Bài thơ Tiếng gà trưa của nhà thơ Xuân Quỳnh được in trong tập thơ Hoa dọc chiến hào, đây là một trong những bài thơ được viết trong thời kì đầu của cuộc kháng chiến chống Mỹ. Bài thơ Tiếng gà trưa với những vần thơ giản dị, mộc mạc là sự khắc họa tình cảm Bà – Cháu vô cùng xúc động. Hãy cùng chúng tôi theo dõi bài viết này nhé các bạn!
Trên đường hành quân xa
Dừng chân bên xóm nhỏ
Tiếng gà ai nhảy ổ:
“Cục… cục tác cục ta”
Nghe xao động nắng trưa
Nghe bàn chân đỡ mỏi
Nghe gọi về tuổi thơ
Tiếng gà trưa
Ổ rơm hồng những trứng
Này con gà mái mơ
Khắp mình hoa đốm trắng
Này con gà mái vàng
Lông óng như màu nắng
Tiếng gà trưa
Có tiếng bà vẫn mắng:
– Gà đẻ mà mày nhìn
Rồi sau này lang mặt!
Cháu về lấy gương soi
Lòng dại thơ lo lắng
Tiếng gà trưa
Tay bà khum soi trứng
Dành từng quả chắt chiu
Cho con gà mái ấp
Cứ hàng năm hàng năm
Khi gió mùa đông tới
Bà lo đàn gà toi
Mong trời đừng sương muối
Để cuối năm bán gà
Cháu được quần áo mới
Ôi cái quần chéo go
Ống rộng dài quét đất
Cái áo cánh chúc bâu
Đi qua nghe sột soạt
Tiếng gà trưa
Mang bao nhiêu hạnh phúc
Đêm cháu về nằm mơ
Giấc ngủ hồng sắc trứng
Cháu chiến đấu hôm nay
Vì lòng yêu Tổ quốc
Vì xóm làng thân thuộc
Bà ơi, cũng vì bà
Vì tiếng gà cục tác
Ổ trứng hồng tuổi thơ
2-7-1965
Xuân Quỳnh một trong những nhà thơ nổi tiếng của nền văn học Việt Nam. Thơ của bà với những lời thơ giản dị, mộc mạc nhưng giàu cảm xúc. Bài thơ Tiếng gà trưa là một trong những bài thơ như vậy. Bài thơ là sự khắc họa những kỉ niệm về tuổi thơ, về tình bà cháu vô cùng xúc động và ý nghĩa.
Mở đầu bài thơ với giọng thơ vô cùng nhẹ nhàng và mộc mạc:
Trên đường hành quân xa
Dừng chân bên xóm nhỏ
Tiếng gà ai nhảy ổ:
“Cục… cục tác cục ta”
Những câu thơ mở đầu vô cùng tự nhiên, đó là sự cảm nhận của một người lính khi hành quân đang dừng chân nghỉ ở một xóm nhỏ ven đường. Khi đi hành quân và đang nghỉ chân thì nghe tiếng gà gáy, bao kỉ niệm về tuổi thơ ùa về.
Nghe xao động nắng trưa
Nghe bàn chân đỡ mỏi
Nghe gọi về tuổi thơ
Những kí ức về tuổi thơ trong tâm hồn người lính trẻ đó là “nghe xao động nắng trưa” “nghe bàn chân đỡ mỏi” ” nghe gọi về tuổi thơ”… Chỉ một tiếng gà trưa nhảy ổ nhưng đã đánh thức được những kí ức sâu thẳm về một quá khứ, tuổi thơ vô cùng yên bình.
Tiếng gà trưa
Ổ rơm hồng những trứng
Này con gà mái mơ
Khắp mình hoa đốm trắng
Này con gà mái vàng
Lông óng như màu nắng
Nhân vật chính trong bài thơ dường như đang quay ngược về thời gian, trở về quá khứ nơi có những con gà mái mơ, gà mái vàng, nơi có những ổ rơm hồng, những quả trứng…nơi chất chứa yêu thương:
Tiếng gà trưa
Có tiếng bà vẫn mắng:
– Gà đẻ mà mày nhìn
Rồi sau này lang mặt!
Cháu về lấy gương soi
Lòng dại thơ lo lắng
Hình ảnh người bà xuất hiện gắn liền với tiếng gà trưa vô cùng bình dị và chân thật. Trong tiếng gà trưa đó có tiếng của bà, có tiếng mắng thân thương. Chứa đựng đằng sau đó là nỗi đau, do chiến tranh ác liệt, do sự tàn ác của giặc Mỹ mà giờ đây chẳng thấy hình ảnh bà, chẳng còn nghe được tiếng bà mắng mỗi ngày.
Tiếng gà trưa
Tay bà khum soi trứng
Dành từng quả chắt chiu
Cho con gà mái ấp
Hình ảnh người bà hiện hữu gắn liền với tiếng gà trưa, đó là hình ảnh bà “dành từng quả trứng” để cho con gà mái ấp. Bà thương cháu, thương đàn gà, một hình ảnh người bà vô cùng gần gũi.
Cứ hàng năm hàng năm
Khi gió mùa đông tới
Bà lo đàn gà toi
Mong trời đừng sương muối
Để cuối năm bán gà
Cháu được quần áo mới
Ôi cái quần chéo go
Ống rộng dài quét đất
Cái áo cánh chúc bâu
Đi qua nghe sột soạt
Tình cảm của bà đối với cháu xuất hiện qua những câu thơ trên vô cùng thân thương. Bà vẫn luôn chắt chiu từng đồng để cho cháu, cho con có cơm ăn, áo mặc. Đối với bà, bà chẳng cần gì cả chỉ cái “quần chéo go” và ” cái áo cánh chúc bâu” là đủ rồi. Tác giả sử dụng cụm từ “cứ hàng năm” gợi lên sự hi sinh vất vả của người bà dành cho cháu.
Tiếng gà trưa
Mang bao nhiêu hạnh phúc
Đêm cháu về nằm mơ
Giấc ngủ hồng sắc trứng
“Tiếng gà trưa” mang đến một niềm vui, một niềm hạnh phúc vô cùng lớn lao, thấm đượm tình yêu của bà dành cho cháu. Từ bao đời nay trong tâm hồn người cháu hình ảnh người bà vẫn thế, để giờ đây là động lực để người cháu quay về thực tại nắm vững tay súng, bảo vệ tổ quốc.
Cháu chiến đấu hôm nay
Vì lòng yêu Tổ quốc
Vì xóm làng thân thuộc
Bà ơi, cũng vì bà
Vì tiếng gà cục tác
Ổ trứng hồng tuổi thơ
Vì bà, vì lòng yêu tổ quốc, vì tiếng gà tuổi thơ… là động lực để chàng lính trẻ chiến đấu mang đến thắng lợi, bảo vệ tổ quốc. Giọng thơ nhẹ nhàng mà trầm ấm đưa người đọc từ quá khứ trở về thực tại cho ta cảm nhận được tình cảm thiêng liêng gắn bó, tình bà – cháu cao cả.
Bài thơ Tiếng gà trưa với những hình ảnh mộc mạc, giản dị nhưng vẽ lên cho người đọc một bức tranh về làng quê, về tuổi thơ, về tình bà cháu thiêng liêng cao cả và tình yêu quê hương đất nước của người chiến sĩ cách mạng. Đồng hành cùng chúng tôi để theo dõi những bài viết đặc sắc hơn nữa nhé!
