng
Gối nhan sắc vẫn tham rồng tiếc phụng
Mắt ảo huyền còn rỡn đóa hư không
Lạnh thây con, tay mẹ vẫn ru bồng!
Ta còn nắm nhành đan. Son nếp áo
Chút tên tuổi vẫn chói ngời diễm ảo
Bạn phù du, ta đứng với thiên nhiên
Sáng tươi vui lòng giữ vững hoa đèn
Nắng hiền lành như một màu lụa cũ
Che gốc già, màn lá xanh buông rủ
Ngày chiều chiều, từng trút gió không hương
Lên cành cao khôn gợi dậy bụi đường
Ôi im lặng vẫn ôm nàng bất diệt
Chiều muôn thuở ngại ngùng cơn khóc biệt
Hồn bao la mời mọc những tình say
Tình bao la quyến rũ mảnh hồn bay
Ôi, cho hồn đau thương vừa kết cánh
Ôi, cho trời hơi sương tăng giá lạnh
Giữa một chiều đôi chút gió không hương
Tình đôi ta như một chút bụi đường
Lên bầu trời khôn đưa hồn đôi cánh
Cánh yêu đương trĩu nặng hồn mỏng mảnh
Và ngang chiều nghìn vạn hố cô liêu
Vô ảnh chờ hồn ngả lúc qua chiều
Ôi, im lặng của nắng chiều bất diệt
Ngỡ nghìn thuở vẫn chưa quen ly biệt
Để du dương lá khóc tiếng đôi cành
Sóng thời gian trôi chảy bến ngày xanh
Che gốc già, lá mấy màn buông rủ
Màn xuân khoác nắng vàng như lụa cũ
Hồn tôi nghe hờn khóc tự trong hồn
Một đám tang đưa hồn xuống huyệt buồn
Cành cây biếc nắng vàng vừa hết chiếu
Lòng tôi buồn như đám tang không triệu
Và hồn tôi là triệu đám tang nào
Mà phất phơ trong gió lá xôn xao?
Lòng! em nghe có phải tiếng chim khuya
Rủ xa vắng trên mặt hồn vỡ kính
Tháng năm mất, yến oanh bay vô định
Phá sao sương giăng cánh viếng tâm hồn
Vòm âm u rồng gió lại khơi buồn
Có phải gió?… Hay tiếng lòng đứt nối?
Lá nhớ, hoa thương mượn tình gió thổi
Chẳng là mưa, mùa quá khứ mây giăng
Ngọn non tình nay đã vỡ gương Hằng
Ngọc mấy tiếng bỗng xổ giây thời khắc
Đêm chừng khuya, bướm hồn chừng lạnh giấc
Ta chừng mơ? Đây rừng núi Không – Hư
Ai gọi sau rừng? Gối trở tâm tư
Rừng núi mất. Giác quan bùng tiếng sóng
Em hóa bể, hoá thuỷ triều, hoá mộng
Đánh chìm anh vào bể, đánh chìm thơ
Nếp áo tiền thân vừa hút mắt
Tiếng gà lai kiếp cách ngàn sao
Anh nằm ở giữa cân trời đất
Khối ngọc chưa nghiêng một hướng nào
Thâm-khuê-ý-thức chong đèn lạnh
Mặt-nguyệt-tâm-tư tròn vẹn gương
Chiếc én thành son chưa đẫy cánh
Nét đau xanh liễu chửa buông tường
Em đến rủ ta vào cuộc Sắc
Nghe em, ta hái cụm hoa ngời
Nhớ thương từ ấy xanh sông mắt
Đỏ nụ lòng ta chói ánh vui
Đẩy tiếp xe con quá bụi hồng
Con roi hư ảo dặm đường Không
Anh khêu đĩa-bấc-trầm-tâm lại
Sâu bướm phiền hoa lại nối vòng
Mé rừng qua khuất nắng hư vàng
Trên bến gà kêu sao rụng ngọc
Ôm chặt nghìn năm ta lại khóc
Bến xưa rừng cũ thấy… Thời Gian
Hôm nay bụi phấn anh còn đây
Mai đã về chơi trong khoảng biếc
Chén xuân em rót hãy dâng đầy
Đón ngọc lòng anh đang gặp tiết
Mai theo thuyền lạ bến sông xa
Nghe tiếng gà kêu, hoa thảo mới
Chếch con trăng cũ nhớ thương tà
Áo đỏ lòng anh vừa gặp hội
Trao em tên tuổi hẹn về mai
Tiếng hát hồi sinh rạng mặt trời
Em qua gặp đóa lòng anh nở
Cúi hái lòng anh giữa độ cười
“Sau Điêu Tàn” của Chế Lan Viên chính là một đột phá mới trong nền văn học Hiện Đại. Mời bạn theo dõi tiếp phần 2 của tập thơ để hiểu thêm về nội dung và phong cách sáng tác xuyên suốt chùm thơ hay này nhé. Chúc các bạn có những phút giây đọc thơ thú vị nhé!
