Nguyễn Thông là một người tài năng. Ông đã tham gia nhiều hoạt động trong triều đỉnh. Và ông cũng chính là người có công trong việc diệt tệ nhũng lạm, cường hào… Bên cạnh đó thơ của ông cũng được đánh giá rất cao. Với tầm nhìn của một con người yêu nước. Đa phần các sáng tác thơ của Nguyễn Thông đều đề cập tới đau đớn khi đất nước bị rơi vào tay giặc ngoại xâm. Dưới đây là những bài thơ của Nguyễn Thông hay mà bạn nên đọc.
Nội Dung
龍江送胡卓秀才
殘雨暗江關，
離杯愴客顏。
相逢兵火際，
話別水雲間。
命見功名薄，
身貧去住難。
京華多晚進，
念爾鬢毛斑。
Long Giang tống Hồ Trác tú tài
Tàn vũ ám giang quan,
Ly bôi sảng khách nhan.
Tương phùng binh hoả tế,
Thoại biệt thuỷ vân gian.
Mệnh kiến công danh bạc,
Thân bần khứ trú nan.
Kinh hoa đa vãn tiến,
Niệm nhĩ mấn mao ban.
龍胡晚泛
反照千山暮，
輕寒細雨餘。
村煙過竹遠，
松影落江疏。
鳥道雲俱迥，
孤舟歲欲除。
數家林下住，
寥落似吾廬。
Long Hồ vãn phiếm
Phản chiếu thiên sơn mộ,
Khinh hàn tế vũ dư.
Thôn yên qua trúc viễn,
Tùng ảnh lạc giang sơ.
Điểu đạo vân câu quýnh,
Cô chu tuế dục trừ.
Sổ gia lâm hạ trú,
Liêu lạc tự ngô lư.
Dịch nghĩa
Bóng nắng chiều gọi lại trên nghìn quả núi
Mưa nhỏ tạnh rồi, khí trời hơi lạnh
Khói xóm chơi vơi qua làn tre xa
Ngó dọc bờ sông, bóng tùng thưa thớt, la đà trên mặt sông
Con đường nhỏ cùng với mây núi xa tít
Chiếc thuyền con chèo ở trên sông vào lúc cuối năm
Dưới chân rừng có mấy nhà ở lác đác
Cảnh quạnh hiu tương tự như nhà ta
龍城福雖途中感懷
吟蟬不知處，
薄暮聲更悲。
行客倦欲息，
深林人跡稀。
饑虎甲路啼，
零露沾我衣。
所思杳天末，
徘徊將安歸。
Long Thành Phước Tuy đồ trung hoài cảm
Ngâm thiền bất tri xứ,
Bạc mộ thanh cánh bi.
Hành khách quyện dục tức,
Thâm lâm nhân tích hy.
Cơ hổ giáp lộ đề,
Linh lộ triêm ngã y.
Sở tư diểu thiên mạt,
Bồi hồi tương an quy.
Phóng giá cô kỳ 1
Vân tiêu vô ý trục uyên hồng,
Tăng chước phiên giao luỵ nhĩ cung.
Ngã diệc uý đồ “hành bất đắc”,
Nhẫn khan tiều tuỵ hướng phàn lung.
Dịch nghĩa
Mày không có ý theo chim uyên, chim hồng bay cao trong tầng mây,
Bỗng dưng bị bọn đi bắn làm luỵ đến mình mày.
Ta đây cũng bị đường nguy hiểm không đi được,
Ta không nỡ nhìn thấy mày tiều tuỵ ở trong lòng.
Phóng giá cô kỳ 2
Phóng nhỉ nam chi phản cố sào,
Sơn kê cựu lữ cộng chiêu yêu.
Khê biên ẩm trác tu căng thận,
Mạc khiển vi khu truỵ lão thao.
Dịch nghĩa
Ta thả mày về ngàng phía nam, trở lại nơi tổ cũ,
Cùng với bạn cũ gà ri chơi đùa.
Nhưng mỗi khi ăn uống bên khe thời phải cẩn thận,
Đừng để mình mày sa vào tay bọn tham ăn.
初至家
兵戈虛著重宣衣，
歲宴窮鄉寂寞歸。
一徑落花藏醉石，
滿庭寒竹護吟扉。
畏無野老同爭席，
猶有貧妻未下機。
斗酒不妨謀一醉，
稻田新熟澗魚池。
Sơ chí gia
Binh qua hư trước Trọng Tuyên y,
Tuế yến cùng hương tịch mịch quy.
Nhất kính lạc hoa tàng tuý thạch,
Mãn đình hàn trúc hộ ngâm phi.
Uý vô dã lão đồng tranh tịch,
Do hữu bần thê vị hạ ky.
Đẩu tửu bất phương mưu nhất tuý,
Đạo điền tân thục giản ngư trì
Dịch nghĩa
Gặp lúc binh qua, khoác áo ông Trọng Tuyên đi lánh nạn
Đến cuối năm lủi thủi trở về làng cũ
Về thấy trong vườn một lối hoa rụng đầy, che lấp những viên đá thường ngồi uống rượu
Đầy sân trúc còi, ngã kề bên cửa thường ngồi ngâm thơ
Thẹn không ông già thôn quê nào tới cùng ngồi với mình một chiếu
May có bà vợ nghèo xuống khung cửi chạy ra chào hỏi
Bèn mưu với vợ kiếm rượu uống
Trong nhà có lúa nép mới gặt về, và mới đánh được cá khe rất tươi béo
山中遇雨
白日下山卑，
陰雲蔽崖谷。
驟雨從東來，
回風競相逐。
群林自飛舞，
吼動振山麓。
銀濤散不收，
彿見滄溟覆。
同行二三子，
負茅庇沾沐。
寒多不成寐，
還坐燒巨木。
中夜風雨歇，
明月掛茅屋。
萬叫並無聲，
眾山若新沐。
明朝出山去，
墜葉散林曲。
秋光發幽芳，
餘潤帶寒竹。
泉水清且烈，
亦可濯吾足。
追念平生蹤，
胡為自羈束。
Sơn trung ngộ vũ
Bạch nhật há sơn ty,
Âm vân tế nhai cốc.
Sậu vũ tòng đông lai,
Hồi phong cạnh tương trục.
Quần lâm tự phi vũ,
Hống động chấn sơn lộc.
Ngân đào tán bất thu,
Phất kiến thương minh phúc.
Ðồng hành nhị tam tử,
Phụ mao tý triêm mộc.
Hàn đa bất thành mỵ,
Hoàn toạ thiêu cự mộc.
Trung dạ phong vũ yết,
Minh nguyệt quải mao ốc.
Vạn khiếu tịnh vô thanh,
Chúng sơn nhược tân mộc.
Minh triêu xuất sơn khứ,
Truỵ diệp tán lâm khúc.
Thu quang phát u phương,
Dư nhuận đái hàn trúc.
Tuyền thuỷ thanh thả liệt,
Diệc khả trạc ngô túc.
Truy niệm bình sinh tung,
Hồ vi tự ky thúc ?
村居
村居少塵事，
而我不惶安。
徬竹移吟石，
牽羅護藥欗。
酒狂消日易，
鄉夢到家難。
賴有林棲伴，
相過賦考盤。
Thôn cư
Thôn cư thiểu trần sự,
Nhi ngã bất hoàng an.
Bạng trúc di ngâm thạch,
Khiên la hộ dược lan,
Tửu cuồng tiêu nhật dị,
Hương mộng đáo gia nan.
Lại hữu lâm thê bạn
Tương qua phú “Khảo bàn”.
村居夜聞鳥聲甚哀
日入眾鳥鳴，
我亦閉柴荊。
借問此何事？
中宵尚孤征。
故巢在何許？
幾棲空復情。
舊遊久寥落，
哀音誰為聽？
Thôn cư dạ văn điểu thanh thậm ai
Nhật nhập chúng điểu minh,
Ngã diệc bế sài kinh.
Tá vấn thử hà sự?
Trung tiêu thượng cô chinh.
Cố sào tại hà hử?
Ky thê không phục tình.
Cựu du cửu liêu lạc,
Ai âm thuỳ vị thinh?
述感
羇鳥思長林，
游魚安故悲。
物情戀所庇，
而我今遠離。
清晨整官帶，
拜別先人祠。
呼童理征篋，
就日定行期。
親戚各有贈，
痛哭臨江湄。
或勸勤加餐，
或言長相思。
樽酒強歡飲，
淚下沾滿頤。
人生重大義，
不為鄉井移。
感此骨肉親，
中路忽如遺。
幼小會相存，
老者成永辭。
嘆息登扁舟，
揚帆溯水涯。
涼風起天末，
落葉辭舊枝。
人生無根蒂，
安得長相依。
擊楫渡中流，
懷舊發我哀。
倚蓬一回眄，
浮雲迷江籬。
Thuật cảm
Ky điểu tư trường lâm,
Du ngư yên cố bi.
Vật tình luyến sở tý,
Nhi ngã kim viễn ly!
Thanh thần chỉnh quan đái,
Bái biệt tiên nhân tỳ (từ).
Hô đồng lý chinh khiếp,
Tựu nhật định hành kỳ.
Thân thích các hữu tặng,
Thống khốc lâm giang my.
Hoặc khuyến cần gia xan,
Hoặc ngôn trường tương ty (tư).
Tôn tửu cưỡng hoan ấm,
Lệ hạ triêm mãn di.
Nhân sinh trọng đại nghĩa,
Bất vị hương tinh di.
Cảm thứ cốt nhục thân,
Trung lộ hốt như di.
Ấu tiểu hội tương tồn,
Lão giả thành vĩnh tỳ (từ).
Thán tức đăng biên chu,
Dương phàm tố thuỷ nhi (nhai).
Lương phong khởi thiên mạt,
Lạc diệp từ cựu chi.
Nhân sinh vô căn đế,
Yên đắc trường tương y.
Kích tiếp độ trung lưu,
Hoài cựu phát ngã y (ai).
Ỷ bồng nhất hồi miện,
Phù vân mê giang ly.
次和馬驛
虎跡鯨波十八程，
天崖獨夜旅魂驚。
明朝疲馬荒山裏，
又聽猿聲過石城。
Thứ Hoà Mã dịch
Hổ tích kình ba thập bát trình,
Thiên nhai độc dạ lữ hồn kinh.
Minh triêu bì mã hoang sơn lý,
Hựu thính viên thanh quá thạch thành.
書懷示營田副使裴伯昌
牛渚無端作戰場，
卄年江海醉為鄉。
同來故郡唯君在，
慣觸危機笑我狂。
朝論空聞談五利，
雲帆何日下重洋。
只今燕趙悲哥客，
熱血填應旅鬢霜。
Thư hoài thị Dinh Điền phó sứ Bùi Bá Xương
Ngưu chử vô đoan tác chiến trường,
Chấp niên giang hải tuý vi hương.
Đồng lai cố quận duy quân tại,
Quán xúc nguy cơ tiếu ngã cuồng.
Triều luận không văn đàm ngã lợi,
Vân phàm hà nhật hạ trùng dương?
Chỉ kim Yên Triệu bi ca khách,
Nhiệt huyết điền ưng lữ mấn sương.
送內子南歸其一
夢回羅帳淚珠珊，
懶換荊釵斂翠鬟。
怕見桃花春浪闊，
二天明月一舟還。
Tiễn nội tử nam quy kỳ 1
Mộng hồi la trướng lệ châu san,
Lãn hoán kinh thoa liễm thuý hoàn.
Phạ kiến đào hoa xuân lãng khoát,
Nhị thiên minh nguyệt nhất chu hoàn.
Dịch nghĩa
Giấc mơ về nơi la trướng, thấy bà rơi hạt châu,
Ra chiều lười biếng, không thay cái kính thoa cài trên mái tóc xanh.
Ngại ngùng cho cánh hoa đào trên sóng xuân lai láng!
Mảnh trăng sáng chia đôi, một chiếc thuyền lênh đênh trở về.
送內子南歸其二
陰符書蠹劍銀殷，
馬角難期旅鬢斑。
昨夜蒪鱸江上夢，
先隨環會到家山。
Tiễn nội tử nam quy kỳ 2
Âm phù thứ đố kiếm ngân ân,
Mã giác nan kỳ lữ mấn ban.
Tạc dạ thuần lô giang thượng mông,
Tiên tuỳ hoàn hội đáo gia san.
Dịch nghĩa
Sách âm phù đã mọt, gươm đã rỉ hoen,
Khó hẹn đến khi ngựa mọc sừng, ở mãi đất khách khóm tóc mai đã pha bạc.
Đêm qua nằm mơ về trên sông hưởng cái thú canh rau cần chả cá vược,
Giấc mơ ấy đã theo vòng xuyến bà về quê nhà trước.
送人之嘉定
薄宦成名晚，
頻年未擬歸。
聞君下東浦，
此地近柴扉。
白社寒郊在，
青雲過客稀。
殷勤進消息，
歲宴委閨幃。
Tống nhân chi Gia Định
Bạc hoạn thành danh vãn,
Tần niên vị nghĩ quy.
Văn quân há Đông Phố,
Thử địa cận sài phi.
Bạch xã hàn giao tại,
Thanh vân quá khách hy.
Ân cần tiến tiêu tức,
Tuế yến uỷ khuê vi.
Dịch nghĩa
Quan chức thì nhỏ, thành danh cũng muộn
Đã mấy năm nay chưa nghĩ đến việc về thăm nhà
Nay nghe anh đi vào Đông Phố
Đó cũng gần nhà quê tôi
Bạn nghèo ở Bạch xã hãy còn đó
Khách sang qua lại thăm cũng ít
Nhờ anh hỏi thăm tin tức ra sao
Để tôi được an ủi lúc cuối năm còn ở xa chưa về được
送張嘉會南歸
避地更安往，
巍途今獨歸。
同吟潘切月，
典盡篋中衣。
山笛春風歇，
江帆雲樹微。
人何有毛羽，
雲外借高飛。
Tống Trương Gia Hội nam quy
Tỵ địa cánh an vãng,
Nguy đồ kim độc quy.
Đồng ngâm Phan Thiết nguyệt,
Điển tận khiếp trung y.
Sơn địch xuân phong yết,
Giang phàm vân thụ vi.
Nhân hà hữu mao vũ,
Vân ngoại tá cao phi.
Vãn Nguyễn Duy định biên tán lý
Tây phong phiêu đại thụ,
Nhất tịch bế viên môn.
Mãn địa mai hùng lược,
Tam quân khấp cựu ân.
Đồ tích không y táng,
Na tri hạo khí tồn.
Niên niên hư trủng thượng,
Di lão loại phương tốn.
Dịch nghĩa
Một đêm gió tây thổi mạnh,
Cây đại thụ ngã che cửa đồn.
Đầy đất chôn vùi người có mưu lược anh hùng,
Ba quân nhớ ơn đức hồi trước đến than khóc.
Luống tiếc chỉ nhận được dấu áo, thu hài cốt về mai táng,
Hay đâu hạo khí mãi vẫn còn.
Hằng năm trên chỗ mộ phần cũ,
Các bạn già sống sót rưới rượu lên ngọn cỏ thơm
Trên đây là những bài thơ hay của Nguyễn Thông mà chúng tôi đã chọn lọc và muốn chia sẻ cùng với bạn. Thông qua các bài thơ này bạn có thể phần nào hình dung được về khuynh hướng sáng tác của nhà thơ Nguyễn Thông. Cũng như những tư tưởng mà nhà thơ gửi gắm trong chính tác phẩm của mình. Để rồi ta có thể cảm được những gì nung nấu nơi trái tim ông.
