Huy Cận được đánh giá là một nhà thơ có cấu trúc phân cực như vũ trụ và nhân gian, sự sống và cả cái chết, nỗi buồn và niềm vui… Tuy nhiên ở đó ta vẫn cảm nhận được những sự đa dạng trong các sắc thái cảm xúc của nhà thơ. Và hạt nhân chính xác đó là cảm nhận vũ trụ hòa cùng với cảm quan vũ trụ. Hãy cùng tìm hiểu các tác phẩm của Huy Cận hay nhất bạn nhé!
Nội Dung
Tích luỹ nghìn năm hồn dân tộc
Bạch Đằng phục sẵn sóng gầm reo
Cọc lim nhọn hoắt chí thù địch
Đuổi giặc băng băng thế thuỷ triều
Tặng bà mẹ Miện, nhà thơ dân gian của xã Diễn Minh, huyện Diễn Chau, Nghệ An.
Nghe bà chậm rãi nói thơ
Như tằm chậm rãi nhả tơ óng vàng
Ý thơ chắc thiệt xốn xang
Lời thơ mộc mạc lại càng thiết tha
Yêu đời làm đẹp đời ra
Như cây ấm nhựa làm hoa tặng đời
Nghe thơ tôi hiểu ra rồi
Nỗi chi chất chứa vạn lời ca dao
Nghe bà chậm dãi từng câu
Tưởng như cuộc sống chờ nhau chuyến đò
Sông sâu tưởng đợi ai dò
Biển sâu tưởng đợi ai mò đáy kim
Vần thơ vừa nói vừa tìm
Kín như cầu ghép khôn chìm thời gian
Hỡi người thi sĩ dân gian
Đêm nay trăng mọc thơ man mác trời.
Mỗi sáng mặt anh trong mặt gương
Thẫn thờ còn vắng mặt em thương
Bấy lâu bóng lặng buồn đơn chiếc
Kính lặng buồn xa hơ đại dương.
Ví bằng mở được ngực anh ra
Anh cất em vào trong thịt da
Khi ngủ có em trong nhịp thở
Chiêm bao tỉnh giấc khỏi buồn xa.
Năm ấy lụt to tận mái nhà
Mẹ con lên chạn – Bố đi xa
Bốn bề nước réo, nghe ghê lạnh
Tay mẹ trùm con, tựa mẹ gà.
Mẹ cắn bầm môi cho khỏi khóc
Thương con lúc ấy biết gì hơn ?
Nước mà cao nữa không bè thúng
Nếu chết trời ơi! Ôm lấy con.
Gọi với láng giềng, lời mẹ dặn
“Xẩy chi cứu giúp lấy con tôi!”
Tiếng dờn giữa nước mênh mông trắng
Đáp lại từ xa một tiếng “ời
Nước, nước… lạnh tê như số phận
Lắt lay còn ngọn mấy hàng cau
Nhưng mà mẹ thức ngồi canh chạn
Mắt mẹ trừng sâu hơn nước sâu.
Vậy đó mẹ ơi, đời của mẹ
Đường trơn bấu đất mẹ kiên gan
Nuôi con lớn giữa bao cay cực
Nước lụt đời lên mẹ cắn răng.
Năm ấy vườn cau long mấy gốc
Rầy đi một dạo, trái cau còi
Trên đầu tóc mẹ thêm chùm bạc
Lụt xuống, còn vương mảnh nước soi.
Mười năm hương vẫn còn đưa
Hôn em thuở ấy bây giờ còn say
Hôn đầu lòng rụng, hồn bay
Về sau bao nỗi đoạ đày tấm thương
Yêu nhau chưa gặp trên chăn gối
Hương phấn chưa từng rụng xuống tay
Chiêm bao em chết, ôm lòng khóc
Tỉnh dậy em còn, dạ quặn đau
Biển giai nhân nằm bát ngát mơ chi
Mà sao đa tình thổn thức si ?
Vách đá bài thơ vạn thuở bền
Bút nghiên trời đất nét thiên nhiên
Khắc sâu lòng đá là chi nữa?
– Sóng gió, nào thơ có ngả nghiêng
Phố Đông Ba của tôi ngày bé
Có ông cả Soạn đánh cờ cao
Lắm khi một buổi đi vài nước
Để bạn bè vây nghĩ nát đầu.
Ông lại đàn hay, Nguyệt tiếng tơ
Hồn ve dắng dỏi dưới trăng mờ
Mòn tay tài tử năm cung nhấn
Nghe cả trời thu nức nở mưa….
Chẳng được phong lưu như bác Cả
Chú Kình cúp tóc cũng đàn khua
Lanh tanh đàn đoản cần trun cổ
Như chú Kình hay rụt cổ rùa.
Ông Lạng làm chuồng chim bán rong
Suốt ngày khoan đục giữa mây song
Đàn bầu một chiếc khi tiêu khiển
Vừa gẩy vừa ca thật não nùng.
Anh Cháu đàn tranh mù một mắt
Khi thì hầu cúng khi hầu đò
Hồn anh là mảng trăng khuya khoắt
Một nửa đen sầm, nửa ánh mơ.
Cuối phố gốc cây chiều chủ nhật
Là ông xẩm chợ với hai con
“Kinh đô thất thủ” vè quen thuộc
Lớn nhỏ ngồi nghe nặng trĩu hồn.
Ấy phố Đông Ba nghèo ảm đạm
Chút vui nghệ thuật cũng bồi hồi
Bốn lăm năm trước đời u ám
Trời nghẹn hoàng hôn trên phố tôi.
Quốc Học trường ta, Quốc Học ơi!
Thầy xưa bạn cũ nhớ xuyên đời,
Thầy xưa từng gợi lòng yêu nước,
Bạn cũ thân tình biết mấy mươi.
Thú Pháp văn và mê Quốc văn,
Tiếng nhà yêu bội mấy trăm lần,
Ngậm ngùi giờ học An-na-mít,
Tiếng của hồn ta, ta phải chăm.
Thầy Diệu, thầy Phương, thầy Bửu Cân,
Thầy Nồng, thầy Dụ với thầy Lân,
Thầy Hào, thầy Thuý rèn khoa toán,
Thầy Quả đôi khi dạo tiếng đàn.
Ít nói là thầy Thân Trọng Hy,
Phi-lô thầy Bảo giảng thầm thì,
Cụ Đôn chữ Hán thường đi ngựa,
Thầy Thứ nhìn thôi chẳng nói chi.
Mỗi thầy để lại ở trong tôi,
Cái vốn yêu thương cái vốn người
Nghĩa bạn, ơn thầy lòng mãi nặng,
Ngàn năm Quốc Học của ta ơi!
Sáng nay gió loáng trên đường
Cây phơi phới lá, dễ thường sang xuân.
Nhà ai đào nở tươi sân?
Trông vô: em bé tung tăng áo hồng.
Gặt xong tạnh ráo cánh đồng,
Gió se luống đất ủ vồng khoai lang.
Được mùa to, mái rạ vàng,
Đông rét muộn, tưởng xóm làng sang xuân.
Sau giông trời mát, mặt người thương
Như đón từ xa ánh đại dương
Chiều xuống trải hoa lưng đậu biếc
Chờ ai cây đứng ngẩn bên đường.
Có những giờ xuôi mà chẳng trôi
Đang đi sự sống tự bồi hồi
Nhìn vô tâm tưởng nghe ai khác
Đối thoại cùng ta mấy thuở rồi.
Ôi mùa hè sao mà rạo rực
Đã ve kêu: dầu phượng đỏ chưa về
Không khí bỗng xôn xao náo nức
Và lòng ta cũng thao thức trăm bề.
Những búp đa trên lề đường rụng thắm
Gọi trẻ em từ xa lắm, hè ơi!
Trời đất gọi, dẫu nhà cha mẹ cấm
Cũng ra đi – ve giục giã bồi hồi.
Yêu mùa xuân, lòng ta yêu lắm chứ
Nhưng mùa hè người mới thật mùa say
Trưa của ngày mặt trời cao tột đỉnh
Trưa của mùa, trời đất chín muồi đây.
Đời thân yêu, một ngày mai ta chết
Cho ta đi khi hè chói chang trưa
Để ta hiểu giã từ chưa phải hết
Nắm đất quen như hạt chín sang mùa.
Mỗi sáng mặt anh trong mặt gương
Thẫn thờ còn thiếu mặt em thương
Bấy lâu bóng lạnh buồn đơn chiếc
Kính lạnh buồn xa hơn đại dương
Luật của tế bào chẳng để ta
Trẻ hoài với nước, với mây qua
Với làn gió sớm mơn cành lá
Với ánh trời xanh ngọc bốn mùa
Nhưng trẻ một lần, trời đất trẻ
Trong ta, nảy nở xứ tâm hồn
Cây trưa tròn bóng, sông ra cửa
Biển lại dào lên những chiếc hôn
Em quý, em yêu, em của anh
Tên em mát dịu, dáng em lành
Tên em làm tổ mùa anh sống
Nước mát mùa đi những bước xanh
Sống một đời, ta ham vạn đời
Bởi vì thế giới đẹp, em ơi!
Nhưng vì đẹp quá ta giao lại
Chớ để người sau phải thiệt thòi
Tiếng gà gáy ơi! Gà gáy ơi!
Nghe sao ấm áp tựa nghe đời
Tuổi thơ gà gáy ran đầu bếp
Trâu dậy trong ràn, em cựa nôi
Cha dậy đi cày trau kịp vụ,
Hút vang điếu thuốc khói mù bay.
Nhút cà, cơm ủ trong bồ trấu,
Chút cá kho tương mẹ vội bày.
Gà gáy nhà ta, gáy làng giềng
Ta nghe thuộc mỗi tiếng gà quen…
– Cha ơi, con chửa nghe gà chú!
– Nó cũng như mày hay ngủ quên.
Hàng cau mở ngọn đón ngày vào
Xóm nhỏ nép bên triền núi cao.
Gà lại gáy dồn thêm đợt nữa.
Nắng lên xoè quạt đỏ như mào.
Gà gáy ơi! Tiếng gà gáy ơi!
Nghe sao rạo rực buổi mai đời!
Thương cha lủi thủi không còn nữa
Chẳng sống bây giờ thôn xóm vui…
Ta viết bài thơ gọi biển về
Nghìn năm dào dạt sóng say mê
Hoàng hôn khép nhẹ hàng mi tím
Xanh biếc bình minh buổi gió se
Ta, Biển sinh đôi tự thuở nào?
Sóng ngầm bao đợt nhói lòng đau
Cái vui đầu sóng, buồn chân sóng
Cùng lặn chiều hôm nét đỏ au.
Rồi một ngày kia hết ở đời
Cho ta theo biển khoả chân trời
Điều chi chưa nói xin trao sóng
Lấp lánh hồn ta mặn gió khơi.
Tạo hoá sinh em đẹp thế kia
Để rồi lại sẽ xoá em đi
Sinh anh yêu đắm, yêu da diết
Để một ngày kia hết biết gì
Như nhựa hè lên chín trái cây
Cho anh ôm ngực tròn đầy
Anh ôm đôi gót hây hây đỏ
Như sớm chân trời mọc đỏ hây.
Anh tặng em buổi sáng hôm nay
Có hoa sen nở Hồ Tây trắng hồng
Tặng em trời mát như sông
Trong veo chảy giữa hai dòng cây xanh
Anh tặng em buổi sáng lòng anh
Có cây có nước có cành có hoa,
Có mình và lại có ta
Trong hương sen ngát nở xoà lòng sen.
Anh tặng em cả những ưu phiền
Trong câu hát cũ nghe bên Chợ Cầu,
Còn hằn trong chữ, trong câu.
Nỗi đau ngày trước cày sâu mặt người.
Anh tặng em buổi sáng mai đời
Bước chân quen thuộc, tiếng người lại qua
Mây phồng buồm bạc xa xa,
Ngày lên gió mới, lòng ta tặng mình.
Cây đẹp thân cây, đẹp lá cành
Em yêu! Em đẹp cả âm thanh
Của tên em nữa, lòng vương vấn
Thoáng đọc lên là xúc động anh
Anh viết trăm lần nắn nót tên
Tưởng như em đẹp hiện dần lên
Theo tay anh vuốt ve từng nét
Em đẹp nghìn thu với chữ bền
Rộn rực lòng anh bởi quá yêu
Yêu em quy tụ đủ trăm điều
Đẹp trong đời đẹp, lòng ta đẹp
Phơi phới trời xuân nắng gió reo
Đất này đất vại đất chum
Đất này đất cũ lửa nung ngàn đời
Vại chum từ thuở xa khơi
Rắn như từng mảnh mặt trời nguội đen
Chum sâu giữ hạt giống bền
Ngô xanh tự bấy, lúa lên đều mùa.
Nước trong lòng vại mát chưa!
Vại chum vững chãi trụ bờ sông xanh
Nghìn năm tròn trĩnh vại sành
Ngày xuân trẻ lại dáng hình ban sơ.
Tiếng biển về khuya như tiếng lụa
Non tơ, êm ả, lại bền hơi
Lao xao vũ trụ chồi đang nhú
Trăng bạch quang mây lọc ánh ngời
Ta nằm tiếng sóng cuốn bờ mây
Ta khoát mênh mông mở ánh ngày
Biển nở hoa cườm thơm gió mặn
Buồm lên theo cánh hải âu bay
Nổi yên tâm lớn trong trời đất
Biển gọi trăng sao thở nhịp thầm
Nghiêng gối tao phùng cùng tạo vật
Anh em từ thưở mịt mù tăm.
Tình em như một đám cháy rừng
Bùng đột ngột vào đời anh nóng bỏng.
Sườn núi, sườn đồi lửa cháy nhanh
Anh nghe nóng sâu trong tiềm thức
Những đám cháy rừng thuở nhỏ
Anh gặp em, rừng cũng là anh
Lửa là em, lửa cũng là anh.
Mắt em khi đi vào giấc ngủ
Mênh mông yên lắng đất trời
Cây gọi chim về làm tổ
Biển trải sóng làm xa khơi
Yên lặng của lửa
Anh nghe từ chiều thơ ấu
Anh nghe trong đáy chiêm bao
Yên lắng của mặt người
Anh nghe đến mai sau
Tóc em toả xuống mặt anh
Như mưa xuống tự trời xanh mát rờn
Tay em ngón ngón phím thon
Đàn lên da thịt bồn chồn tháng năm
Nhớ em khi đứng khi nằm
Thẹn thùng dáng sống in thầm chiêm bao.
Trời xanh thăm thẳm đôi sao
Dặm trường ánh biếc soi vào đời anh.
(Tâm sự yêu nước của kiều bào tại Pháp)
Yêu mến tặng kiều bào ở nước ngoài
Việt Nam ơi! Mẹ nghìn đời yêu dấu
Tên thiêng liêng đau đáu lòng con
Mẹ có biết tâm hồn con chảy máu
Thuở đau thương, mẹ nuốt tủi, nuôi hờn.
Tổ quốc ơi! Bởi vì sao mỗi bước
Chân con đi xa mẹ nhói bàn chân
Cũng ánh sáng, cũng trời mây, gió nước
Xa quê hương sao nhạt nhẽo muôn phần!
Ai có biết làm sao nói được
Lòng tha hương trằn trọc nhớ quê hương
Mắt có ngủ mà hồn ta vẫn thức
Tình non sông da diết máu xương.
Đêm khuya vắng, bỗng nhớ mùi hương bưởi
Ướt ánh trăng thơm suốt mấy canh gà
Cả tuổi nhỏ lại trở về mát rượi
Bóng dừa xanh, hàng tre mượt quê ta.
Những đứa con phải xa rời Tổ Quốc
Mẹ biết chăng, chỉ sống nửa tâm hồn
Một nửa khác gửi với theo sóng nước
Về quê cha đặng giữ thắm lòng son.
Việt Nam ơi! Nuôi đàn con những thuở
Mẹ cắn răng không cho nước mắt trào
Mẹ lấy sức vùng lên trong biển lửa
Mẹ hôm nay sừng sững giữa trời cao.
Vẫn xa nước lòng nay sao rạng rỡ
Lửa quê hương soi ấm tấm lòng con
Bao con mẹ bấy nhiêu hòn máu đỏ
Mẹ lại cho con vẹn cả tâm hồn.
Anh em ơi, bởi vì sao mỗi bước
Chân ta đi ngang dọc khắp trời tây
Không lủi thủi, chẳng ngỡ ngàng như trước
Cái thuở cha, anh lê gót đoạ đày.
Mẹ Việt Nam, mẹ nghìn đời yêu dấu
Ôi quê hương, máu của máu lòng ta
Lòng yêu nước bốn nghìn năm nung nấu
Chia đều con như sữa mẹ cơm cha.
Xa đất nước, vẫn cành xuân phơi phới
Quyết đơm hoa góp mùa rộ quê nhà.
Ánh dương sớm chân trời ta chiếu rọi
Theo đàn con vững gót nẻo đường xa.
Trái đất còn quay, mãi mãi quay
Hai thân chiếc áo nối đêm ngày
Như người xứ Huế lòng tươi trẻ
Nhịp bước đường xa áo bối vai.
Đất trẻ trung hoài quay nhịp múa
Trên lưng hoa trái bốn mùa reo
Lòng ta một thuở là hoa trái
Cuống bám cành tươi nắng gió reo
Rồi chẳng còn ta ở cõi này
Đất quay quay mãi nhịp nồng say
Người sau sẽ đến vui hơn chút
Vui Đất nghìn năm vất vả xây.
Ta sẽ ra đi chẳng ngậm ngùi
Yêu đời đến rốt giữa lòng vui.
Vào đời ta đã buồn da diết
Khỏi phải buồn chi lúc cáo lui
Ta đi, trăng mọc theo cùng
Trăng lên mơn mởn giữa vòng tay ta.
Trăng gần thơm mát như hoa,
Hoa trăng nở giữa phù sa mới cày.
Trên đây là các bài thơ của Huy Cận hay mà chúng tôi muốn chia sẻ và giới thiệu với bạn. Qua các sáng tác này ta cũng hiểu thêm về phong cách của ông. Đó chính là cảm nhận vũ trụ. Trong cảm nhận ấy ta tìm về được trí tuệ, cảm xúc, lý trí và tình cảm của mình. Và hai cực hấp dẫn nhất trong thơ của Huy Cận vẫn là cuộc đời và vũ trụ.
Xem thêm: Nhà thơ Huy Cận và những bài thơ hay đặc sắc để đời phần cuối
