Nhà Thơ Nổi Tiếng

Tập Thơ: Xương Rồng Khô Khan – Anh Chi (Lê Văn Sen)

Nhóm bài thơ, chùm thơ “Xương rồng khô khan” của nhà thơ Anh Chi – Lê Văn Sen được viết vào năm 1995, gồm 21 bài thơ:

Những bài thơ nằm trong tập thơ “Xương rồng khô khan” được viết năm 1955 với nhiều chủ đề khác nhau, những câu thơ như như lời thủ thỉ tâm tình về tình yêu quê hương đất nước, tình yêu gia đình. Giọng điệu thơ Anh Chi chân thật, mộc mạc vô cùng lôi cuốn.

>>> Xem thêm: Tập thơ: Tôi yêu – Anh Chi ( Lê Văn Sen)

Nội Dung

Anh hay thức trọn những đêm
Căn phòng nhỏ với ngọn đèn đăm đăm
Bên ngoài đêm lịm vô cùng
Gió đang tìm tới nhưng vùng xa xôi

Chắc con đã ngủ lâu rồi
Em ngồi khâu. Có rồi bồi đường kim
Thôi đừng thức nài thế em
Đang lo nghĩ. đừng buồn phiền về anh

Anh của biển, của rừng xanh
Của đường đất, gót chân anh đã dày
Đường gân đã nải cộm tay
Tất cả anh tới lúc này làm thơ

Mồ hôi nước mắt nỗi lo
Anh gom góp mãi bây giờ hiện lên.
Rút từ đá cứng cỏ mềm
Lọc từ cay mặn kết nên những lời

Con đường trần thế bởi bài
Thơ đem an ủi cho người khổ đau…
Biết không, anh viết những câu
Mấy ai hiểu được tự đâu mà thành

Anh hay thức trọn những đêm
Căn phòng nhỏ với ngọn đèn đăm đăm
Bên ngoài đêm lớn vô cùng
Gió tìm mãi tới những vùng xa xôi.

(1982 – 1994)

Biển cá dào dạt bâng quơ
Cánh buồm chiều nghiêng ngả
Gió thổi bâng quơ
Bờ cây bỗng hát
Sương mù bâng quơ
Nụ hồng ngấn lệ…

Em giống cánh buồm chiều thế
Giống bờ cây, giống nụ hồng
Nghiêng ngả rồi hát rồi khóc
Vì anh bâng quơ, vì anh.

Ở bên ngoài cửa sổ phòng tôi
Gió mùa thu và những tà áo mỏng
Tiếng nói cười ngọt êm tuổi mười tám…
Chỉ vậy thôi, ngày của đời thường bình thản
Đủ làm xao xuyến trái tim tôi

…Ở ngoài cửa sổ này, lâu rồi
Chiều trang nghiêm thị xã phòng thủ
Tôi đã được nghe một giọng thiếu nữ
“Chàng buông vạt áo em ra…”

Bên ngoài cửa sổ, không thể quên đi
Bầu không gian phập phồng đầy ái ngại
Giọng ca ấy lay lòng người đến nỗi
Tôi muốn ngắm ngồi đang tha thiết yêu.

Ngay khi ấy đất rung, bặt lời ca
Tôi chỉ thấy vành môi mười tám tuổi
Vừa mím lại như hai người lúc ấy
Và phía chân trời những chấp lửa bùng lên

Chỉ biết người hát đã đi vào phương Nam
Như bao người từng đi thời ấy
Chỉ biết là ca thật sâu và khẽ
Chẳng dứt trong tôi suốt tháng năm dài…

Đến bây có ngoài cửa sổ kia
Gió mùa thu nâng niu làn áo mỏng
Khiến tôi đưa tay lên ngực mình xao xuyến
Như đỡ lấy vẻ đẹp cất giữ từ lâu lắm
Đặt vài hôm nay cho những cuộc đời thường.

Đất đai ríu rít cây vườn
Mênh mông biển mặn lấy buồm làm cây

Mùa biển vơi, mùa biển đầy
Cây buồm vẫn vậy có gầy thêm đâu
Qua bao bão tố thét gào
Có thể rách, buồm chẳng bao giờ nhầu

Tôi thương cây buồm từ lâu
Một màu nâu, một màu nâu cuối trời
Như màu áo của mẹ tôi
Như ngọn cờ của một thời trẻ con

Bây giờ tôi đã giong buồm
Đã thuộc biển như thuộc đường dưới chân
Ngọt ngào đất thở với vườn
Nồng nàn biển thở nơi buồm của tôi

Nước non rộng lắm người ơi
Và dài tới tận xa xôi cây buôm.

Chiếc bảng như đang cố ngoi lên
Cho thoát khỏi im lìm đổ vỡ
Im lìm đến nỗi tôi ngỡ
Chiếc bảng kia cựa mình

Tôi hì hụi dựng chiếc bảng lên
Đọc được dòng lo âu phấn trắng
Em tạm biệt trường ngày 15…
Tôi dựng đứng chiếc bảng lên
Một dáng người bị thương vừa gượng dậy!

Giữa ngổn ngang đổ vỡ
Chiếc bảng sao giống một con người
Vừa qua cuộc chia ly nghẹn ngào
Vừa chấp nhận những cơn đau dữ dội
Của những em nhỏ Cao Bằng

Bất giác tôi lui lại
Như sợ chiếc bảng bước tới túm lấy mình
Bằng bàn tay đòi nợ của trẻ con
Bỏng rát sạch trong khẩn thiết như lửa…

Cho đến bây giờ tôi vẫn còn tin
Chiếc bảng ấy sẽ còn đứng như vậy
Nếu chúng ta qua đây lên biên giới
Không đem về một sự bình yên.

Em đã xa rồi mình anh với buổi chiều
Cánh đồng tự dưng quá rộng
Cánh đồng quen tự dưng không yên ổn
Nắng cứ vàng mơ trên lá cỏ dậy thì

Em đã xa rồi mình anh với chiều thôi
Này đất sẫm nâu, này mây như vàng nổi
Con chim tung một âm thanh yếu đuối
Từ khóm lá đại gần tới tận chân mây xa

Vẫn còn xuân đây, nhẹ nhàng chiều tháng ba
Đậu xuống tim người lớn lao và say đắm
Và anh nhận của thiên nhiên cao thượng
Một tình yêu uống với gió chiều

Uống ngụm thật lớn khiến ngực nhói đau
Rồi gọi lên em-nào ,ai hiểu tận
Chỉ có thiên nhiên gần thân xa lớn
Cứ đốt cháy chiều lên, đốt cháy cả chiều lên.

Giữa buổi chiều thực
Không gian bụi mờ

Em ngồi lặng phắc
Như trong cơn mơ

Em đã chìm vào
Cơn mưa như khói
Một lần xa xưa
Mưa thời trẻ dại

Và cơn mưa ấy
Đâu đã có anh

Một nỗi cô đơn
Tim anh thắt lại
Và anh lặng lẽ
Nhìn xa xôi mưa

Chiều là chiều thực
Mưa như con mơ

Hai đứa ngày xưa
Đâu biết có nhau
Đâu biết sướng khổ
Đâu đã là đời

Giờ tối được nhau
Nên em khóc đấy
Hay vì ta đã
Ra ngoài cơn mưa?!…

(1994)

Lại trở về rồi, chim cu gáy
Em vì ta, cổ đeo đủ vòng cườm
Giọng buông ấm một hơi hướng cũ
Phà vào lòng ta đang chờ mong

Lúa đã chín và quả cây đã chín
Trong nắng nôi, trong khó nhọc con người
Dẫu được vậy lòng còn buồn lắm
Nếu trời cao còn thiếu tiếng chim rơi

Thiên thiên tài hoa, thiên nhiên đa cảm
Chuỗi cườm đeo quanh cổ họng vàng
Chao ơi, một sáng tạo to lớn
Bình thản như không, như nhóm như không

Em trở về như một bù đắp
Nghĩa lý gì đâu đau đớn, bão giông
Hạ xuống nhé và gù thật thư thái
Nhựa trong cỏ cây đang chuyển rung.

Ngày nhủ tôi đi chăn trâu
Cỏ may định đầy triền đi cô quạnh
Những bông xác khô như từ nhà nghèo

Cứt trâu còn lúc làm lại khổ
Nhưng cỏ may thì không
Sống lằng lặng và lằng lặng nở
Lằng lặng màu hoa bàng bạc buồn

Tôi đi mưu cầu hạnh phúc riêng mình
Xanh đã tím vàng bao nhiêu cuốn hút
Quên hẳn trên đùi từng có cỏ may…

Mẹ hoá nấm đất bãi hãi thả trâu xưa
Tôi dứt khỏi đam mê chạy về khóc mẹ
Ngay cho nét mắt tôi nhỏ
Cỏ may đơm bông lằng lặng đến thắt lòng.

Cha đã làm việc nhiều trưa, nhiều tối
Từ cặm cụi là áo mặc, cơm ăn
Đến viết những câu thơ chất chứa vui buồn
Va chạm đủ mọi cung bậc đời sống
Thế mà bây giờ Cha thấy mình lóng ngóng
Trước một con người bé xíu là Con

Bây giờ thế giới này có thêm Con
Thơ Cha viết như thơ lần thứ nhất
Lần thứ nhất đem lòng yêu CON NGƯỜI
Đến nỗi sợ con người tận tay mình tuột rơi mất.

Con có mặt trên đời
Cha sống cặm cụi hơn
Là thông báo điều đó
Hạt cơm cha ăn gầy đi
Là thông báo điều đó
Con chim hót buổi mai, giọng Mẹ ru khuya
Những bài viết ca ngợi trẻ con trên báo Đảng
Đều khẳng định còn có mặt trên đời

Như vầng trăng cuối xuân, Mẹ con đẹp gầy
Con lại từa tựa như ngôi sao đầu trời hạ
Có thể đôi khi con khóc vì đói
Hay vì mặt ngọn gió quá nặng lời
Nhưng có sao đâu, Con là sự non tươi
Sự non tươi nào lại không toả sáng
Ánh sáng còn làm dịu đi mọi gian khó đời Cha.

Và cũng làm Cha yêu tha thiết hơn xưa
Những câu thơ sáng trong thơ lần thứ nhất
Lần thứ nhất đem lòng yêu CON NGƯỜI

Yêu đến mức thấy được trên cõi đời
Da thịt, nụ cười và tiếng khóc
Có vẻ đẹp linh thiêng như ánh sáng một vì sao!

Con đường không có tận bản đồ
Nhưng đừng quên, đừng quên nó
Dù có đi cả đời qua khói bụi
Nhưng cứ tin hạnh phúc cuối con đường

Với giọng ca mười sáu tuổi sạch trong
Em đã làm tôi thấy con đường ấy
Trong đêm vui cuối chót ở sân trường

Rồi mười mấy năm trời tôi chẳng dừng chân
Trên đường dài-dường như con đường ấy
Những thị xã miền Trung lửa khói
Những cơn mưa như tái đất trời
Tôi dễ dàng họ lại phía sau

Những dốc cao, những lại cheo leo
Sỏi đá hứa với bàn chân miền hạnh phúc
Bên một gốc cây, rung rung trong cơn sốt
Cố thở một hơi sâu, hơi mỉm cười
Với ngôi sao run rẩy hát cuối trời…

Bây giờ buồn vui không giống ngày xưa
Cô gái xưa thành thiếu phụ đẹp
Giờ tôi không khan khờ đau xót
Hai ta đâu còn sướng khổ cùng nhau

Nhưng đừng quên, em đừng có quên
Con đường chẳng có trên bản đồ ấy
Chỉ có trong những hồn nồng cháy
Dẫn đưa những cuộc đời không ngại gian lao

Đừng quên, để khi tôi hát lại bằng thơ
Vẫn như có em tiễn tôi đi tìm hạnh phúc
Và em có nghe lại dễ tràng cười khóc
Như em của thời trong trắng dám yêu tôi.

Những ngôi sao trở nên quá xa xôi
Sóng mệt nhoài với bài ca hoang vắng
Chàng trai mỉm cười một mình bên biển
Anh đang nghĩ về cô gái của mình

Đêm mông lung hơn. Những ngôi sao nhỏ
Như lạc đường đi trong sương dày
Chàng trai nhẹ như đưa chân trên cát
Tìm về cô gái ở đâu đây

Sóng còn hát bài ca thâu đêm
Còn mệt mỏi thêm và càng trống rỗng
Chàng trai hồi hộp, phấp phỏng
Tình yêu chán nản được chăng!?

Bao nhiêu cuộc hò hẹn tận thế gian
Mỗi người một khát khao, ngờ vực…
Vì lẽ gì người gái không đạt được
Người trai thành một chút mông lung

Và nụ cười mỉm. Bước chân êm nhẹ
Nỗi phập phồng kia là thực hay hư
Đều chẳng là gì với sóng và cát
Với mệt nhoài bài hát hoang vu.

Gió thổi bao la trong đêm
Sao trời rụng về những miền xa ngái
Phải chăng những cuộc đời vừa xong
Lịm vào một nơi yên ổn mênh mông…

Và như thế sáng ra sẽ nặng trĩu
Sẽ đè lên vai ta suốt ngày dài.

Sau bão biển những bờ cây rối bù
Chỉ còn kim cũng đứng thẳng
Biển trời mênh mông hoang vắng
Kim Cang bỗng rì rầm… Tôi hiểu ra rồi
Chim Cu đã cần có nơi
Để tình tự nên có đời Kim Cang

Gỗ rắn đến nổi kè bờ công sự
Mà cành cây mềm như cánh tay đưa
Chiến sĩ mắt võng ngủ như trẻ nhỏ
Cái ngủ thật êm… Và tôi biết rồi

Đảo cần nâng giấc con người
Như đất mẹ nên có đời Kim Cang
Chát là hơi đá, mặn là biển sương
Mà nhựa lá ngọt mền môi người ngậm
Sống ở đây một mùa hè nóng bỏng
Nhiều cơn khát lắm… Nhưng tôi rõ rồi
Cây sống cật lực như người
Đời chiến sĩ ấy là đời Kim Cang

Mùa hạ xưa có anh lính bị thương
Anh tựa gốc cây máu anh chảy xuống
Nay thu về lá cây đỏ lấp lánh
Đỏ thấm mây xanh… Chao ôi đúng rồi
Dưa máu yêu nước lên trời
Làm hoa nở ấy là đời Kim Cang.

Từ bao nhiều cay đắng chuyện đời
Em nở cho thiên tình sử
Chút hương thơm.
Màu trắng nghèo và buồn
Ủ long lanh những hạt nhụy
Em nở ra một chút cười
Một chút cười nho nhỏ nàng Mỵ Châu.

Vời vợi cao và thăm thẳm sâu
Nỗi lòng lịch sử
Đất gồng mình làm thành cổ
Cá quặn ruột trung dáng không đầu…
Và cái cười thường có cuối cơn đau
Không thể ngậm
Nên trong cõi người sống
Nẩy sinh em trong trắng khiêm nhường
Nơi Cổ Loa giang và Cổ Loa thành

Em nó tự nhiên
Do những mạch nguồn ngọt ngàn châu thổ
Giản dị em nở
Nghiêng mình xuống cỏ
Quanh quất trên chân người…
Máu yêu đương lạnh khô đáy bể
Lòng thơm thiếu nữ muôn đời
Long lanh em nở
Chút cười nho nhỏ nàng Mỹ Châu.
(1986)

Những ngôi nhà thú rừng thật sơ sài
Trưa rừng im ắng quá
Một mình họ em trốn ngủ
Vẽ trên đất những hình nhung nhăng

Chung quanh rừng núi điệp trùng
Những lối đương sơn tràng hoang dã
Bé em thui thủi
Như một chấm buồn nhỏ nhoi

Gió thui qua một lèn đá
Đem về hội buốt rừng sâu
Gió đã xui em ngước nhìn tôi
Ôi mắt trẻ lâu nơi rừng núi
Buồn và trong và ngây dại bao la

Tôi cố cười thật vui
Em đáp lại nhô nhê hàm răng sún
Từ xa, rất xa
Tiếng rìu sơn tràng vọng về
Tiếng rìu khẽ như một hơi thở dài

Chẳng biết gì hơn, tôi vẽ giùm bé
Những con tàu và những ngôi nhà
Vẽ vội vàng như vội vàng bù đắp
Một chút gì cho mộng ước bé em…

Nhưng kết cục có ý nghĩa gì hơn
Là lôi sẽ về Hà Nội
Bé em ở lại
Như một chấm buồn nhỏ xíu giữa rừng

Và lần đầu run tôi thấy thơ bất lực
Trước bao ý nghĩa của nỗi buồn
Dù nỗi buồn chỉ như một chấm nhỏ
Giữa đại ngàn mênh mông.

(Sơn Dương 1980, Hà Nội 1994)

Tường vi nở hồng sau hàng dậu thưa
Xe ngựa lăn trên đường đá trắng
Những đám mây bông như là ngày xưa
Chầm chậm về trên vòm trời màu cốm

Những ngõ phố nối tới bao lối mòn
Tiếng guốc thanh tân khẽ khàng xa khuất
Không gian lưu lại làn hương phảng phất
Làm non tơ tinh khiết đến mê hồn

Tích Giang trôi như một vệt tình thương
Len lỏi giữa tâm hồn phố nhỏ
Sẽ núi gọi nhau run run trong ngói cũ
Trái tim ta trong ngực cũng run run

Một tấm tình tưởng mất đã bao năm
Dường như Sơn Tây vừa đem trao lại
Lòng bỗng khát thèm yêu đường mới mẻ
Đặng quên đi bao đau đớn nhọc nhằn
Lại muốn phụng sự một mối tình tha thiết
Đã bừng cháy lên ngọn lửa hân hoan.

Như mọi người có vẻ sâu sắc
Coi trẻ thơ là tương lai đất nước
Tôi cũng ngắm nhìn tương lai
Qua lũ trẻ xóm tôi

Lên ba, lên năm
Và lên chín lên mười
Đứa mặc quá đẹp. Đứa lôi thơi lếch thếch
Và tôi rút ra, có vẻ lô-gích:
– Một tương lai đa dạng sẽ có kia

Còn ta nói năng chẳng giống ngày xưa
(Cái ngày xưa mình nói năng như sách)
Cửa miệng chúng toàn chuyện thường nhật

Và điều tôi rút ra:
– Một tương lai phóng túng đang bắt đầu
Cách ứng xử càng lạ lẫm xiết bao
Đứa lớn dậy tụi nhỏ bằng quả đấm
Giống như phim. Không ít phim hấp dẫn
Và điều tôi nhận thấy rõ dần:
– Một tương lai của kẻ mạnh sắp hình thành

Có lẽ vì tôi yếu đuối quá chừng
Hay vì mình sống thật bảo thủ?
Nhưng mà yêu quý trọng lai thì thử lòng tôi có
Và lòng tôi thật day dứt vô cùng.

(1988)

Tặng bạn lứa và quê hương

Có câu hồng ửng tuổi thơ
Quả ổi đào vết mỏ chim nho nhỏ
Có câu gập ghềnh sông Mã
Nắng nặng ai ca điệu thắt lòng
Tĩnh Gia mắm và Thường Xuân quế
Cay mặn hồn tôi ngày chửa lớn khôn
Câu chói chang lửa bập cháy già
Rát phồng tay gỗ sần cán búa
Quãng đầu đời tôi đi làm thợ
Chen một câu tơ vương
Trời vừa thu cô bé láng giềng
Bỗng xinh quá và hoa Phượng rụng
Cành Phượng treo bao dấu hỏi non

Chưa kịp câu ấm êm
Đã đạn lửa trời rung như rạn vỡ
Câu đỡ tủi lòng đất đá bị thương
Rau Sam chua, hoa Bìm hát lặng lẽ
Những câu như áo cơm như máu mủ
Đời hát truyền nhau: Nam Ngạn. Hàm Rồng

Những câu phập phồng hoàng hôn
Người ra đi mấy lần ngoái lại
Câu trong vắt ngôi sao-viên ngọc không tỳ vết
Đính long lanh buổi mai mong chờ
Thị xã Thanh Hoá dưới khung tỳ vết
Và tấm lòng tôi thành bến đợi
Sóng gió chưa hề nguôi ngoai…

Bao người ra đi đã trở về
Những ngôi mộ cũng được cười yên ổn
Riêng tôi những câu để nhẩm suốt đời
Suốt đã nương tựa
Như chất muối, như da thịt người
Như lớp chai tay dày từ độ ấy
Vẫn ráp thô vẫn mằn mặn môi.

Tưởng nhớ nhà thơ Trân Mai Ninh

Tôi cố hình dung một lao tù chật hẹp
Còng sắt nghiến tay anh bật máu tươi

Mấy mươi năm, máu ấy khô rồi
May sao thơ anh còn tràn chảy mãi
Trí tưởng tượng nghèo, tôi được bù đắp lại
Khi sông-chữ-anh vỗ sóng vào tôi

Môi tôi muốn mở ra gọi to
Một câu vọng về thời xa ấy
Một câu. Gọi những thân gầy sắt lại
Mà tay vung rơi rụng hết gông xiềng
Mời tôi buột thành tiếng: Trần Mai Ninh!

Gì có thể sánh được chăng
Gần máu gần người gần quyết liệt
Gì có thể so với tình yêu nước
Hoà trộn lao động với giang sơn

Phải chăng anh là thời gian
Quãng thời gian xây Tổ Quốc bằng xương máu
Trong dữ dội vẫn cười dễ dàng
Phải chăng anh là không gian
Khoảng không gian buổi đầu lồng lộng
Gió với hồn ngồi đều bao la

Và phải chăng thơ anh trào ra
Tự một nguồn vắt trong và cao thượng
Nên sẽ không ngừng chảy bao giờ!

Tôi bây giờ và những đời muôn sau
Sẽ cần nhớ lại thuở ban đầu xa ngái
May sao thơ anh còn tràn chảy mãi
Những vành môi còn thổn thức: Trần Mai Ninh…

Từ phần đất cỗi cằn
Cây mọc thành gai góc
Duyên chi như củi gộc
Cho lòng người lãng quên

Qua đi mấy mùa đông
Không hề biết rụng lá
Suốt những hè nắng lửa
Cây cứ lặng lẽ xanh
Có thế trách người chăng
Ai lại chăm gai góc?

Đôi khi còn bực tức
Bẻ một cành vứt đi
Máu cây trào thể kia
Nghẹn ngào và trắng đục
Ừ thì dễ thương thật
Nhưng chẳng lẽ lại yêu

Thời gian đi qua mau
Vật lộn với đời mãi
Mộng ước rồi khổ đau
Mới giật mình nhìn lại

Hoa, trời ơi hoa nở
Những giọt máu rưng rưng
Vắt tận tấm lòng mình
Ứa ra đầu gai góc
Ôi, xương rồng khô khan!

Những bài thơ nằm trong tập thơ “Xương rồng khô khan” được Anh Chi viết rất kĩ, Những bài thơ vạm vỡ, mạch thơ phóng khoáng đằm thắm tình yêu quê hương đất nước, con người ôm chứa trong các hình tượng thân quen đẹp đẽ, từ ngữ, cách ngắt câu điệu nghệ làm nên dòng chảy thơ Anh Chi.

Related posts

Mạnh Hạo Nhiên Cùng Những Bài Thơ Đặc Sắc Phần Đầu

admin

Hữu Thỉnh và tập thơ Thương Lượng Với Thời Gian phần 1

admin

Nhà thơ Bùi Hạnh Cẩn và những bản thơ dịch tác giả khác (Phần 2)

admin

Leave a Comment