Với một phong cách thơ độc đáo giàu chất trữ tình, Trần Vàng Sao là một gương mặt nổi bật trong làng thơ ca Việt Nam. Những trang thơ của ông luôn thắm đượm tình cảm dạt dào và sâu sắc lay động trái tim bạn đọc mạnh mẽ. Ngay bây giờ, hãy cùng uct.edu.vn khám phá những trang thơ hấp dẫn của ông ngay bây giờ nhé!
Nội Dung
tôi tuổi tỵ
năm nay bốn mươi ba tuổi
thường không có một đồng trong túi
buổi sáng buổi chiều
thứ hai thứ ba thứ bảy chủ nhật
trong nhà ngoài sân với hai đứa con
cây cà cây ớt
con chó con mèo
cái đầu gãy cái tay gãy của con búp bê
cọng cỏ ngọn lá vú sữa khô
thúng mủng chai chén sách vở quần áo mũ nón cuốc rựa trên ghế dưới bàn
hai ba ngày một tuần một tháng có khi không đi đâu hết
một hai ba giờ sáng thức dậy ngồi vác mặt ngó trời nghe chó sủa
miếng nước trà mốc nguội có mùi bông lài rát cổ
cũng không có chi phiền
vấn một điếu thuốc hút
hai ba lần tắt đỏrồi nửa chừng rách giấy
bạn bè gặp nhau
cho uống một ly cà phê
một lần
qua hai lần phải tránh
không phải ai cũng nghĩ như mình
nhiều đứa vui gặp nhau cho năm ba đồng một chục
đưa tay cầm lấy
miệng nói không được
tôi thấy tôi như người tù được thả rông
lang thang giữa đường giữa phố
nhìn hết mọi người
xem mình lâu ngày mặt mũi có khác người không
tôi đi lui
tôi đi tới
phố phường đông chật
tiếng cười tiếng la tiếng nói tiếng xe cộ
chẳng có ai quen thử nói chào tôi một tiếng
tôi đưa hai tay lên đầu vuốt tóc
lấy chân hất một hòn đá
cúi xuống nhìn mấy bao thuốc không bên lề đường
rồi đi về
qua cầu dép sút một quai
tôi không muốn nhớ gì hết
tôi ngồi trên hòn đá trước nhà
buổi chiều không có một con chim đậu trên cây
đám trẻ con chia phe bắn nhau cười la ngoài sân
đứa sống đứa chết cãi nhau ăn gian chưởi thề
những người đi bán về nói chuyện tiếng to
hai đứa nhỏ nhà bên cạnh cầm đèn che miếng lá chuối qua xin lửa hỏi tôi chưa nấu cơm tôi cười lắc đầu muốn đi ngủ
trong gió có mùi rơm cháy
tôi không biết làm gì hết
tôi bỏ hai chân ra khỏi dép cho mát
đám trẻ con bỏ chơi chạy theo phá đàn trâu bò đi qua
tôi bước vào nhà mở rộng hai cánh cửa lớn thắp một cây đèn để lên bàn thờ
hai đứa con ra ngoài đường chờ mẹ chưa về
rời còn lâu mới tối
tôi đi gánh một đôi nước uống
tôi sống yên ổn với những việc làm hàng ngày ở nhà của mình
không định được ngày mai
có một đồng để mua cho con nửa cái bánh tráng hay hai cái kẹo gừng
có hai đồng cất dưới chân đèn trên bàn thờ lỡ khi hết dầu thắp tới bữa thiếu ruốc hết bột ngọt
mả cha cuộc đời quá vô hậu
cơm không có mà ăn
ngó lui ngó tới không biết thù ai
những thằng có thịt ăn thì chẳng bao giờ ỉa vất
lâu ngày tôi thấy quen đi
như quen thân thể của mình
tiếng ho gà nửa đêm của những đứa bé chưa đầy hai tuổi buổi chiều không có cơm ăn
những con ruồi ăn nước mũi khô trên má những đứa đau quan sát
những con chuột chết lòi ruột ở bến xe đò
những tiếng cha mẹ vợ chồng anh em con cái chưởi bới la hét trong bữa ăn
người điên ở trần đứng làm thinh giữa trời mưa ngoài chợ
những ngày hết gạo hết tiền hết củi muối sống không còn một hột của tôi
những trách canh rau khoai tháng năm không có bột ngọt
hai mắt tôi mở to
đầu tôi cúi thấp
miệng tôi há ra
những lá khoai nhám và rít mắc vài hột cơm dồn cứng chật cuống họng
nói thật lúc này tôi muốn được say rượu
hoạ may thấy một đồng thành ba bốn đồng
nhiều khi tôi quá chán
chân tay rã rời
đầu óc đau nhức
không muốn làm gì hết
mấy đứa nhỏ chơi buôn bán bỏ đi đâu không biết để đất đá lá cây đầy nhà
tôi dựa cửa ngồi yên một chỗ
dụi mắt nghĩ hết chuyện này tới chuyện khác
nói chi tới những đứa đã chết trên rừng giữa phố
bạn bè có đứa giàu có đứa nghèo
đứa nguỵ đứa cách mạng
đứa tiền của ăn tiêu mấy không hết
đứa không có được một cái áo lành
đứa đi kinh tế mới ba bốn bảy tám năm trở về xách một cái bị lác
mặt cắt không có hột máu
đứa đạp xe thồ ngồi vắt chân ăn củ sắn chờ khách ở bến xe
đứa vô tích sự ở nhà không có việc chi làm
có đứa râu tóc dài che kín mặt
có đứa tàn không nhớ mình tên chi
có đứa chịu không nổi dắt vợ con vào nam ăn chợ ngủ đường
mỗi lần gặp nhau mở to mắt cười hút một điếu thuốc lắc đầu
hết chuyện nói
hai đứa con đi chơi về cười nói
đứa nhỏ bắt tôi đánh trống cho nó làm ông địa múa thiên cẩu
cái trống lon mặt ni lông và hai chiếc đũa tre
tôi đánh
múa đi các con
này đây cái nón gãy vành làm đầu thiên cẩu
và sợi dây chuối treo ngọn lá làm tiền
múa đi các con
cái bụng ông địa to tròn giơ lỗ rún gài nút áo không được
ông địa chống tay vỗ bụng ngửa mặt lên trời cười ha ha
tôi vỗ tay hoan hô
và không biết mình có nhớ ra được cái mặt ông địa không
lúc này
có nhiều người đi buôn trầm
và tìm trầm trở nên giàu có
của tiền tiêu không hết.
tôi cũng muốn làm như thế
mà chưa làm được
Trầm
tôi có thể bỏ quên nhiều điều
như kẻ mất trí nhớ
không biết mình là ai
tôi thành thật nói ra điều dại dột này
cảm ơn những người tử tế
một hai ba bốn năm sáu
bảy tám chín mười
hiện nay hôm qua
con chim đậu trên hàng tre trước nhà khi không kêu lên một tiếng rồi bay đi thả ngọn lá tre rụng xuống ao không có nước
tu huýt thổi tu tu đầu xóm
người đàn bà mặc áo nối bỏ gánh xuống vào quán đứng vấn thuốc hút
khuya lính ngoài lô cốt đi tuần bắn súng chỉ thiên
con chó chết nổi cái bụng trắng dưới sông
một thằng điên đội cái giỏ tre đựng giẻ rách
chai chén dây chuối dây thép xanh đỏ trắng vàng
tôi nói thật to tôi chưa chết được thôi cứ sống cho hết đời
con cái tôi sau này sẽ có cơm ăn nhiều hơn tôi
gió đã thổi ngược
ở trên trời con diều giấy đứt dây lộn đầu rớt xuống đất
đứa bé nhìn theo khúc đuôi mắc trên ngọn cây
rồi cầm cái ống tre không đi giữa đồng
mưa bắt đầu rớt trong lá cây
hơi đất có bốc thêm mùi rơm cháy
tôi đi không thấy dưới đất
gió thổi mạnh không đội nón được
tôi để đầu trần mưa ướt
tháng năm trời mưa không lâu
tôi bước vào nhà để cái nón trước cửa
ba đứa con ngồi trong góc nhà nhìn tôi
mấy cái chân thò ra khỏi những miếng giẻ rách nằm yên không động đậy trên mặt đất
đứa lớn đứng dậy chụi mắt ra ngồi ôm chân trước cửa
tối khuya mẹ mới về
nước chạy giọt ướt sau xương sống
tôi rùng mình nhìn mấy bát hương trên bàn thờ
con nhện sa trước mặt
tôi không có gì hết
bốn mươi mấy tuổi còn cúi lượm hai giác bạc bán phong long cúng khăm tháng ở ngã ba đường
rồi ngó trước ngó sau
như người không có việc chi làm
đứng chắc lưỡi ngó trời chơi
● qua được một ngày
đang ăn ngậm miệng lại
không biết bữa sau phải ăn chi
tức như thằng hề không chọc được ai cười
người nhắc tuồng đã bỏ quên sách
đứng ngó khán giả qua cánh gà
tôi chỉ còn biết đằng hắng trong cổ
không biết sống để làm gì mà cực quá sức
buổi chiều hai đứa bé ngồi dưới cái dù du giữa chợ nhìn mưa giọt trên đống chai bể
ông già quét rác úp cái mũ lác rách lên mặt nằm trên sạp gỗ kê hàng hát bài đêm khuya dựa gôc cây bòng
tôi vấn một điếu thuốc
nước ướt giấy rách thuốc dính cả hai tay
tôi hết thèm
con nhện sa trước mặt
tôi không còn gì hết
hai bàn tay mười ngón
hai bàn chân mười ngón
trên càng xe và trong bùn đá
tôi đứng giữa ngã ba đường và nơi đông người qua lại
chờ các ông các bà kêu một tiếng tôi dạ to
cái lục lạc kẽm
kêu lanh canh
tôi xin thêm hai giác nữa đường xa nhiều dốc buổi trưa trời nắng phải uống nước nhiều
tôi muốn làm thằng hề chùi hai ống tay áo lên mặt giả đò khóc cho người mặt đỏ đội mũ thẻ ngang chỉ vào mặt chưởi bới
sau đó màn khép lại
người cầm chầu bỗng đánh trống liên hồi
● tôi qua cầu tôi lên dốc
một dốc hai dốc rồi ba dốc
con nhện sa trước mặt
bùn đá cát đất
con nhện sa trước mặt
buổi trưa đứng bóng
sáng sớm chưa thấy đường
tối khuya không còn người
tôi chạy
tôi thở
trong nắng giữa mưa
đứt hơi
● như khúc củi mục lâu ngày rớt xuống vũng nước xoáy trong mùa lụt
tôi vỡ tan dần ra từng miếng
còn lại cái ròn
cháy đen
và hôi chua
con nhện sa trước mặt
tôi không còn có nước mắt nữa
● một thằng câm chấp hai tay sau lưng đứng dựa cột điện nhìn một thằng điên không mặc quần áo nhai một nắm giẻ rách đi qua
thằng câm lắc đầu bỏ đi
hết nước rồi
thằng điên nhả nắm giẻ rách ra nhổ một bãi nước miếng nhắm hai mắt lại cười hố hố nói to
mọi người hãy hoan hô tôi muôn năm
và thổi điệu kèn long trọng cúi mình sát đất kính chào ngài rất thánh rất phật là tôi
cho tôi được sống đời ở trên trời cũng như ở trên đất
tôi ra lệnh không ai được như tôi
chỉ có tôi
chỉ có tôi là không phải người đến ở với các người
a ha
này các người không bao giờ dám không mặc quần áo đi ra đường
hãy nhảy múa với tôi để được tự do
a ha
hai người mặc quần áo lính chỉ tay vào mặt thằng điên đuổi đi
thằng điên úp hai tay vào mặt nhìn hai người lính qua kẽ ngón tay cười hi hi
rồi bỏ chạy
vẫn còn lính chưa hết giặc
đừng khóc nữa để còn sức và nước mắt sau này mà cười
thôi thôi
cha mẹ tôi dại đẻ cái đầu tôi ra trước rồi
tôi lại không có cái miệng của ông lão tử
hu hu
● thằng điên nói như thế
người nào ngậm khít hai hàm răng ngó thẳng vào mặt tôi như thế
tôi là người thật thà
chưa bao giờ được ăn no
hai mươi năm kéo xe không đội được một cái nón lành
mấy đứa con đói bụng không thấy nhớ tới bữa
một củ khoai hai củ khoai
ba củ khoai hà ăn một nửa
đứa lớn củ nhỏ đứa nhỏ củ lớn
nuốt lớn củ nhỏ đứa nhỏ củ lớn
ẳng vào mặt tnh chào p gỗ kê hàng hát bài đêm khuya dựa gốc cây bòng
cả vỏ nhai cả xơ
cứt ỉa ra khi cứng khi lỏng
xanh đỏ trắng vàng
người nào lại ngậm khít hai hàm răng ngó thẳng vào mặt tôi như thế
tôi không phải là đứa ăn cắp đi ngoài cửa ngó lơ giả đò hỏi thăm nhà
tôi nghỉ chân ở đây chờ khách
có tử tế xin miếng nước lạnh
● cây không xuống nước cũng khô
bốn mươi mấy tuổi vẫn còn cong lưng cúi đầu vừa thở vừa chạy
chưa tới thời chó không ăn cứt
● này đứa kéo xe nhà có điềm viền tua vàng tua bạc lục lạc đồng leng keng
mầy lên dốc còn ngoái đầu nhìn tau cười chọc tức
mầy nhún càng xe đánh cao hai chân làm bộ
mầy la hét ồn ào
mặc cái áo của chủ vất đi
mầy tưởng mầy là ông trời
mầy rung to lục lạc cười tau mặc áo vá đi dép mo cau
tau mở miệng không ra
xe qua cầu tau nghiến hai hàm răng lại
không lau mồ hôi được
mày nhổ nước miếng lượn xe cho bánh kêu lạo xạo
trên lưng mầy má và cổ của chủ mầy rung lên
tau thở không kịp cố chạy cho đều bước
con ơi đừng tưởng như thế là sướng
hết kéo xe mày phải lau khu cho những đứa con nít gọi mầy bằng thằng
● nửa đêm nằm ngủ tôi thấy những bông cỏ gai khô gió thổi lăn trên mặt
mồ hôi chảy lạnh sau xương sống
những tia nhọn và sắc trong da thịt tôi
tôi muốn mửa
tôi cúi đầu thấp xuống
gió đập vào hai mắt
tôi không thấy gì hết tôi không nghe gì hết
cây cối hai bên đường rung giật lên từng cơn
tôi đang xuống dốc
chiếc xe vồng lên
hai chân tôi cứng lại
càng xe gãy đâm suốt qua lưng tôi
người khách xếp dù che mặt bỏ chạy
tôi nằm ngửa nửa người mắc trên càng xe không có máu
mẹ tôi cầm chén cơm có cắm đứng hai chiếc đũa tre
hương thắp không có mùi
ngày còn sống sao không thấy được chén cơm to đầy như thế
mấy đứa con tội mở to mắt nhìn chén cơm
vợ tôi đứng cúi đầu ôm chiếc chiếu rách và mấy sợi dây dừa
không biết có ai biết tôi còn mấy đồng bạc trong cái bao thuốc bẹ chuối
tôi mở mắt
trời mưa
mấy miếng mo cau che không hết chỗ dột
cả nhà thức dậy nói chuyện
● chuyện một bà ăn chả nhả bã
chuyện con kia còn nhỏ lấy quần đen dánh vào đầu người ở
hai đứa nhỏ hàng xóm quăng bánh mì cho chó ăn chơi là chuyện của con tôi
chuyện của vợ tôi chuyện ngoài đường chợ
hai người bán cá bán rau chưởi nhau ăn cắp ăn trộm
mấy đứa bán đậu phụng rang giành khách đánh nhau
tôi kể một người cuốc đất trồng khoai được một cục vàng to bằng bắp chuối
chuyện chưa hết mấy đứa con đã co chân nằm ngủ
chờ tạnh mưa tôi ngủ cho tới sáng
● xe lên dốc
tôi cúi xuống thở
xe lên dốc
tôi úp tôi lên càng xe tôi nín thở
xe lên dốc
tôi cong tôi lại kéo chân từng bước tôi đứt hơi
mặt trời trên đầu mặt trời sau lưng mặt trời trước mặt mặt trời dưới đất mặt trời trong mắt trong miệng trong mũi trong tai trong tóc
mặt trời tan trong thân thể tôi tối đen
da thịt khô nhão nguyên tắc máu
● tôi ngửa bàn tay ra
nhìn đồng bạc rớt xuống
trời không có gió
tôi nói to không được
xe lên dốc xin cho thêm ít giác
● chẳng có khi nào tôi nhớ ra tôi
cũng không soi gương để thấy mình mặt ngang mặt dọc
buổi sáng vục nước vào hai bàn tay quệt qua cái mặt rồi kéo vạt áo lên lau
nửa đêm thức dậy chân tê biết mình đói bụng
uống một miếng nước lạnh nhức hai hàm răng
trở lưng quay mặt vào phên
nằm nghe con nói mớ
trước cuộc đời muốn chửi mả cha
hài hàm răng ngậm cứng
giận mình làm thinh không khóc không la
đến bữa ăn đánh con chưởi vợ
coi trời đất chẳng ra gì
khi đứng đường ai kêu xe lại dạ
mở trần giũ đệm hạ càng xe nói nhỏ mời bà mời cụ lên
rồi cong lưng nín thở chạy hộc tốc
cố tránh ổ gà cho khách khỏi xóc
để nài thêm ít giác
đỡ tiền gạo cho vợ
● chẳng có gì phải nhớ
bạn bè gặp nhau bụng không đứng uống một ly rượu buổi chiều trong quán
nói chuyện đời chơi
thêm một ly nữa để thấy trời ngoài mái tranh thấp một chút
ngó ly rượu đầu tràn cười to vào mặt nhau
một hai ba
rồi năm sáu bảy thằng
đứa ngồi đứa đứng
đứa mặt đỏ như mặt trời sắp lụt
đứa mặt tái như mồng gà mái chết dịch
rót thêm ba bốn ly nữa
việc gì mà phải nhớ
vợ có đi ngang cũng lấy nón che mặt giả đò không thấy
con có đứng nhìn kêu cho một cái kẹo rồi đuổi về
mưa tháng năm còn lâu mới thấm đất
một đời ta còn kéo xe
một đời mầy còn đi ở
một đời nó còn quét chợ
chưa chết thì cứ sống xem cực tới đâu cho biết
chó không ra chó người không ra người như con trùn còn ăn được đất
một ngày qua hai ngày qua
vợ con đau không có tiền mua gạo
ăn rau chấm nước muối trừ bữa
hết một tháng hết một năm hết ba bốn năm
diềm xe vá chỗ này rách chỗ khác
thêm một ly nữa
cho bọn nhà giầu đi qua ngó thấy cay mắt
những thằng kéo xe thiên hạ ngồi trên đầu muốn làm ông trời
một đời ta ba đời nó
bỏ hết cả
bỏ hết
chẳng còn gì phải nhớ
uống nữa đi
nhắm từng chút cho rượu thấm vào não tuỷ
cha cũng chết rồi mà mẹ cũng qui thiên
còn mấy đứa con ghẻ sài hôi hám
ha ha
mả cha cuộc đời
mả cha bây mả cha cả làng cả nước bây
tôi đây trói mình vào hai bánh xe
tôi lăn theo lăn theo
lộn ngược trời đất
lộn ngược ruột gan
không biết nắng không biết mưa trên đầu dưới chân
ngủ hay thức hai con mắt vẫn mở to
sáng như tối
ngày như đêm
này những thằng trời sinh ra kéo xe những đứa trời sinh ra quét chợ những con trời sinh ra bán nước chè những đứa đi ở những thằng ăn mày
tới đây
nghe tôi hát và làm trò tôi chơi
tôi hát kể thằng điên say
bắt đầu bằng một chén rượu cặn trong đám cưới nhà giầu bị đuổi ra khỏi cửa ngõ
thằng điên cầm vắt xôi và một miếng thịt la to
cha mẹ ơi không sống dậy mà ăn xôi thịt
thằng điên để miếng thịt và vắt xôi ngay giữa đường quỳ xuống chấp tay van vái khóc thảm thiết
rồi vùng dậy bỏ chạy cười ha ha
ra tới chợ thằng điên ngồi xếp bàn dưới đất lượm một cái lá bánh le lưỡi liếm
mặt cắt không có một giọt máu
uống nữa đi uống nữa đi
em ơi em bán thêm anh hai giác ốc
uống nữa đi
hỡi những thằng ăn rau heo ăn
uống nữa đi
suốt ngày này coi như mưa to gió lớn
uống để đi bằng cái đầu và thấy ông trời ở dưới hai chân
uống đi
cực cả đời đâu phải một bữa mà lo
em ơi cho anh xin một chút nước ốc
chẳng có gì quên
chẳng có gì nhớ
chẳng cần biết gì nữa
tôi tên là nguyễn văn dạng
hai mươi năm kéo xe
nghe chưa em
tay em thơm mùi chanh mùi sả
● tôi tên là nguyễn văn dạng
hơi hai mươi năm kéo xe tay
cực quá sức
cực không biết bao giờ cho hết cực
cái áo cánh thân sâu đen thân trước trắng
chỗ vá vải dù chỗ vá vãi to
cha chết ngày mồng một tết phải để ngày mồng ba mới cúng
nhiều lúc giận vợ giận con tức cuộc đời muốn bỏ xứ mà đi
rồi khuya về lại thức vợ dậy đưa thêm tiền ngày mai mua gạo
có khi chạy cả ngày tối nhức hai con mắt không ngủ được
nằm tính chuyện với vợ
trời mới mưa một ngày gạo đã thua nửa lon
tới lúc lụt chỉ còn ôm hai chân ngồi ngó trời ngó nước
xe không chạy
chợ không đông
không ai thuê gánh hàng chùi thớt
đi mượn gạo có ai thương cũng không dám cho quá ba lon
sợ trả không nổi để lâu ngày thêm mất lòng mang tiếng
ngồi nghĩ không biết vì sao ông gánh dưa trên tờ bạc một đồng lại ở trần
hơn bốn mươi tuổi mình không có một cái áo lành
mùa đông mấy đứa con rúc vào cái bao bố
chân thò ra những chỗ rách
tính hết nước không biết làm sao cho khỏi cực
ngó chung quanh cùng mình
không kể những thằng kéo xe
mụ tạo bán nước chè
ông dẫn hát chầu văn
mụ màng bán cháo gạo
mụ năm thương bán cơm hến
thằng lô làm thợ điện
con lủi bán bánh bèo
mụ lười gội đầu
con phụ đi ở
bác cai chèo đò
ông xin quét chợ
thằng dưa gác cửa trường hát
chẳng có con nào thằng nào cất đầu lên nổi
đứa nào đi cũng chạy
đứa nào làm hết hơi còn đưa tay quệt mồ hôi trán
con cái ở trần tắm sông dang nắng
trời mới sáng ra chợ ngả cái chén gỗ chờ xin vá cháo gạo phát chẩn
ngó người ta cùng mình
người này tới người khác
từ đầu đến chân
tính hết nước không làm sao khỏi cực
chạy hết sức cơm cũng không dư trong nồi
hoạ may trời rớt xuống giữa nhà cho một cục vàng
hay như ngày trước
ngậm ngải tìm trầm
một hoá long hai xong máu
cho hết cuộc đời đi
kể chi
thôi mình ơi
ngủ mai còn ra chợ sớm
giấc ngủ không tới hai con mắt còn cay
tôi nói chuyện ngầm ngải tìm trầm
● người đó ngậm ngải vào núi tìm trầm
dặn vợ con ở nhà chịu khó chờ ba tháng
người đó cứ đi đi mãi sâu vào núi
không có đường ra không có đường vào
trầm
vợ con tôi đói đang ngó mắt qua cửa sổ
trầm
vợ con tôi đói đang thóp bụng tính từng ngày
trầm
trời chưa sáng
một ngày
trời mới tối
hai ngày
nửa khuya tỉnh dậy
ba ngày
tràm
tôi cứ đi
rừng và lá trước mặt
lá và rừng sau lưng
ngải trong miệng không đắng không cay không ngọt
ngải trong miệng tôi cứ đi
trầm
trầm
trầm
nửa đêm trong giấc ngủ tôi thấy những mũi nhọn thốn trong ngực tôi
những tia máu
những rổ rau như cỏ luộc chấm với nước muối sống
vợ tôi ngồi ăn cay con mắt
cái bụng đau quan sát của thằng con út mười lăm tháng
những đêm mùa đông không một que củi
gió thổi qua lỗ phên rách
trầm
tôi không còn nhớ tháng nhớ ngày
tôi cứ đi
trầm
những miếng thịt
những chén cơm trăng đơm đầy
nải chuối chín vàng và mùi hương thắp trên bàn thờ
trầm
tôi vấp ngã
tôi đứng dậy
tôi chạy
tôi ngậm chặt miệng lại
tôi đi
ba tháng mười ngày mười ngày ba tháng
mặt trời mọc
mặt trời lặn
hết đêm đến ngày
hết tối đến sáng
không kể mưa không kể nắng
trầm
trầm
rồi tôi thấy đói
rồi tôi thấy khát
hai mắt tôi mờ tôi quỵ hai chân
tôi cố sức đứng dậy
tôi đi tôi đi nữa
ngải không còn ở trong miệng
tôi không nhớ gì hết
trầm
vợ con tôi
cơm cơm
và gió
trời ơi gió
gió bắt đầu trong lá cây
mùi thơm của cỏ và nhựa nứt ra
gió hút qua thung lũng và vào vách đá
gió xoáy giữa những hốc núi hai bên vực thẳm như con thú chạy hộc hơi
gió hút
trong hang
tiếng dội ngược tắt nghỉn
tôi đứng không vững
trời ở trên đầu
trời ở dưới chân
tôi ở giữa trời giữa đất
gió thổi nhấc tôi lên
tôi nhìn ở đâu cũng thấy vợ con tôi
trầm
trầm
dễ sợ
trầm
tôi bước tới
một bước hai bước
trầm
vợ con tôi và những chén cơm đầy
trầm
tôi không còn biết trời đất gì nữa
nửa đêm tôi tỉnh dậy
tiếng vỏ cây nứt và lá rụng
một con chim vỗ cánh bay vụt ra khỏi lùm cây
sương có trăng mù trắng dưới suối
tôi rùng mình
tức thở
trong ngực tôi như có cục đá chặn lại
tôi cúi người thấp xuống
hai đầu gối nhức tôi không đi được nữa
tôi bò
quần áo mục nát
tôi bò
ngải ngải
miệng lưỡi tôi khô queo lại
ngải
tôi nhai một nắm cỏ
nước cỏ mát thơm trong miệng
tôi bò đi tìm nước uống
ngải
ba tháng mười ngày
mười ngày ba tháng
không biết tôi còn nhớ đường về
tim tôi đập rất mạnh
thịt tôi cứng lại
thân thể tôi tê nhức và giật lên từng cơn
tôi đã thấy tôi trong vũng nước
tôi không còn là tôi nữa
tôi kêu to lên một tiếng đưa hai bàn tay cào mặt
những móng sắc đầy máu và lông
tôi đâm đầu chạy giữa lá cây
mặt trời ở sau lưng
tôi không thấy bóng tôi nữa
tôi gầm lên chạy lao xuống núi
● trầm trầm
ba tháng mười ngày ngậm ngải tìm trầm
trầm ở trong cây
ngải ở trong miệng
ba tháng mười ngay
trầm ở trong cây
ngải tan trong máu
ăn trong xương ngấm trong thịt
ngải mọc lông ngải ra vuốt
ngải thay máu ngải đổi da
người không ra người
người thành ra thú ăn thịt tươi
tôi đưa hai bàn tay ra trước mặt
tôi lật ngửa lật sấp
tôi há miệng ra
tôi không nói được nữa rồi
trầm hay ngải
và cơm cơm
chỉ còn vợ con tôi nhìn ra tôi
tôi kéo mảnh quần lại trên ngực
vợ con tôi khóc
và tôi sẽ bị xua đuổi như tôi là con thú
và tôi sẽ chết như tôi là con thú
một mình không chôn cất
Ngải
● có người ta cùng mình
con nhện sa trước mặt
tôi còn kéo xe cho hết đời tôi
tôi có chết
vợ con cũng chẳng có một chiếc chiếu lành
người ngậm ngải tìm trầm đã chết một mình không chôn cất
người ngậm ngải tìm trầm đã chết một mình không ai khóc
trầm
và cơm
cái tơi đọt cùn hết đường chân chỗ chằm thêm miếng diềm xe cũ chỗ vá chèn miếng ka ki bôi dầu rái
những con đường đá dăm
những hố cát hố bùn
những vũng nước đọng
những chiếc xe chở lính mang đầy súng ống
chiếc xe của tôi tội nghiệp
lóc cóc dưới mưa ngược gió
vợ tôi đứng ăn miếng sắn ngoài chợ
co chân phải gãi chân trái
cái nón lật ra sau đầu
trời mưa nước đen
trầm là cơm
trầm
tôi sẽ ngậm ngải trong miệng
ba tháng mười ngày
con nhện sa trước mặt
vợ tôi đội cái nón ngó nghiêng
tôi vội vã chạy băng qua đường
có người kêu xe trả giá hai lần rồi đi thẳng
ba vạn cũng bỏ
tôi mua mấy dáo nưa kẻo chổng càng xe lên bước từng bước về nhà
mưa không tạnh nổi
tới giữa tháng chín
gạo sắp thua rồi
● trầm hay là cơm
những tờ giấy bạc sạch sẽ và thơm mùi giấy
những tờ bạc cầm giữa mưa không sợ rách
những tờ giấy bạc rớt xuống đất nghe tiếng
không phải những tờ bạc nhét dưới chiếu
không phải những tờ bạc để dưới chân đèn trên bàn thờ
không phải những tờ bạc bỏ trong bao bẹ chuối đựng thuốc hút
không phải những tờ bạc đứt hai dán ở giữa
không phải những tờ bạc mềm xìu
những tờ bạc không có lằn xếp
những tờ bạc thơm mùi long não
những tờ bạc không có mồ hôi tay
những tờ bạc của nhà giàu
trầm và những tờ bạc mới
tôi ngủ quên và thấy mình nằm ôm một gốc cây mục giữa rừng
miệng tôi khô đắng
● ngải
biết đâu có ngải
ngải màu trắng màu đen màu đỏ
ngải màu xanh màu vàng
ngải đắng
ngải ngọt
ngải cay
ngải ở trong đất trong cây
ngải ở trong rừng trong đá
ngải ở trên trời rơi xuống
ba tháng mười ngày ngậm ngải không ăn không đói
miếng gỗ mục trên tay con tôi
đang đi tôi đứng lại
ngải
cái dáo nưa chưa gọt vỏ giữa chợ
tôi mở hai mắt
ngải
đám đất trùn đội bên bể nước
tôi cúi xuống
ngải
viên đá mắc trong kẽ ngón chân
tôi kẹp lại
ngải
ba tháng mười ngày không ăn cũng sống
tôi chảy nước miếng
ba tháng mười ngày không ăn
vợ tôi mấy đứa con tôi mỗi người ba tháng mười ngày thay nhau không ăn
đang ăn tôi bỏ đũa xuống
ngải
ngải
tôi ngậm miệng lại
ba tháng mười ngày
tôi hỏi hết những thằng kéo xe đứa đi ở đứa bán bánh con ăn mày
không ai nói thấy ngải ở đâu
ngải ở trên trời rơi xuống
ba tháng mười ngày ăn chay niệm phật
nhà tôi không có phật
ba tháng mười ngày không ăn
ngải
● trời không sập cho chết hết
nên tôi cũng sống như người khác chung quanh
bốn mươi mấy năm với cuộc đời này
ăn khoai không bao giờ lột vỏ
có khi muốn được như ông thày tu ở trên chùa
áo quần sạch sẽ thơm tho
da thịt trắng đỏ
đi ra đi vào nhìn trời nhìn đất chấp tay cuối đầu a di đà phật
● tôi cười tôi dại
tôi là nguyễn văn dạng
cực quá không biết làm sao
cứ mong trời sập cho chết hết
tôi là nguyễn văn dạng
hai mươi năm kéo xe không biết tối không biết sáng hết đêm hết ngày
cửa ngõ hai ba lần đổi hướng
khi đi thẳng khi đi vòng
cực tới đây không biết có còn cực nữa hay không
trời không sập cho chết hết
tôi chưởi bậy một câu
mấy đứa con nhìn tôi rồi cúi đầu xuống rổ rau gắp và
vợ tôi bỏ đũa chống tay đứng dậy đi xuống bếp
tôi lấy cái nón kéo chiếc xe ra ngoài cửa ngõ
● tôi chạy
con tôi đang dựa cột nhà
hai con mắt không muốn mở
tôi chạy
vợ tôi đang khom lưng chà cái xơ mướp trên thớt thịt
tôi chạy
lục lạc lanh canh
tôi chạy
hai bánh xe lăn tròn xốc bổng đẩy tôi tới trước
tôi chạy
nắng mưa gió nước
tôi cất nón tôi há miệng tôi ngẩng mặt tôi cúi đầu tôi thở
mướt mồ hôi
tôi sùi bọt mép
tôi chạy
hai bàn chân vợ tôi hà ăn từng lớp
gót nứt đen bùn đất
những cái bát gỗ giơ lên chờ vá cháo phát chẩn
mấy đứa con tôi vừa thổi vừa húp
tôi chạy
đổ khách xuống
tôi mở to hai mắt ngó tiền trong nón
đợi khô mồ hôi vấn một điếu thuốc uống một bát nước chè
tôi cười thở phù hết nặng ngực
tôi muốn nằm xuống ở đây trên cái ghế dài trong quán nước úp cái nón lên mặt ngủ một giấc
cho một lúc không còn gì trên cuộc đời này nữa
● tôi cầm tờ bạc trên tay
lật qua lật lại hai mặt
một đồng một giác không thành hai hai đồng hai giác được
người ngậm ngải hơn ba tháng ở trong rừng không thấy trầm
cây cối chung quanh che khuất mặt trời
người ngậm ngải luồn những ngón tay vào trong tóc kéo đầu mình xuống
tôi rùng mình
cổ họng tôi khô rát
tôi la lên
xe xe ai đi xe không
tôi cười ha ha
nghiêng xe rẽ đường
những sợi tóc trên đầu người ngậm ngải dựng đứng lên
người ngậm ngải khóc
xe xe
tôi sải chân lên dốc
không có ai kêu
tôi chạy
tôi chạy như thằng ăn cướp giựt được tiền chạy
người ngậm ngải đứng trên dốc che mặt ngó xuống làng
● tôi nằm xuống thật
một ngày hai ba ngày
ngoài trời như có mưa
nước giọt trên lá nước giọt ở trong đầu tôi
lửa lửa
lửa đốt chung quanh tôi
mùi thịt người cháy sôi trong máu
chân tay tôi bị trói chặt
những bóng người đen dài chạy qua chạy lại trước mặt
có tiếng la to
tôi dạ dạ có tôi xe đây
tôi cố vùng vẫy
tôi chạy
lục lạc không kêu
tôi chạy
lửa và nước trong đầu
tôi cúi sát người xuống đất
và ngã lăn ra
cơm đó con ơi
cơm cơm ăn đi
ăn đi cơm không hết đâu
đừng khóc nữa
đừng khóc nữa
con ơi
tôi thét thật to
tôi chưởi
tôi chưởi hết
thằng giàu thằng cực
cón bán hàng thằng ăn mày đứa ăn cơm cá không hết đứa buổi sáng xổ trứng gà cho chó ăn chổng tai
tôi chưởi trời tôi chưởi đất
kêu phật kêu thánh tôi chưởi
chưởi làng chưởi nước
ông khai canh mù mắt
ông tiên sư điếc tai
● tôi chết
vợ tôi chết
con tôi chết
người ngậm ngải chết
ba tháng mười ngày
ngải ngải
lửa và nước
ngải
tôi thấy tôi chạy rất nhanh giưa rừng
chiếc xe kéo bay bổng sau lưng tôi
hai tay tôi bị trói chặt vào càng xe
tôi chạy
nước và lửa ở trong đầu
ngải
tôi ngậm ngải ở trong miệng
trầm
trầm trước mặt
trầm sau lưng
trầm
tôi bước không nổi
chân tay tôi cứng thẳng
trầm
trầm chất đống quanh tôi
tôi không chạy nữa
hai càng xe cứ dính cứng vào tay tôi
tôi ngột thở
trầm
con ơi trầm
cơm đó
thịt đó
trầm trầm con ơi
chiếc xe lao nghiến lên người tôi
tôi mắc ngang giữa hai bánh xe
xoáy tròn trong nước và lửa
tôi ngột thở
tôi la thật to
trầm
con nhện sa trước mặt
tôi đưa tay ra
sợi tơ đứt nửa chừng
tôi có chết được đâu
cứ sống như tôi đây này làm thằng kéo xe tay
kẻ giàu có bữa ăn nào cũng dư cơm dư thịt
● trống chầu đánh thùng thùng
tôi để xe ngoài cửa trường hát
người xé vé ngồi vắt tréo chân hút thuốc
cái mũ bê rê đội xiên trật sau đầu đưa cái lỗ rách ra phía trước
cái mặt lai tây mặt rạch khô cháy
tôi cười bước vô rạp
bạch viên đeo chiếc vòng vào tay cúi đầu lạy ông thầy chùa
thầy cho một chiếc kim hoàn
bạch viên khóc
trống chầu đánh thùng thùng
tôi hết buồn ngủ và lúc này muốn được như người làm con vượn trắng lượm những đồng bạc thưởng trên sân khấu
● thôi con ơi
đừng đứng đó mà thèm
ngó chi được bữa cơm người nhà giàu
còn chiếc xe của cha đó
rồi con sẽ kéo
rung lục lạc cho đều
cho hết đời con
cố lên dốc
đừng nghỉ nửa chừng
nghe con
Em ơi
Thế này em ơi
Tôi đã hôn em như một kẻ bị ma ám
Dữ tợn và mệt mỏi
Sau đó tôi buồn quá sức
Em ơi là em
Tôi ngồi lại một mình dựa cột đình giữa chợ
Mở to hai mắt nhìn những nuột lạt trên mái tranh
Một hai ba bốn
Mười lăm mười sáu
Những nuột lạt đứt những sợi tranh mốc
Tôi đã thấy hết da thịt em
Thơm tho và mặn
Em mở miệng và cười
Những sợi tóc ngắn những sợi tóc dài
Những sợi tóc đứt trong miệng tôi
Tôi có nghe em nói
Tôi có thấy cổ em dài
Tôi có thấy ngực em thở
Miệng tôi chảy máu
Em ơi là em
Tôi đã hôn em cực khổ như thế
Em có nhớ gì lúc đó
Buổi trưa mùa đông trời không mưa
Tôi nghe tiếng nước giọt
Hai bàn chân em cong
Bây giờ tôi ngồi không một mình
Lúc đó lúc đó tôi muốn chết
Cho em không còn ai trên cuộc đời này
Và em sẽ lang thang như một mụ điên
Ăn hết quần áo
Cuối cùng đứng ở một góc chợ
Chờ trời mưa thật to
phần khai bổ sung
vào sơ yếu lí lịch của tôi
kính thưa toàn thể khán giả
đầu tiên tôi xin chúc hết mọi người
bữa ăn nào cũng dư cơm dư cá
con cái sạch sẽ thơm tho học hành tới nơi tới chốn
chết đi có vàng bạc con nghê thả ngoài đường
như tôi đây tên là nguyễn văn h
một thằng hề điên tàn
không mẹ nỏ cha
buồn không thể tưởng được
bốn năm chục tuổi đầu ăn cơm cứ dọn ra giữa đất
suốt ngày chạy theo mấy đứa con nít trong xóm
thổi bong bóng
chơi đuổi bắt
đánh cò cò
đạp mạng
đầu hôm
mới sáng
đứng bóng giữa trưa
trời nắng trời mưa
không mũ không nón
bong bóng dài bong bóng tròn
bong bóng vẽ mặt tôi xanh đỏ tím vàng mèo chó heo thỏ
bong bóng phình to
hụt hơi nửa chừng bong bóng nổ bụp
tôi lượm mấy miếng bong bóng rách ngậm trong miệng thổi phù phù
không có đứa nào nhìn tôi
đứa dựa cột điện cà lưng cho đỡ ngứa
đứa cởi áo quơ lên trời giả đò phi ngựa bắn súng
đứa bẻ lá dỗ em nín cho chị chơi cò cò
bây giờ tới lúc đạp mạng
bảy tám đứa tụm lại
năm mười mười lăm
hai mươi một trăm
xa mạng ba bước phải đi tìm
tôi đứng trời trồng cho một đứa núp sau lưng
chết rồi
sau lưng ông điên
đừng ăn gian
tôi bị xô ngã chúi cười không được
bọn trẻ chạy hết còn một đứa đứng chống nạnh đạp một chân lên lon sữa bò rét
năm mười mười lăm
một trăm một ngàn
không thấy thằng nào
chết hết cả rồi bây ơi
thôi thôi các con ơi
đừng buồn phiền điên tàn chi như tôi
đừng khi không nói không ra giữa năm bảy tiếng
đừng nghe người lớn đứng ngoài xúi giặc
rồi ăn gian phá đám
bỏ cuộc chơi xấu
lại đây các con ơi
tôi sẽ nhăn mắt méo mồm làm chó làm mèo làm khỉ cho tụi bây cười chơi
vui buồn chi mặc kệ
tôi khóc
tôi cười
tôi nhăn răng hả họng
tôi ăn đất ăn đá
tôi làm mặt tôi phung[1] hủi mủ máu
tôi làm mặt tôi ông vua hát bội vuốt râu giá giá
tôi đi một chân đạp mẻ chai
tôi trồng cây chuối đi đầu xuống đất
tôi leo cây bắt bọ xít làm xe cho các con bay qua dốc
rồi tôi hết hơi tôi đói bụng tôi nằm dài tôi thở tôi rệu nước miếng
không nói năng chi được
các con đi đâu hết
tôi không biết chơi với ai nữa
có đứa nào không có việc chi làm vác đá đôi tôi bể đầu
tau đã xanh xương mét máu
ăn chi nơi tau
mà một con mắt ngó một con mắt trừng
còn một mình giữa nắng tôi hát bài chú chuột cắp trứng ra không biết làm sao kéo đi
bây giờ mà có một cục cơm nguội ăn không cũng được
lí lịch của tôi đã khai rõ ràng ngang đây
tôi làm dấu một gạch chéo để sau đừng ai thêm thắt
Sân khấu không còn ai biết
Khán giả đã bỏ về nửa chừng
Người kéo màn đắp tấm bố rách ngủ dưới chân cầu thang
Tôi nhìn chung quanh trước mặt sau lưng
Tôi đeo mặt nạ vẽ tôi là hề
Rồi thổi kèn nhảy múa một mình tôi
Này bài tuổi thơ tôi Nghi Xuân Tấn Lực những ngày lang thang không có cơm ăn
Khóc không ra nước mắt
Cha mẹ ơi chết đi bỏ con tồi tàn
Tôi dốc cây kèn lên trời
Tôi thổi cho hết hơi tôi cho tiếng tắt nghỉn đứt đoạn không đành
Tôi cong người lại
Tiếng kèn thở dốc ra
Tôi làm con lợn lòi giận dữ
Đâm đầu vào gốc cây vỡ nát óc không chết
Tôi trợn mắt đứng sững
Con lợn lòi không có răng nanh
Khán giả vỗ tay la ó
Tôi cười thật to
Người nào thù ghét tôi lúc này sẽ nhảy lên sân khấu xỉ vả tôi ngu đần
Còn tôi
Tôi xin cất mặt nạ ra cúi chào mọi người thân mật
Không có ai ở trong và ở ngoài sân khấu này
Đêm có mùi cỏ khô và rơm ướt
Trước mắt tôi khoảng trống tối tăm
Người kéo màn động đậy hai chân dưới tấm bố rách
Tôi thổi rống lên
Bốc máu trong mắt
Nghẹn cuống họng
Tiếng tức tối oan ức thù ghét
Những cái mặt ở hàng ghế đầu láng mỡ
Những bữa ăn dư thừa cá thịt
Những giọng nói dài nhọn như kim
Da thịt tôi nổi ốc
Tôi cúi xuống
La hét chưởi độc
Tôi thổi một mình tôi
Ti toe kèn lá chuối
Này hỡi các con
Tiếng cười trong miệng ăn khoai mắc nghẹn
Con châu chấu sành nửa đêm kêu lách chách sau kỉnh dựng trên bàn thờ
Tiếng la hét đuổi bắt nhau giữ cột đình ngoài chợ
Ngón tay chỉ thẳng vào đứa đã chết ăn gian còn sống
Tiếng khóc bị đánh đi chơi lâu kêu không về chùi nước mắt không kịp
Tôi cuốn mình làm con sâu đo và nhăn mặt sợ hãi
(Sợi tơ dài gió bay sợi tơ đứt)
Người kéo màn còn ngủ như chết
Sao băng trên trời
Chung quanh tôi bóng tối và ếch nhái kêu
Tôi bỗng đứng thẳng người ôm cây kèn trước ngực
Tôi mở to hai mắt
Đằng xa khoảng trống không không biết trời đất ở chỗ nào
Tôi khóc
Tôi khóc to như một đứa trẻ mất trí
Phía sau sân khấu không có ai hết
Tôi đưa kèn lên miệng
Và rống lên
Con lợn lòi bị đâm ở cuống họng thở hộc
Tôi xả hết hơi mình vào ống sắt
Tiếng ré to
Những mũi nhọn chọc sâu xuống ngực
Này tôi thằng hề hôi hám đói rách
Này những đứa con ghẻ sài đau ốm của tôi
Này những thằng hề đói bụng làm trò cho mọi người coi chơi
Trời hãy mưa hãy mưa cho to
Mầy đói mà có chết được đâu
Hề ơi
Con lợn lòi vật vã thân thể
Kêu thét từng cơn
Tôi không thấy gì nữa
Tôi la thật to
Và bước ra ngoài sân khấu
Tôi rớt hoài trong một vũng đen sâu
Trời vẫn không mưa được cho mát.
1.
21 = 20 + 1
hai mươi thêm một
là hai mươi mốt
1975
1996
muôn năm chiến tranh
muôn năm hòa bình
muôn năm tôi
muôn năm anh
muôn năm Hồ Chí Minh
muôn năm màu đỏ
muôn năm máu
muôn năm xác chết
muôn năm hài cốt
muôn năm nước lạnh
muôn năm
muôn năm năm
thêm một
là thêm một năm
dài thêm ba trăm sáu mươi lăm ngày
dài con dài cái
dài ngày thiếu gạo
dài ngày há miệng không có cái chi nuốt
nói thiệt
tới đây hôm nay lúc này đây
tôi đuối
tôi luỵ
tôi quỵ
tôi lết
trệt
ngoài trời
cây không có gió
lá im
không tiếng chim
2.
hai mươi mốt năm
chiến tranh đã qua
người đàn bà già chết khô
chiến tranh đã qua
những nấm mồ
không xương cốt
quạ
chiến tranh đã qua
thằng hề rửa sạch mặt
đi bán kẹo kéo nuôi con
chiến tranh đã qua
thằng điên thắp ba cây hương soi gương van vái mình
chiến tranh đã qua
người lính bỏ ngũ
lên núi đào sắt gỉ
lựu đạn nổ
cụt một cánh tay
chiến tranh đã qua
tôi ngồi một chỗ
đêm giật mình nghe bom nổ trong đầu
thấy thằng bạn chết
xác phơi ba ngày giữa nắng
chiến tranh đã qua
anh em bạn bè quen biết
mỗi đứa một chỗ
đứa ngó cây
đứa ngó nhà
đứa ngó đá
đứa ngó đất
đứa ngó trời
đứa cười
đứa khóc
đứa lăn lóc
đứa lặn hụp
đứa tỉnh
đứa say
cầu cho đứa nào sau này chết cũng êm thắm
3.
còn tôi
tôi ngó hai bàn tay tôi
rồi ngó trước mặt
ngó sau lưng
đêm mưa không hết
có tiếng chẻ củi ở nhà bên cạnh
có người cười
có người khóc
có người la hét
một người cúi đầu
một người quay lưng
một người quỳ gục xuống
một người làm thinh ngửa mặt ngó trời
một người vung tay
một người sửa giọng đọc diễn văn
một người nghiến răg
rồi im lặng
rồi giết
giết
giết
không có người buồn
không có người vui
chiến tranh bắt đầu
trước hết là máu
rồi là thịt người
máu từ trên trời
máu từ dưới đất
và máu trên bàn thờ
xác thì chôn sấp dập ngửa bờ sông, bụi chuối
không đầu không chân
không xương không thịt
không có chi cả
không ai nhớ
không ai biết
tôi là một thằng câm mất trí
lang thang đầu đường xó chợ
với viên đạn còn ở trong đầu
tôi nhảy múa hát ca làm trò
cho mọi người coi chơi
theo sau tôi là đám trẻ con rách rưới
vỗ tay hoan hô tôi muôn năm
• tôi tên là Nguyễn Văn Duy
không mẹ không cha
sinh vào năm cả làng không có gạo ăn
quê ở Thọ Xuân Thanh Hóa
tám tuổi nhảy tàu ra Hà Nội sống
lang thang ăn đường ngủ chợ
nay bến xe mai bến tàu
năm 1965 tình nguyện đi bộ đội
tôi chết
lúc đánh vào thị xã Cao Lãnh năm 1967
xác phơi trên hàng rào kẽm gai
ba ngày giữa mưa giữa nắng
• pháo sáng nổ trên đầu
tôi bò qua hàng rào kẽm gai
mìn nổ và tiếng người la hét
sau đó tôi không biết gì hết
đơn vị của tôi: B4 K15 chiến trường Tây Nguyên
• tôi tên là Lê Thị Lúa
83 tuổi
con tôi là Nguyễn Văn Chót
đi nghĩa vụ năm 1963
vào Nam tháng 6 năm 1965
chết ở đường Trần Hưng Đạo Huế
tháng 2 năm 1968
không biết có còn xác không
• Lê Văn Một quê Thái Bình
mẹ đẻ rơi ngoài ruộng lúc đi mót lúa bị đuổi bắt
vào lính năm 1964
bị thương tại A-bia
chết trên đường tải thương ra Bắc
sau tết Mậu Thân 1968
lúc chết nằm trên võng một mình giữa rừng
xác đã có mùi
được phong liệt sĩ
bằng treo ở Văn phòng Ủy ban nhân dân xã
• một mụ già điêu tàn ở chợ Mía Sơn Tây
thường giữa trưa đứng bóng
mụ ngồi bệt xuống đất
rồi khóc rồi cười rồi la hét
hai con mắt như đứng tròng
con Lê Thị Cam ơi
chết đất nào về đây với bầm
bầm khô gan héo ruột
mụ già cào hai tay bới đất
có con dưới này không con
a ha này mấy người mấy người ơi
mấy người có ai có con chết như tôi không
liệt sĩ không có xác
mụ già úp một tờ giấy nhớp mồ hôi lên mặt
liệt sĩ của con đây
Lê Thị Cam ơi
a ha
có ai biết con tôi chôn ở đâu không
con ơi là con ơi
• con tôi là Phan Văn Tốt
cấp bực trung sĩ
vào Nam năm 1968
chết đâu ở Quảng Trị
có ai biết xác con tôi chôn ở đâu không
chỉ cho với
tôi chỉ có một thằng con
tôi không còn ai hết
tôi là Phan Văn Sáu
72 tuổi
ăn mày ở thị xã Phú Thọ
• binh nhì Trần Tư
không rõ sinh năm nào
chết tại Gò Nổi Quảng Nam cuối năm 1972
có ai bà con thân thích
đến Ủy ban nhân dân xã Phước Diễn Châu Nghệ An
nhận bằng liệt sĩ
• bây giờ thì tôi nhớ ra rồi
tôi làm bò
chiếc xe cải tiến chở đầy lúa xuống dốc gãy càng
tôi văng chúi sấp trên bờ ruộng
ngày hôm sau lên huyện đội tập trung
đi nghĩa vụ cái lưng còn nhức
hai con mắt còn tím dắt
mẹ tôi khóc
hai đứa em tôi chụi mắt cắn chéo áo
hai cái bụng đen to tròn lồi lỗ rún
thình lên xọp xuống
xe chạy bụi mù
người dưới xe la hét trong nước mắt
người trên xe giậm chân đầu ngoái lại đằng sau
xe qua hết đám ruộng phần trăm
tiếng hát tắt
cây cối che hết
tôi cúi người che gió đốt hút một khúc thuốc tàn
trước mặt như mưa
sau lưng bụi mù
đường xóc
nhưng thằng ngồi trong xe như tượng mắt ngó xa
gói cơm bới nóng trong bọc quần áo
tôi không còn thấy gì nữa
tôi nhớ rồi
lúc đó trên đường đi B vào đến Quảng Bình
tôi mới biết mẹ tôi đã chết cách đây hơn một tháng
B52 đánh như điên
tôi hộc máu
không biết hai đứa em tôi bây giờ ở đâu
lạy trời cho chúng lên Yên Bái ở với ngoại
giữ trâu và hốt phân cho hợp tác xã cũng kiếm được cơm
không no nhưng qua bữa
chắc chúng bỏ học
tôi nhớ rồi
tôi bị thương hai lần
lần trước ở đầu
lần sau ở bụng
nặng hơn
phải nằm trạm xá hai tháng
tôi đã qua Thừa Thiên Quảng Ngãi Bình Định Tây Ninh Ban Mê Thuột
rừng Lào đằm không dốc và trống
nhiều khi đi suốt một ngày không thấy suối
gió khô
miệng đắng
mấy đứa thằng Sanh thằng Phụng thằng Chiến chắc đi bộ đội và đã vào Nam rồi
không biết mẹ tôi chôn ở đâu
mười mấy năm nay làng tôi có ai chết
cũng chôn nhờ nghĩa địa làng bên
cuối cùng tôi cũng chết
đồi 347
cuối tháng sáu bảy mươi hai buôn Krong Gia Lai
tôi nhớ rồi
pháo sáng
F105
B57
trực thăng
bom
pháo
rốc két
mìn
ba ngày ba đêm vây chốt
thằng Sáu chết dưới chân đồi
đứt nửa người
thế là hết đời vào đảng rồi con ơi
thôi cứ nằm yên đó
để bọn tau đánh đã
rồi mầy sẽ được mồ yên mả đẹp
đất đá trên trời cứ rớt xuống lào rào
thằng Thuấn gãy chân vừa lết vừa bắn vừa cười
nó chưởi
K43 hóc đạn
địch không tiếp viện được
một thằng U ti ti một thằng cán gáo
chổng gọng bên kia đồi
khói đen hôi mùi thịt người
đứa nào cười
bắn đi
trời sắp sáng
im lặng
suối chảy ở xa như người nói
có tiếng động
cành cây gãy
khoan
dừng bắn
anh em đó
hết nước rồi
khát quá
Tứ ơi
nước nước đây
trời đất sáng quá
núi rừng đẹp quá
mẹ cha chúng nó
đánh nhau mãi thế này
dưới chân đồi
sương mờ
coi chừng
pháo sáng tắt
tôi cằn lên
thằng Phụ đâu
chết rồi
tức quá đi
trước mặt tôi mấy cành cây khô động đậy
nằm sát xuống
bắn bên trái
đừng cười nữa
bây giờ mà có một bát bún rêu
a ha
bắn đi
tôi cằn lên
khi không lại gió
bắn đi
bún rêu đó con ơi
cố lên
cố lên mầy
trước sau mầy cũng được kết nạp
đừng lo con ơi
trời sắp sáng rồi
cánh tay phải tôi tê
máu như mồ hôi tắm ướt cả người
trực thăng quần
F105 rú
bốn quả B41 nổ
lửa sáng bùng trong công sự
mặt trời chưa mọc
lửa lửa khói
đẹp quá
màu xanh của mây màu cháy của lửa
đạn nổ
Miên ơi Thắng ơi Thụ ơi
chúng mày ở đâu
tiếng la tiếng hét tiếng chưởi tiếng Việt tiếng Mỹ
mù tối
thằng Chánh cười to
bắn nữa đi
hai ba bảy tám chín mười những đống rằn ri xô nhau trượt xuống đồi
bắn
bắn nữa
F105 chúi đầu
thêm bốn chiếc trực thăng và hai OV10
tôi không còn nghe gì nữa
nổ dưới đồi nổ giữa đồi nổ trên đồi
nổ trên trời nổ trong đất nổ trong công sự địch
nổ tan hoang hết
bụng tôi rát
thằng Thắng đưa tay lên trời
mặt nó đầy máu
có đứa nào gọi tên tôi
không còn trời đất gì nữa
tôi đưa hai tay bám lấy đất
tôi thấy tôi như bay lên trời
tôi không nhớ gì hết
thân thể nhẹ quá
tôi bay lên
lựng đựng
bay lên nữa
mù mắt
đất mù
trời mù
tôi mù
thịt và máu
và đất đá và lửa khói và sắt thép
nhão nát bét
không địch không ta
thịt người
máu người
máu chảy ào
ngọn đồi lún xuống
rồi phọt bắn lên những cột lửa máu
Miên ơi Thắng ơi Thụ ơi
con đang bay
lờ đờ
mẹ chôn ở đâu
mẹ ơi
• cha tôi tập kết
năm 1965 mẹ tôi bị bắt lần thứ ba và bị đày ra Phú Quốc biệt giam
ba đứa em tôi trốn vào Bình Định ở nhờ nhà bà dì
tôi bỏ học vào du kích
hai năm sau được kết nạp đảng rồi đi chủ lực tỉnh
tôi chết trong trận đánh xáp lá cà với bọn Rồng xanh Nam Triều Tiên ở Kỳ Lam
không biết anh em chôn tôi ở đâu
trên cái bi đông Mỹ của tôi có khắc mấy chữ: Lê Văn Hiếu Tam Kỳ Q.N. 1967
• con tôi là Lê Thị Gái
quê Đồng Di
cơ sở cách mạng ở Đà Nẵng
bị bắt tại Huế tháng 6 năm 1969
chết bị treo ngược hai chân lên mái nhà
không quần không áo trong lao Thừa Phủ
nghe đâu chôn chung một hố với ba bốn người ở vùng núi Nam sông Hương
năm đó con tôi hai mươi hai tuổi
có hai mươi mấy năm nay tôi cứ hay nằm thấy con tôi ở lổ ở trần
đứng ngoài hè kêu lạnh lắm mạ ơi
tôi tên là Trần Thị Tho
hiện bán nước chè ở ga Lăng Cô
• nửa đêm chợt tỉnh tình cờ
tôi xin làm kẻ ngu ngơ đời này
còn yêu em tôi đắng cay
cuộc biểu tình bị đàn áp
tự do dân chủ muôn năm
đả đảo độc tài
bây giờ tôi là kẻ mất hết trí nhớ
là bông gai rỉ máu từng cánh
mọc trên đá một mình
em còn xa tôi xa tôi
tôi còn đi mãi đi mãi bơ vơ
trang giấy buồn
tôi xin đọc lời di chúc phúng điếu tôi
bên giòng sông này
cùng cây cỏ
cùng anh em tôi
muôn năm muôn năm tự do dân chủ
tôi sẽ chết một mình không ai biết
không giấy đắp mặt không chôn cất
tôi bị trói cặp cánh
hộc máu mũi trào máu miệng
hắn
ba bốn thằng
cất mặt nạ
và đeo tay sắt
hắn
chỉ tay vào mặt tôi
– mi phải khai hết
mi làm giặc và xúi người khác làm giặc
mi biểu tình chống đối
mi làm thơ nổi loạn
mi có tên thật không
mi không muốn ăn cơm
tau sẽ cho mi ăn cứt
mi là thi sĩ
tau sẽ lấy thơ mi đắp mặt cho mi
những buổi sớm mai
những buổi sớm mai thơm mùi lúa
tôi đi qua cánh đồng đất mới cuốc lật
hai bên đường bông cỏ vừa nở
chim hót trong gió mát
và sương mờ trong cây bên kia làng
em làm gì mà ngơ ngác như không thấy tôi
những buổi sớm mai
những buổi sớm mai
như thơ tôi
sớm mai
mặt trời mọc
như thơ tôi ở với trời đất ở với anh em
bạn bè tôi người sống người chết
thơ tôi là đời tôi là tôi đây
ngày mai có hòa bình
tôi nói với anh em bè bạn
có anh em như có tôi hôm nay
ngày mai có hòa bình
thôi em đừng ngơ ngác
hai cánh tay tôi bơ vơ suốt đời tôi rồi
tả tơi và đau lắm em ơi
ngày mai có hòa bình
có thấy nhớ nhau mà về không
mùa thu qua rồi
trời ở Huế tháng mười một tháng chạp nắng còn to
nhớ làm chi tôi
nhớ làm chi thơ tôi
cuộc đời này rồi cũng tan nát
phiêu bồng bao nhiêu năm con làm kẻ chống đối
mẹ ơi
mẹ còn ngồi dưới lá cửa chống buổi chiều
nắng dọi nửa hàng tre trước mặt nhà
con mèo nằm im trên cái ghế đẩu
tiếng la hét ăn thua của đám trẻ con chia phe đánh giặc giả đầu xóm
tháng mấy rồi mẹ ơi
a ha hãy lấy thơ tôi đắp mặt cho tôi
đừng tìm tôi
đừng tìm tôi
đừng tìm tôi nữa
có cái gì đánh vào đầu tôi
gỗ sắt gậy rựa búa
tôi quay mặt lại
tôi không thấy gì hết
cái gì đó đánh vào đầu tôi mắt tôi miệng tôi mũi tôi
dây thắt ở bụng
tôi mửa không được
tôi nghe có tiếng cười
tôi đứng dậy
máu hộc
mũi miệng mặt bụng chân tay máu hộc
tôi ngửa mặt lên
gió đâu thổi vào mát quá
máu
máu
máu tôi
máu từ trên trời chảy xuống
máu
cả máu
đầy máu
máu có bọt
trủi lên
dưới đất là máu
tôi ngập trong máu
trôi đi trôi đi
máu chảy vào cổ họng tôi
tôi chìm nghỉm
gần hết tháng chạp sắp tết rồi
có đông anh em bè bạn người sống người chết đang ở quanh đây
con không lạnh đâu mẹ ơi
• mi có cái tên như con gái – Ái Phương
mà mi ăn nói và cười như con gái
tên thật của mi là Khoa
quê mi ở Quảng Nam
đường dây lộ đang học đệ tứ trường Nguyễn Tri Phương mi trốn lên núi
chưa bao giờ mi có được một đôi dép cao su có đủ quai và một tấm ny lông mưa không rách
gần năm năm phấn đấu mi vẫn chưa thành người tiến bộ
trận Mậu Thân 1968 mi về Huế
ra khỏi cửa rừng mi cười rất sướng
– coi như thấy cầu Trường Tiền rồi
những ngày cuối trận có người đã gặp mi vác súng nhảy cà tưng dẫn tù binh trên đường Hàng Bè
mi có cười chúm chím vẫy tay chào
sau đó
không ai biết gì hết
không ai nói gì hết
không ai nhớ gì hết
không ai kể gì hết
không ai nghe gì hết
không ai nhắc gì hết
như mi không bao giờ có ở đời này
• Thiết ơi
rứa là mi chết
AK bắn ngang lưng
mi như con cá cằn trên cạn
nước không chảy
hai giờ sáng giữa trận đánh mi nhảy thành lội qua hào tính về đơn vị
anh em tưởng địch bắn trúng mi
mi cố hết sức níu từng đám rong cọng sen vợi vào bờ
mi nằm vắt nửa trên khô nửa dưới nước
mi trợn mắt thở cá rồi
không ai biết mi là ai hết
ngoài khẩu K54 cột nơi sợi dây dù đeo ở thắt lưng
và cái áo lót cổ vuông vải chéo màu đen
loáng thoáng có ai đó nói đã thấy mi nằm chết
trên cáng quá chợ Thông một đoạn
và đã vuốt mắt cho mi
đánh nhau lộn xộn
người chết dọc bờ dọc bụi thiếu chi
trước sau rồi cũng phải chôn sấp dập ngửa mi đâu đó cho rồi
hơi đâu Thiết ơi
lúc đó là vào giữa tháng giêng năm Mậu thân 1968
ghi thêm
– tháng chín tháng mười 1954 ở trường Huỳnh Thúc Kháng Nghệ An về mi bị nghi là địch cài
– tháng 6 năm 1965 bị bắt mi vượt ngục lên núi có tiếng xì xào xa gần là lý lịch mi không rõ ràng
– hai lần bị thương
lần sau lủng ruột mi vẫn còn sống
rồi mi được vào đảng ở Kim Phụng
– sau 1975 cả nhà mi bị quy: có liên hệ với tư sản
em gái mi xin đi làm việc để nối bước mi bị làm khó dễ
ba mi mất trí cứ nói thằng Thiết còn sống ở Đà Nẵng
mi được cấp bằng liệt sĩ
cả nhà mi cười
– nhà này cũng có người tên Thiết
lộn rồi
• Lộ Phúc Bản Trí
bảy đứa chỉ biết tên có bốn
người Bắc
không rõ quê quán
chết tại hố bom này tháng hai 1975
không thấy máu không thấy thịt
chỉ có đất
bảy đứa được phong liệt sĩ
• Phú ơi
thằng Phác về rồi
nó có cho mẹ tiền
nó nói con không chết
mười năm mẹ chờ con không thấy
con chết chôn ở đâu
có còn đủ chân tay không con
buổi chiều ở Vỹ Dạ không có một tiếng chim
mẹ bắc ghế ra ngoài sân chờ con đi đánh căn về kêu đói bụng đòi ăn cơm
mùi rơm thơm quá
thôi mẹ vào nhà thắp hương cho ba cầu cho con chết toàn thây
• thầy nói
con chôn ở đây
con nằm sấp tay phải cầm súng
một thước đất
hai thước đất
đất chỉ là đất
sâu nữa là nước
nước
có có con đâu
mẹ chỉ mong nơi con nằm đất mát
mẹ nóng ruột quá
Thành ơi
• một cô gái tuổi khoảng 18 – 19
nằm chết trần truồng vắt chên bờ ruộng
hai núm vú bị cắt chưa đứt hẳn
phía dưới bụng là máu me
và một lưỡi lê cắm đứng
lúc kéo xác đi chôn hai trái lựu đạn cài sẵn dưới lưng nổ xé tan cô gái
chỉ có cái kẹp tóc hình con bướm màu lục còn nguyên
và một mảnh giấy giắt nơi kẹp có ghi:
tối tới nhà cho mạ nhờ một chút
đừng giận chuyện nớ nữa
không ai biết cô gái ở đâu tên gì con ai
chắc là du kích Công Lương
gần chạng vạng
có hai ông bà già lụm cụm mót lượm
từng khúc xương miếng thịt của cô gái
gói trong tấm ny lông cùng với cái kẹp
và miếng giấy chôn xuống cái lỗ bên đường
đặt viên đá làm dấu hai ông bà van vái:
có chi còn thiếu của con
con bỏ qua cho ôn mụ già này
kẻo tội
• cách đây hai mươi mấy năm
hai mươi bảy người – đàn ông đàn bà ông già trẻ con – chôn ở đây
tất cả đều bị trói cặp cánh và bị đánh giập đầu
ai có bà con thân thích – miền Nam miền Bắc Hà Nội Huế Sài Gòn
xin đến nhận hài cốt
• con tôi là Trần Hiếu
bia ở nghĩa trang liệt sĩ Quảng Trị ghi:
quê Thái Thượng Thái Bình
chết anh dũng tại Khe Sanh năm 1968
lúc dời mộ
chỉ thấy một khúc xương không biết là xương con gì và đất cát vụn với một tờ giấy đỏ có ngôi sao vàng ở giữa còn mới
xác con tôi đâu
xác con tôi đâu
Trên đây, uct.edu.vn đã chia sẻ đến các bạn những trang thơ vô cùng ấn tượng của nhà thơ Trần Vàng Sao. Hãy cùng nhau cảm nhận và chia sẻ bài viết này của chúng tôi đến với những người yêu thơ ca nhé các bạn. Mời quý độc giả đón xem phần 3 cùng những trang thơ còn lại của ông nhé!
Xem Thêm: Trần Vàng Sao cùng những trang thơ hay nhất mọi thời đại phần 1
