Bùi Minh Quốc là nhà thơ được người đời đánh giá cao về chất thơ, chất trữ tình. Tiếp nối sau bài chọn lọc những bài thơ hay của Bùi Minh Quốc phần 1, hôm nay, chúng tôi sẽ gửi đến bạn phần 2 hay góp phần tạo nên tên tuổi của ông. Với lời thơ giản dị, mộc mạc nhưng đã toát lên sự trăn trở, nỗi lo lắng nước nhà và sự bình yên của dân chúng. Những bài thơ này đã chạm tới trái tim của đông đảo quý độc giả trên cả nước.
Nội Dung
Lũ thây sống trên hí trường hí hố
Diễn văn và tuyên bố
Ðêm vui còn dài dài
Ngon mắt và mùi tai
Hậu trường có gì xôm không nhỉ ?
Cuộc sát phạt vào màn hay ho
Ðồng chí ăn thịt đồng chí
Nhạc hùng càng nổi to.
Tái thế nay ngồi núi Tản coi
Nước non thành cỗ chúng say cười
Quốc doanh đầy tớ chen nhau cuốc
Sưu dịch chủ làm chủ áo tơi
Ải Bắc lìa đau hồn tổ phụ
Biển Đông cắt nhẹm cháu con chơi
Ứa gan mà ngó bao hèn sĩ
Nhắm mắt đang đua múa bút bồi.
Tôi bước ra khỏi nhà
Hương tường vi ngào ngạt
Hai cớm rà theo sát
Hương tường vi lan xa
Hai cớm gằm mặt lạnh
Kèm hai bên lối mòn
Hương tường vi ương ngạnh
Vẫn thơm cùng núi non
Cám ơn tường vi nhé
Em nuôi nấng hồn ta
Giữa thời quân đồ tể
Ðang dằn cổ thơ ca.
Bao nhiêu năm ta ngỡ mình tự do
Những giáo điều đã thành tín điều từ khi nào vậy?
Chất độc ngấm ngọt ngào không ai nhận thấy
Đất sét nhào nên thần tượng để tôn thờ
Không có gì quý hơn độc lập tự do
Chân lý ngỡ thấm rồi ngờ đâu chưa hiểu hết
Sau bao phen đối đầu cùng cái chết
Vẫn chưa tan nỗi sợ trước uy quyền
Bao từ ngữ nhờn trơn che đậy cường quyền
Bọn đểu cáng mặt mày đạo mạo
Chúng nó ác hơn sói hùm và tinh ranh hơn cáo
Lò sát sinh toả hương vị thiên đường
Các nhà tiên tri dự báo tai ương
Bị bóp cổ giữa ban ngày bí mật
Những con hoạ mi bị đốt mù mắt
Líu lo khắp nơi
Giọng hoan ca lấp tiếng quỷ ma cười
Không có gì quý hơn độc lập
Không có gì quý hơn tự do
Ai đoạ đầy ai vì một lời nói thật?
Ai yên lành nhờ uốn lưỡi vòng vo?
Không có gì quý hơn
độc lập
tự do
Ta hôm nay lại ôm đầu đánh vần từng chữ
Việc chi mà xấu hổ
Khi mỗi giọt máu mình khát độc lập tự do.
Em nói sao? Đời trễ muộn rồi sao?
Nhưng mắt em… những gì chan chứa vậy
Như em vẫn là em của ngày xưa ấy
Của bao nhiêu xao xuyến thủa ban đầu
Như hai tâm hồn sinh ra cho nhau
Bàn chân cứ vô tình trên dấu chân đặt bước
Sau nỗi truân chuyên cùng cực
Một khoảng diệu kỳ không mất vẫn chờ nhau
Anh lao tới em. Xao xác gió sông Hàn
Chuyến phà đầy, ai ngóng đợi ai sang
Anh những múôn vút mình qua trời thẳm
Để thấy mặt em hiền như một thoáng trăng non
Anh cứ thế chẳng bao giờ khác được
Hỡi số phận ta ơi xin chớ đánh lừa
Anh cứ lao tới em mặc những làn gió ngược
Có lẽ nào lại gặp đắng cay xưa?
Anh lao tới em như một kẻ lữ hành sau chặng đường dài phiêu lạc
Bỗng thấy lại ánh đèn ngôi nhà thủa ấu thơ
Anh lao vội về, và diệu kỳ thay anh đã gặp
Bên ngọn đèn kia ngôi nhà nhỏ, em chờ…
Dẫu biết rằng đành phải quen mà sống
Quen những mặt trơ lì những miệng trơn lu
Quen đừng tin yêu quen đừng mơ mộng
Quen giả ngu giả điếc giả mù
Quen cả bùn nhớp tận sắc trời thu
Đêm ngào ngạt nẻo tường vi bỗng ầm ầm chó sủa
Và bạn bè văn chương một thuở
Đứa nhơn nhơn vác bút đi bồi
Thằng vênh vang chức tước ăn chơi
Thằng lon ton kiêm nghề mật vụ
Tất cả
tất cả mọi điều
có thể đành quen
Duy một điều không thể nào quen
Không thể nào quen nhìn lưng còng của mẹ
Dẫu con biết nghìn năm mẹ đã còng như thế
Còng đến đáy ruộng đồng
Còng mất con mất cháu mất chồng
Để vẫn hoàn còng đứng ngồi dón dén
Mắt mờ đục miệng phào móm mém
“Nhờ ơn trên, nhớ ơn trên…”
Không, mẹ ơi, con không thể nào quen!
Bao nghẹn uất Nguyệt Nga xé trời kêu chẳng thấu
Giữa chợ đời biệt dạng Lục Vân Tiên
Hảo hớn bận giang hồ quán nhậu
Thi nhau bốc phét để quên hèn.
Viên đạn cuối cùng
trái lựu đạn cuối cùng đã nổ
và anh yên nằm
bên bờ sông Thu Bồn một buổi sáng tháng năm.
Tôi nhớ nôn nao một buổi trưa nắng rát
tháng ba phát rẫy rừng già
trước ngày đi công tác
Anh xoay trần bước lên giàn hạ cây
bụng đói thắt vung lưỡi rìu vẫn ngọt
mồ hôi sáng chói khuôn mặt gầy
phà khói thuốc
và cười
đọc bài ca dao cổ
mới lượm được trong đời
Bỗng nói miên man về đất về người
đất và người
trần trụi
trước cuộc hủy diệt quy mô của quân thù cuồng dại
bỗng thấy hiện ra những lều và hầm
trần trụi
cơn gió đêm thổi suốt miệt đồng bằng quánh bụi
lợm tanh mùi hố bom
buổi họp nhân dân tan lúc hai giờ sáng
tíu tít chuyện bà con
bàn kế hoạch chống càn, trụ bám
đầy trời tiếng phản lực âm âm
mùi trầu cay sực nức những căn hầm
một câu ca của bà chị nào phóng ra bất chợt…
giọng cười vang đầy ắp cả chân trời.
… Anh vụt đứng lên:
-“Này, cái rẫy phát gần xong
chúng mình sắp được đi công tác
mình sẽ xin trở lại Quảng Đà”.
Và anh đã về mảnh đất của anh
dọc đường, qua sông Đăk-vin còn viết thư nhắn lại:
“Thời vụ xem chừng cần trỉa lúa cho nhanh
cố gắng năm nay cơ quan mình no hơn năm ngoái
mỗi anh em phải có nửa lon gạo một ngày…”
Tôi cầm thư trong tay
không ngờ được, đây những dòng sau chót
Cuộc đời anh, như mọi người, bắt đầu bằng tiếng khóc
suốt cuộc đời: trong trẻo những dòng thơ
và ở cuối cuộc đời: tiếng nổ
Tôi biết nói gì thêm vào đấy nữa?
Dòng sông Thu Bồn mãi mãi âm vang
sẽ tiếp nối những lời anh dang dở
như một tình yêu không cùng
một tình yêu không cùng
đắm đuối và thủy chung.
Anh đang sống đây những năm tháng đọa đày
Ðâu giữa ban ngày bốn bề cửa chờn vờn cú quạ
Ngọn lửa thơ anh thắp giữa miền băng giá
Chỉ mắt em nhìn cho biển lặng trời yên
Chỉ mắt em nhìn cho biển lặng trời yên
Ðôi mắt thủa nào hỏi anh về hạnh phúc
Câu hỏi muôn trùng chênh vênh thiên đường địa ngục
Câu hỏi mang mang thế thái nhân tình
Anh từng lao vào chốn thập tử nhất sinh
Mà cảm nhận như mình đang hạnh phúc
Hồn phơi phới bay về một chân trời hòa mục
Và tử thần khi ấy cũng chào thua
Thong dong bước đời vướng đụng cả triều vua
Cả mạng lưới bùng nhùng ù lì vô cảm
Mọi thứ gian manh mọi trò điểu cáng
Thong dong bước đời thanh thản lương tâm
Trong lao lung hạnh phúc lại ươm màu
Hạnh phúc là gì, giữa cảnh đọa đày anh vụt hiểu
Khi soi trong mắt em, trong mắt em hiền dịu
Hạnh phúc là thanh thản lương tâm
Hạnh phúc là thanh thản lương tâm
Hạnh phúc là thanh thản lương tâm.
Có mồm mép lu loa thành lịch sử
Có máu thiêng lặng thấm hóa sa bồi
Máu cuộn xoáy mạch ngầm xói lên thời phán xử
Mọi tấn tuồng tráo trở sẽ phanh phơi.
Cái lưỡi độc
giết người
giờ uốn lời ưu ái
nạn nhân xưa
ngọt đến nghi ngờ
Uốn
uốn…
Liếm
liếm…
Cố liếm sạch bàn tay nhầy máu
nhầy “thơ”:
chơi vớt cú lừa con cháu.
Ngoác mồm hô cởi trói
Thò tay chẹn họng thơ
Cái mặt nạ lở lói
Rơi nhớp cả bùn nhơ.
Mẹ đã bao phen đưa ngực gầy
Lẳng lặng trước những trận đòn chí mạng
Sau lưng mẹ – là Tổ quốc mình trong khổ nạn
Là những đứa con nằm vùng mẹ nuôi giấu ngày đêm
Có những lúc mẹ chưa kịp nhìn rõ mặt biết tên
Chỉ biết nó là cách mạng.
Mẹ đâu ngờ
Sau lưng mình là máu đẫm trồi lên
Chiếc ghế
Có thằng con thoát chết vụ khui hầm
Trở về ngồi chễm chệ
Cái mặt nó bây giờ mới đạo mạo làm sao
Nói năng đứng ngồi quan trọng
Thâm tâm chỉ nghiền ngẫm cách nào
Cho mỗi ngày chiếc ghế thêm cao
Cao
cao
cao.
đến tận chỗ không còn nghe tiếng cuộc đời oan trái
Không còn thấy trên con đường gập ghềnh
của Tổ quốc đau thương
Có người mẹ tóc bạc chân trần oằn lưng
dưới chồng đơn khiếu nại
Nặng hơn dẫy Trường Sơn.
Suốt một đời bạc tóc dưới mưa bom,
Mẹ lầm lũi đào hầm nuôi cách mạng.
Đào cho thủng đêm đen, cho đến ngày hực sáng,
Mẹ chống gậy đi chọn mặt gởi vàng.
Mẹ đâu còn vàng! Còn một chút lòng tin,
Chọn mặt nào mà gửi?
Này có phải mặt này từ hầm mẹ trồi lên?
Mẹ nhìn mãi nét mờ nét tỏ.
Mẹ nhìn suốt những mặt con đầy tớ,
Mặt đứa nào cũng béo tốt phương phi,
Cầm cuốc một đời, cầm bút bỗng vân vi.
Chọn mặt nào mà gửi?
Chọn mặt nào cho máu mình đỡ tủi?
Những đứa con xưa mẹ nuôi giấu dưới hầm
Nay đua nhau xây nhà bạc tỉ
Và tuyên bố xanh dờn:
gia tài xin của mẹ
Mẹ ngẩn ngơ đi đầu trời cuối bể:
– Có ai tầm chiếc cuốc mòn?
– Có ai tầm chiếc cuốc mòn?
– Có ai?
Có ai?
Này chiếc cuốc mòn
Ta đổi ngàn vàng che mặt cho con.
Mẹ già táo tác gánh rau
Chân run té nhào giữa lộ
Còi hú, mẹ ơi dậy mau
Cho rộng đường xe “đầy tớ”.
(Gửi một nhà thơ đàn anh)
Tưởng bạn nghìn dặm thơ
Hóa vòng vo nhảy nhót
Trong cái lồng rất to
Tự đan bằng tiếng hót.
Thơ anh hồi giờ vẫn thế mà thơ
Sao chúng rọi tìm như tìm chất nổ
Chợt mừng thầm bởi biết rằng chúng sợ
Khi chạm vào thấy lửa trong thơ
Và nếu lòng dân là biển cỏ
Khô xác rợn mình réo tự do…
Chúng muốn chặn ta từ trong lồng ngực
Những câu thơ còn bập bẹ ầu ơ
Nhưng chính phút này thơ ta vụt hát
Tung trời bài Tự Do!
Bé Ly con yêu của cha
con ở lại với bà
mẹ cha ra mặt trận
cha đi ngày con chưa đầy sáu tháng
mẹ đi ngày con vừa đầy năm
Cha mới tính thầm
nay con đã gần ba tuổi
giặc Mỹ dẹp chưa xong
cha chưa thề về con ạ
mẹ thì…
mẹ không bao giờ về nữa
mẹ không bao giờ về nữa
*
Chắc con đã biết tên nhiều thứ cây thứ hoa
làm bạn với các thứ đồ đạc trong nhà
biết ẵm con mèo biết trêu con chó
biết níu áo theo bà ra phố
biết dạy hát cho cây dừa
cây dừa ở vườn sau cha trồng để nhớ
ngày con chào đời
*
Thương con vô cùng khi phải xa con
mẹ cha nghĩ mình có lỗi
nếu lúc này chỉ quanh quẩn bên con
khi cả nước non này xốc xới đạn bom.
*
Thế là con tôi không bao giờ được biết cái êm ái vô cùng của vòng tay ngực mẹ
và có thể cũng không còn được thấy cái trìu mến vô cùng trong ánh nhìn của cha
mà mẹ cha vẫn phải đi xa
để mai sau con biết làm người – một con người tử tế.
*
Thế hệ con rồi sung sướng lắm
chỉ mơ màng đã thấy vui thay
nhưng cũng chẳng mơ mòng đánh đổi
lấy một ngày gian khổ hôm nay
*
Không thể chỉ gan góc trong phút giây
trong một vài ngày vài tuần hay một vài chiến dịch
*
Chúng ta đi diệt địch
cũng đang diệt trăm thứ xấu xa
quanh ta và ngay chính trong ta
mang gánh nặng của nghìn đời nô lệ
*
Nào ai có thể lường
tham vọng cá nhân lại dẫn con người đến những tội ác tột cùng ghê tởm thế
quay mũi dao giết hại người đồng chí từng bao phen vào sinh ra tử với mình
hơn thế nữa, nó tàn hại cả một đảng, cả một nước
và lịch sử, nó cũng ghìm chậm bước…
*
Mỗi ngày qua thêm rạng mặt những anh hùng
Nhưng cũng thêm lúc nhúc bọn đầu hàng phản bội.
Tôi biết lắm
tôi biết lắm
bổng lộc cấp hàm nhà cửa vợ con
dễ chi ai chắp cánh được tâm hồn
Tôi biết lắm
tôi biết lắm
mỗi bước đi muôn dây nhợ bùng nhùng
níu khom xuống
khom xuống
khom xuống
dù đáy lòng ai chẳng muốn thẳng lưng
Tôi biết lắm
tôi biết lắm, nhiều khi
nhiều khi
muốn nhổ toẹt cái mặt lì đểu cáng
nhưng lại đành mím môi cố nén
và nhoẻn thành nụ cười xun xoe
Tôi biết lắm, nhiều khi
nhiều khi…
nhiều khi…
Nhưng chẳng lẽ
dù sao
dù sao
chẳng lẽ
cứ kéo lê như thế suốt đời
cứ thế hoài cứ thế mãi người ơi ?
Không có ai
Không có ai
Có thể ngẩng nhìn trời
Bình tâm mỗi sáng
Khi những thằng đểu còn trong Đảng
Không có ai
Không có ai
Yên nghỉ đời đời
Hồ Chí Minh
Trần Phú
Minh Khai
Mắt các Người làm sao nhắm được?
Những người mẹ vô danh
Những người lính vô danh
Đã nằm xuống những nẻo đường dằng dặc chiến tranh
Mắt các Người làm sao nhắm được?
Xương máu các Người đã nhào nên đất nước
Từ dưới mồ trừng mắt nhìn lên
Ai đổ máu xương cho Đảng cầm quyền?
Khi bọn đểu còn trong Đảng
Ai có thể bình tâm mỗi buổi sáng?
Chừng nào còn một kẻ quyền uy
Nghênh ngang lâu đài phía nam vi-la phía bắc
Bước lên bục cao rao giảng trơn lì
Về sự quên mình cho dân cho nước
Đất nước thêm một lần ô nhục.
Chừng nào còn một kẻ quyền uy
Nhấc điện thoại đổi đen thành trắng
Bước lên bục cao rao giảng trơn lì
Về dân chủ
Đất nước thêm một lần khốn khổ.
Đồng chí – tiếng ấm nồng máu đỏ
Sao có lúc vang lên lạnh rợn thế này?
“Đồng chí”- dao đã nằm ém nhẹm dưới lòng tay
Mưu mô đã xong và mọi ngả đường đã
giăng cạm bẫy.
Khí trời, khí trời mỗi ngày ta thở
Bị ô nhiễm bởi bao lời dối trá
Phổi ta nám rồi – ta dẫu có làm sao…
Nhưng lũ trẻ, trời ơi, lũ trẻ
Chúng lớn lên sẽ hít thở thế nào
Nếu dối trá vẫn chồng lên dối trá
Khi bịp bợm còn vung muôn trò xiếc vô hình
Khi ngu dốt còn kết thành thế lực
Tấm thẻ đỏ tim tôi còn thét lên trong ngực
Tiếng hét hãy vang xa rung chuyển thế gian này.
Ta đau sự nghiệp này
hơn hết mọi niềm đau
Thưa mẹ
Đau cùng cực
như đất trời vò xé
Như thuở nào quằn quại mẹ sinh con
Suốt một đời bạc tóc dưới mưa bom
Mẹ lầm lũi đào hầm nuôi cách mạng
Con xin nói
với tất cả tấm lòng và lương tri cộng sản
Mẹ chẳng phải đảng viên
Nhưng mẹ có tấm-thẻ-đỏ-trái-tim ròng máu ứa
Chính mẹ chứ không ai – mẹ phải nắm quyền
Hỏi tội những thằng thẻ đỏ tim đen.
Núi núi dâng dâng niềm vạn kỷ
Muôn đỉnh như muôn vọng hải đài
Muôn chiều sương khói muôn chiều lệ
Núi hiểu lòng ta mong ngóng ai.
Óc tim này chẳng ai cho
Tự mình chiêm nghiệm mà lo phận mình
Một đời, một cõi nhân sinh
Thẳng lưng dẫu chạm thiên đình chẳng sao
Bùn nhơ tự chín tầng cao
Ngẩng đầu là thấy thiên tào mặt mo
Óc tim này chẳng ai cho
Thong dong mà sống tự do tự mình.
Những tưởng mình có thể nghỉ ngơi
Với biển xanh kia nắng gió tuyệt vời
Tôi lại sống những đêm hè trăn trở
Sóng nói gì trước cửa, Vũng Tàu ơi?
Bạn tôi chết dưới chân cầu Cỏ May
Mũi vu hồi phía đông năm ấy
Phút khốc liệt cuối cùng
Khuôn ngực anh bất thần bật dậy
Cụm hoả lực cuối cùng
Tắt hẳn
Chúng tôi ào lên ngày đại thắng
Bây giờ những chiếc xe qua, rồi những chiếc xe qua
Mùa hè bình yên đưa người đi nghỉ mát
Trong số họ có bao người biết được
Máu đã đổ làm sao trước nhịp cầu này
Cây cầu tầm thường vài phút bánh xe quay
Bạn tôi chết khi còn rất trẻ
Tuổi cô gái kia thôi, đang ùa chạy nô cười
Mắt mở nhìn như uống cả xa khơi
Giang tay choàng lấy biển
Và thân thể ngời ngời trong sóng quyện
Bạn tôi ơi, nếu còn sống, chắc chắn là anh phải đến tận đây
Để xoài mình trên cát
Cho sóng mơn làn da nghe rì rầm biển cát
Thấy cuộc đời yên ả biết bao nhiêu
Có thể là anh sẽ gặp và yêu
Chính cô gái kia đang tung mình giỡn sóng
Cô ấy cũng yêu anh – Ôi vầng mặt trời bé bỏng
Cứ thế bồng bềnh mọc lặn giữa đời anh
Nhưng anh chẳng đến được đây, chẳng bao giờ đến được
Tuổi hai mươi anh nằm lại đó rồi
Ngực đẫm máu dầm trong bùn nước
Nghe thân cầu rung động tiếng xe lăn
Anh cứ nằm lặng lẽ chẳng băn khoăn
Bao người đi vụt qua
Có ai nhớ tới mình hay chẳng nhớ
Cái đó đâu quan trọng chi mà
Anh chỉ biết gửi hồn mình theo họ
Một bãi bờ khao khát suốt đường xa
Ôi bãi bờ tìm kiếm suốt đời ta
Nơi biểu hiện những gì ta hằng nấu nung trong lửa
Người thật sự làm người, người thực sự thương nhau
Mắt gặp mắt trong ngần, lòng với lòng rộng mở
Mỗi ban mai lại như thuở yêu đầu.
Với lời thơ dung dị, lấy cảm hứng từ cuộc sống đời thường, những bài thơ của Bùi Minh Quốc đi cùng năm tháng. Chúng mang lại hơi thở mới trong nền văn học Việt Nam, được nhiều người yêu mến. Chúng tôi luôn đồng hành cùng các bạn, chia sẻ những tập thơ hay ấn tượng, đặc sắc, mời các bạn tham khảo để thấm nhuần tư tưởng của các tác giả gửi gắm nhé!
