Nhắc đến những cây bút nổi tiếng của nước ta thì không thể không nhắc đến nhà thơ Yến Lan. Chặng đường sự nghiệp của ông để lại một khối lượng thơ khủng, gần 10 tập thơ khác mang phong vị lãng mạn, hàm súc nhiều dấu ấn trong lòng bạn đọc. Hãy cùng nhau khám phá ngay bây giờ nhé các bạn!
Nội Dung
Bức ảnh ngày con chụp ở sân trường
Chưa hề nói rằng con đã lớn
Và qua đó
Mẹ nhớ về trước bao năm tháng
Mùa sấu, mùa ve
Sắc đỏ xôn sao của hoa gạo mùa hè
Với mái đầu nhỏ con phơi ngoài nắng phố.
Mùi băng phiến nồng hăng ngăn tủ
Mỗi lúc giờ tìm áo con đem phơi
Mẹ lại thấy con đang tập vẽ, chép bài
Cả tiếng lỡ tay ai đổ chai, vỡ bát
Vẫn là bóng hình con mẹ tưởng ra trước nhất.
Từ hôm con nhập ngũ, lên đường
Con sống bộn bề trong mẹ nhiều hơn
“Nó lục tung cả nhà…” Vâng, mẹ từng khi tưởng thế
Dù có lúc ngồi nhìn, vẫn thẳng ngay bàn ghế
Xanh biếc, tươi lành lá bóng tuổi thơ.
Nếu nghĩ rằng con đang nhiều gian khổ
Mẹ sẽ đánh mất hình con trong nỗi nhớ
Và có bao giờ mẹ quên mất hình con
Bom phạt bừa Uy Nỗ
Bom đào càn Cổ Loa
Bom cày đường chợ Tó
Bom vặn sắt sân ga.
Gạo trạm xát Đông Quan
Trộn vào tro xóm Chọi
Nương chè xanh xóm Vang
Rối nghiêng trong bụi ngói.
Bom chui và bom nhảy
Bom cháy, bom phát quang
Hơi ép, tre bùng cháy
Mảnh chàm rụi vườn xoan
Với tiếng vợ khóc chồng
Tay già ôm xác trẻ
Giường gãy kê bờ đồng
Cơm đơm vào bát mẻ
Với sổ điểm tính công
Bỗng thừa tên nhân lực
Mùa lạnh áo tơi bông
Cơn ho chèn xuống ngực.
Cảnh ấy Mỹ phác ra
Và cố làm cho được
Còn kết quả sâu xa
Chúng lường chưa đúng mức.
Mẹ nằm cùng với con
Chết như ngày còn sống
Xin nhường bớt ván hòm
Cho cửa lều đang dựng.
Gốc sắn tiếp lá khô
Lửa hai nhà chung lại
Những đầu quấn khăn xô
Dụm nhau cùng một chái
Mỹ không thể xé ra
Từng mảnh đời, vạt đất
Nỗi đâu riêng cửa nhà
Nỗi đau chung hợp tác.
Chúng mù nghĩa học đường
Không riêng phần giảng tập
Thầy cứu kẻ sập hầm
Ruộng bom, trò đến lấp.
Chúng mù cảnh bà con
Nhà chật, mùa khô cạn
Chum nước đến gian buồng
Dành cho người sơ tán.
Chúng mù sức con người
Giữa vòng bom nổ chậm
Mỗi cần – trục – đôi vai
Dời kho đi hàng tấn.
Chi bộ họp phân công
Từ trận đầu bom nổ
Khoai, mạ tiếp xanh đồng
Gạch lò nung lại đỏ
Men vào đất tên đồng
Chúng va vào tên lửa
Dập mặt mới vỡ lòng;
Đất này – đất lịch sử.
Đất này là kiên cường
Cây đa nghìn tuổi thọ
Thành ốc còn xoáy chôn
Hút đường ra chúng nó.
Cả những con rồng chầu
Nhìn xác thù tơi tả
Tay xoắn chặt chòm râu
Hát lời ca của đá
Phù Ly nằm dọc đường quan
Nhớ Phù Ly, nhớ những nàng quay xa
Hằng ngày công tác lại qua.
Nghe ai xe chỉ lòng ta săn cùng.
Chị bên cửa sổ bật bông
Em ngoài sân bãi trông chừng mũi quay
Chiếu gường bông trải như mây.
Gió đưa từng cánh thoáng bay ra vườn.
Tay xa trút tiếng bên đường,
Rào rào từng trận sương tuôn đinh ngàn.
Phù Ly chưa tối đã trăng,
Người về đi giữa hai hàng khung xa.
Bao năm trẻ nối tay già,
Con quay cuộn cả tiếng gà rạng đông
Vườn dừa uống nắng ven sông.
Cầu ba nhịp trắng má hồng đợi duyên.
“Bài thơ” chiếc nón che nghiêng.
Em đi bán chỉ hai phiên một lần.
Chị em xuống bể qua rừng.
Con thoi kháng chiến trên khung nhịp dòn.
Tạm cùng áo mỏng chăn đơn,
Ngày đêm sợi chỉ chuốc tròn ngón tay.
Trầu têm tiếng hát thêm cay.
Đêm đêm con suốt đơm đầy búp măng.
Những ngày đạn nổ quanh sân.
Xót thay con cúi trắng ngần đổ rơi.
Giặc về xác giặc đã vùi.
Dây dù đã tết làm nôi trẻ nằm.
Hố bom sâu sũng trâu đầm.
Miếng ăn thêm vội, giấc nằm chưa an.
Những ngày chiến dịch dồn sang
Quân đi, này trạm hành lang khởi đầu
Sóng người trong đuốc cuốn nhau.
Ngựa lừng tiếng hý vượt mau xe thồ.
Phù Ly đi hẹn vè hò.
Mối thù đeo chặt đôi bồ dân công.
Lên đường, chị gác tay cung.
Nhìn em ỏ lại tít vòng con quay.
Cơm khuya, gạo giục cần xay,
Lá nguỵ trang lại rụng đầu đường mai.
Tiếng bom dù rạch mây dài,
Bông phơi vẫn quyến ong bay quanh nhà.
Phù Ly ngun ngút nắng xa.
Cách nhau đã mấy kỳ hoa phượng đồng.
Những nàng kéo chỉ, bật bông,
Vàng con mắt những trông chừng bạn quen.
Cửa không buồn hé nắng hiên.
Tiếng chim dường đế gọi riêng nỗi buồn.
Đêm còn một giải trăng suông,
Bóng em, bóng chị bên đường dần thưa.
Người nghe động tàu dừa
qua nghe động tàu dừa.
Gió thay tiếng chỉ ngày xưa ngút ngàn.
Từ sau tập kết chuyển quân,
Quê ta dâu héo bông vàng vì đâu ?
Áo cai vá vạt nối bâu.
Cổ em tắt nghẹn những câu ân tình
Đường quan lún dấu giầy đinh.
Ăn sương, tà áo lạ hình phủ qua.
Nhớ Phù Ly, nhớ khung xa,
Nhớ ngày canh cửi quê ta rộn ràng.
Chân đi giữa nắng hanh vàng.
Mà lòng xoáy ốc nẻo đàng về Nam.
Chim dậy trước mặt trời
Mặt trời dậy trước tôi
Tôi dậy trước tờ lịch
Chim dậy trước mặt trời chim mách
“Trong thôn xanh có những cặp vợ chồng
Đang đợi hừng đông
Hợp bạn mở đầu mùa gặt…”
Mặt trời đến lay tôi thức giấc:
Ngón tay hồng vin sáng cả đầu giường
“Mở cửa ra và bước lên đường
“Hoa có đẹp không chồi trong kẽ vách…”
Tôi ngồi lặng bóc qua tờ lịch
Thói thường một dáng bâng quơ
Nhưng tôi không ngờ
Đang bỏ vào sọt rác
Thêm một mảnh đời tôi
trong chuỗi ngày biếng nhác.
Nhìn qua cốc rượu trong xanh
Tay người bưng uống môi mình lại say
Tiếng vang Bầu Đá là đây
Cờ đào áo vải lừng tay anh hùng
Tôi đã một lần say gió núi
Giũa cây vật vã, lá van lơn
Say nằm xuống bồng bềnh chiếu gối
Say kéo theo đồi núi chập chờn
Gió bạt tiếng chim về dưới lũng
Đám mây chở nước bỗng nhoà tan
Vỏ bong nứt nẻ hàng thông đứng
Con sóc lao qua dáng hãy bàng hoàng.
Cái say đảo lòng về quê bài
Tàu cau phơ phất ánh trăng non
Giàn thiên lý hiu hiu lá phảy
Con đò xuôi theo hướng nam nồm
Cái say gơị nhớ chiều hôm trước
Đàn bò qua đồng cỏ rung rinh
Giọt sương lắt cành sâm vườn thuốc
Sa Pa lồng trong hơi thở xanh.
Ở đây gió bứt phên đứt lạt
Phong thư cũng khó ngược đường lên.
Chiều tối đến lửa đèn tất bật
Trăng phật phồng trên vách Hoàng Liên.
Tôi chỉ một chiều say gió núi
Mà anh ròng rã những bao năm
Gió như chẳng cùng thơ chờ đợi
Gió theo anh cả giấc ăn nằm.
Anh gạn gió ra lời tâm sự
Trong vô hình thấy mặt người yêu
Thấy điểm báo trời lạnh, biển tố
Cơn mù tan, trận lốc xoay chiều.
Thấy đất nước vào tuần mưa nắng
Đồng cấy gieo, sông bắc cầu phà
Góc trời ấy mai nhiều mây trắng
Quân cướp nào bay đến rình ta ?
Ôi gió – gió khuấy tung, xốc sổ
Đã theo anh làm bản hoà âm
Căng ngực đón men say vũ trụ
Càng nghe đời gắn bó trong tâm.
Tôi theo ngọn gió rồi đi khuất
Anh ở tìm nơi gốc gió ra.
Cái say để cho người say nhất.
Trên đỉnh trời lặng lẽ Sa Pa.
Tôi mãi thấy lòng tôi là con nước thuỳ triều
Sáng xuống chiều lên một bãi biển nâng niu Qui Nhơn
Bởi người vốn trữ tình và quyết liệt
Là đất muối nên hoà sâu máu thịt
Cho tôi được chôn vào cuống rốn, buồng nhau
Món tóc tơ ngày cạo chòm trái đào
Với những vật thân yêu trọn đời còn tưởng nhớ
Cho tôi được đắp lên
Những mảnh đồ chơi khi buồn tay đánh vỡ
Bao kỷ niệm sâu xa trong luyến ái bạn bè
Cát bụi đường đời sau mỗi chuyến đi
Với sức mồ hôi đổ ra chèo chống.
Cho tôi cắm cả hai chiều sâu rộng
Có hạt nảy thành cây, có giọt cất lên men
Suốt tuổi xanh và mãi mãi – dịu hiền
Hồn tôi gắn với rừng dương lá quạt
Với nhịp bánh xe nề lấn vào động cát
Với lửa chài reo rộng gió khơi
Mãi mãi – Qui Nhơn ấp ủ, ru hời…
Chính vì thế, tôi càng thêm dễ hiểu
Những trận nổ ẩn bao kỳ diệu
Mỗi lúc đất này trừng phạt lũ xâm lăng
Quy Nhơn
Mãnh liệt thay sức bật của hờn căm
Lần này nữa, xốc tung lên, đẩy vọt
Nguồn tiếp sức hằng ngày cho giết chóc
Mà quân thù mang đến, cắm sâu thêm
Ôi Quy Nhơn, đỏ thắm một buồng tim
Đâu chịu biến thành cái dạ dày đen độc.
Lửa âm ỉ, lừa lại bùng chất ngất
Có âm vang sấm động tự lòng ta
Đập xuống lũ hung thần lời tuyệt vọng kêu la
Có phần phật sắc cờ điều tung mở
Siết chặt lại tiếng trại đồn nghẹt thở
Vào hầm xăng, kho đạn, bãi bom
Lửa Phú Tài, lửa rượt cỏ Đèo Son
Lửa hút xuống hầm ngầm Miếu Lở…
Qui Nhơn – Qui Nhơn ơi
Thêm náo nức lòng tôi: con sóng nhỏ.
Theo triều lên, đỏ gợn sáng mai gành
Nghe nồm nam kề chuyện lưới mành
Lại theo triều xuống lần ra đảo Yến
Nơi chồng chất lâu đài của loài chim én
Nhũ đá dài sữa mẹ mớm nguồn thương
Khi mảnh vụn quân thù dạt xuống đại dương.
Thư chưa đến tay anh
Đâu phải do đường quân thù đã đứt
Chính vì em muốn mãi còn tái bút…
Đêm nay trời đất nặng nề.
Canh đã chuyến về dặm vắng đêm khuya,
Lạnh lẽo mái nhà hàng xóm
Cửa sổ con lập loè ánh đóm
Từng ngón tay song thoáng hiện gầy gò,
Đôi đinh Trường Sơn ngẫm nghĩ xa mờ
Và leo lét giữa phòng một ngọn đèn nho nhỏ
Như con tằm vàng võ
Ăn hoài không hết lá dâu đêm,
Ai bước ngoài sân
Ai tựa bên thềm
Ai như gió
Gió
Hay ai
Ngậm tiếng thở dài
Chờ đợi
Bức thư viết từ lâu chưa gửi
Giấy ngà vàng
như nắng
buổi đưa anh
Một chuyến xe qua
đôi bóng thuyền mành
Trên trang giấy cũng gợi niềm
đi
ở
Ngăn ngắt trời xanh
mây tàn
mây nở
Từ Bấc sang Nồm
Cuốn theo từng chiếc sao Hôm
Mực vẫn chảy trên giòng tái bút
Đã gửi vào thư thật nhiều mơ ước
Theo người đi làm bạn đồng hành.
Theo người đi chong một ngọn đèn xanh.
Mọc trên cát một cụm dừa bên giếng
Thơ dù trải chân trời mặt biển
Sao chưa gói trọn lòng em
Mỗi lần giở nhẹ ra xem
Mỗi lần thấy còn bao điều chưa nói
“Ừ… lại đôi bếp nhà vắng khói…
“Một lô cốt mọc thêm…
chợ ế trọn ngày mùa…
“Ừ… cuộc sống càng nhiều mật đắng dấm chua…
“Ừ… ngoài ấy đoàn văn công nước nào mới đến
“Nghe như có tàu ăn than cập bến ?…
“Ừ hôm nay em lại đứng soi gương
“Gò má phai hồng… nhưng phảng phất lên hương
Ừ… ừ… còn gì nữa…
sao thư chưa kết thúc ?
Đừng vọng về em heo may gió hút
Khi lòng anh còn giăng sợi lên khung
Dệt đời hoa mà chân đạp tay dừng
Thoi chậm thoi mau
dang dở không liền tấm vải.
Tình xa cách gầy như trăng lưỡi hái
Chờ nhau rồi cũng đến độ tròn
Mây tuôn núi, đá cũng mòn
Thu toan chắp cánh lòng còn víu theo.
Đào hãy còn sắc núi
Thung đã lặn đáy hồ
Cá quẫy tung vàng lưới
Ngang tầng tháp chuông xưa
Quả tầm cây đa với
Em đến quành ca-nô
Đến cầm tay, anh hỏi
Còn nhớ gì chốn xưa ?
Quên sao được, anh ơi
Chuỗi ngày thơ quấn quít!
Con suối, bạn tập bơi
Lá dong bày cỗ Tết
Đám ma bướm lên đồi
Hốc tro lùi hạt mít
Tiếng trống dội mùa sim
Cơn cháy rừng, nứa nổ
Tìm trâu, rúc giậu bìm
Nhặt nấm, lần thảm cỏ.
Nhưng anh ơi, phải đâu
Sống chỉ là kỷ niệm
Tả sao được buổi đầu
Tin đổi rừng ra biển
Con mắt nhìn đến đâu
Cũng đầy tình quyến luyến.
Đã trở thành quê hương
Nơi chân đề bước ngỡ
Ta càng hiểu nhớ thương
Qua tấm lòng tách nở
Vườn chuối lại bồng con
Hàng cam về bói tiếp
Giếng nước khoả vòng tròn
Đàn ong bay trước liếp
Con đường mịn dấu son
Ngày mỗi dày thân thích.
Nỗi heo hút thung sâu
Toả mờ theo cỏ dạc
Những xóm mới hoa đào
Gối đầu quanh đập thác
Và vượt cả mong chờ
Những nét đầu hiện thực
Rào rào tiếng động cơ
Chuyển lên từ bụng nước
Chiếc cần cẩu khổng lồ
Như phiếm đàn vặn trục
Nhà thuỷ điện Thác Bà
Đêm ngày vang điệp khúc
Mẹ khó cầm chân con
Khi đời lên cung bậc
Trai đến dò mũi khoan
Thử sức bền đá hộc
Gái ngược phía thượng nguồn
Băng mình qua sóng nước.
Em thành cô thợ máy
Giờ lấy hồ làm quê
Bồng bềnh quay mũi lái
Theo luồng cá đi, về
Kia con thuyền đang bơi
Tổ nào đi gỡ lưới
Mùa này mực nước vơi
Cá tụ dày mạn dưới
Mời anh ghé đợi chơi
Chúng em còn nghèo lắm
Nhưng đàn chép, đàn trôi
Tăm nổi dày hoa gấm.
Đêm nay trăng càng vui
Ta bắc nồi cháo trắm
Nhớ hỏi chuyện chị nuôi
Buổi bơi thuyền máng lợn
Mênh mông giữa sóng dồi
Lưới chỉ chờ chụp sóng.
Dăm năm nữa anh lên
Tìm em, hẳn khó gặp
Nhà dọc bãi đã ken
Thuyền máy băng nườm nượp.
Bến cảng ngập ánh đèn
Xưởng-lưới ràng trại ướp.
Đảo hãy còn sắc núi
Thung mới lặn đáy hồ
Một nụ cười tươi rói
Nở trên sàn ca-nô.
Thầy giáo tôi khi đến buổi đầu.
Một hòm sách cũ, tấm màn nâu.
Hai câu liễn giấy long hồ điệp.
Dán nhấm dài theo nét mực Tàu.
Cứ mỗi đêm khuya dậy thấy đèn
Qua màn sương đục ngấn trăng nghiêng.
Tôi thương thầy mãi buồn thân thế.
Ngồi thắp tình quê dưới mái hiên.
Mái tóc hoa râm rũ xuống mày.
Trán buồn như núi ẩn sau mây:
Từng ô chữ ngắn trong pho sách,
Sao khiến thầy buông tiếng thở dài?
Ngày xanh theo lá rụng trên đường.
Thầy vốn yêu đời kẻ bốn phương.
Ngọn gió đã tuôn về biển cả,
Con đò không cột bến sông sương.
Tôi biết thầy lo chuyện nước non.
Lòng phơi như ánh mặt trăng tròn.
Mỗi khi nhắc đến người bôn tẩu.
Tâm sự trào lên ngọn bút son.
Hai năm quanh quẩn mái trường tranh.
Đời lặn dần theo mặt giếng xanh.
Ngâm vịnh đã lơi câu cảm khái.
Ngọn đèn thưa thớt giữa thâu canh.
Giải trí đôi khi trải chiếu bài.
Nể lời mời mọc có hôm say.
Vài tranh tố nữ treo lên vách.
Trên gối hoa thêu giấc ngủ ngày.
Một buổi tan trường gặp trận mưa.
Tôi ngồi nán tạnh giữa ban trưa.
Thầy thấy lại giờ từng trang sách.
Tóc phủ mây hờn như buổi xưa.
Động tiếng ai run ở cuối rào.
Qua đầu ngọn chuối lá thư trao.
Tôi nhìn trong mắt thầy hiu hắt,
Bỗng thấy trăng lên ánh ngọt ngào
Thầy tôi khép nhẹ hai bìa sách.
Như lấp đường lên vọng hải đài.
Sợ gió nghìn phương đừa mộng tới.
Treo sầu hải giác nhớ thiên nhai…
Đi lên – đi lên tàu như say;
Tàu trôi qua miền hoa bắp lay.
Nắng biếc sông Thương thuyền chở khuất,
Nhà sàn khói đã bén nương cây.
Đồi sắn tràn qua thung hướng dương.
Thôn hoa che kín nửa công trường.
Búa đe lại rộn trời Yên Thế.
Giũa chuyện “nàng Ba” nếp thoảng hương.
Đi lên – đi lên đồng bậc thang.
Rạ cũ còn ôm mùi lúa vàng.
Chiều hợp tác chiêng rung sắc núi,
Quả bóng chuyền giữa hai tiếng vang.
Suối đổ nương treo – gà tục tác.
Thoi đưa chỉ đỏ vườn cam mát.
Trâu tơ cày bậc rú Chi-Lăng,
Lửa sáng trong chòm lau mới phát.
Đi lên – đi lên đồi nối đồi.
Mưa vừa xuống rãnh, đất lên hơi
Bản chen cầu nối đường ra Lạng,
Sly lượn dồn theo mỗi bước người.
Ô con sông Kỳ Cùng,
Mơí đến sao lòng đã nhớ nhung!
Ngựa qua động đá dừng chân uống.
Bờm rũ bay hoa cải mé dòng.
Đi lên – đi lên về phía Bắc,
Đồng Đăng kia rồi nắng chưa tắt.
Mái ngói lồng xanh như dưới trăng.
Tung hương đại hồi xe trâu lắc.
Hoa mơ trắng bên ngòi nuộc chảy
Buông thấp cành qua cửa lớp xanh.
Mất cô giáo nhìn theo tàu hữu nghị.
Rộn tiếng còi về phía Nam Ninh.
Đi lên – đi lên về biên giới.
Xưởng mạ sườn non gió xuân thổi;
Gió từ Vũ Hàn – gió Long Châu,
Sóng liễu Trường Giang dồn dập tới.
Gió sực mùi thơm những táo, lê.
Ương ca công xã cũng tuôn về.
Long lanh ánh điện đầu quan ải
Soi tỏ đường hoa đón bạn bè.
Đi lên – đi lên cây số “không ‘’
mà vẫn dài thêm tình núi sông,
Như gốc ở bên phần đất Việt.
Cành phía Trung Hoa tiếp tiếp bông.
Bỗng nhiên rung động cả buồng tim;
Núi chị ùn lên đỡ núi em.
Đất đã sinh sôi, người có bạn,
Nụ cười biên giới mọng hoa sim.
Trên đây chúng tôi đã chia sẻ đến các bạn những bài thơ hay nhất của Yến Lan. Sau khi theo dõi những bài viết này chắc hẳn các bạn đã cảm nhận được tài năng của ông. Một hồn thơ chan chứa tình yêu quê hương đất nước dạt dào. Mời các bạn đón xem phần 6 với những bài thơ hay hơn nữa nhé!
Xem Thêm : Trọn bộ những bài thơ hay nhất của nhà thơ Yến Lan phần 4
