Cả cuộc đời của mình, Thái Bá Tân đã dành nhiều thời gian để dịch thơ của tác giả khác. Trong đó có thơ của Eduardas Mieželaitis. Đây là một nhà thơ khá nổi tiếng với nhiều tác phẩm được yêu thích. Tuy nhiên xung quanh nhà thơ này cũng đang gặp phải nhiều ý kiến trái chiều. Vì vậy hãy cùng đón đọc bài viết dưới đây để tìm hiểu các bản thơ dịch của Thái Bá Tân phần cuối bạn nhé!
Nội Dung
Tôi nằm mơ thấy mặt trời bỗng tắt
Và xung quanh đêm tối phủ rất dày
Như chiếc kim đang chọc tôi vào mắt
Là ngọn đèn leo lét cháy đâu đây
Và tôi nghĩ bình minh không còn dậy
Ngày sẽ không có nữa…Nhưng rồi
Cả trong mơ, tôi yên tâm vì thấy
Như mặt trời đã lắng đọng vào tôi.
Ở nơi ấy, nơi lau mọc kín bờ
Và hương cỏ mùa hè bay rất nhẹ,
ở nơi ấy tôi đã thành nhà thơ,
Như cây dương mọc bên hồ lặng lẽ.
Trong tim tôi ngày một khắc sâu hơn
Ngôi nhà xưa có mùi thơm của gỗ
Thường vẫn ngập trong mùi hoa mẫu đơn
Và nhìn thẳng ra con đường bé nhỏ.
Sương mù dăng theo con suối, đường cày
Như chiếc lưới kéo bình minh trở dậy,
Mặt trời lên, mặt trời trắng ở đây
Ðã lấp lánh trong mắt tôi ngày ấy.
Nơi sương rơi thành từng giọt rất to
Lên cỏ ướt và mềm, nơi vắng vẻ,
Ai dám nghĩ rằng cậu bé chăn bò
Bỗng bất chợt thành nhà thơ như thế.
Tôi hoàn toàn không mong lợi, mong danh,
Tôi chung thuỷ với quê hương ngày nhỏ.
Như mùa thu cây để lá rơi cành,
Tôi gửi lại nhiều trang thơ ở đó…
Em nhìn gì bằng đôi mắt lung linh?
Em – con gái dân chài, em – ngọn sóng?
Giờ chia ly chưa chia ly chúng mình.
Tóc anh bạc, em thì đầy nhựa sống.
Em nhìn gì bằng đôi mắt lung linh?…
Đã đến lúc anh lên thuyền xa bến.
Hãy chúc anh may mắn lúc lên đường,
Để thuyền anh được chở đầy cá biển,
Đầy tiếng cười khi quay lại quê hương.
Đã đến lúc anh lên thuyền xa bến…
Nhiều thơ viết về tình yêu chúng ta,
Rằng em sống trong lâu đài hổ phách,
Rằng thuyền anh buồm lộng gió, đi xa,
Xua bóng tối trên đại dương, xua sạch.
Nhiều thơ viết về tình yêu chúng ta…
Anh cần gì? Cần tự do, cần sóng,
Cần mắt em màu hổ phách, mặt trời,
Cần hải âu và khoảng không cao rộng,
Cần con thuyền vững chắc để ra khơi.
Anh cần gì? Cần tự do, cần sóng…
Những khi anh bất chợt bỗng nhớ nhà,
Hay nhớ em, nhớ làng chài ven biển,
Em hãy đứng nhìn chân trời xa xa,
Chắc sẽ thấy thuyền anh đang xuất hiện.
Những khi anh bất chợt bỗng nhớ nhà…
Em nhìn gì bằng đôi mắt lung linh?
Em – con gái dân chài, em – ngọn sóng?
Giờ chia ly chưa chia ly chúng mình.
Tóc anh bạc, em thì đầy nhựa sống…
Em nhìn gì bằng đôi mắt lung linh?
Cứ thử bắt con sóng
Chịu nằm yên hiền lành.
Như nước mắt rất mặn.
Cái hôn em chờ anh.
Cứ thử bắt con sóng…
Đôi mắt em đang nhìn
Đầy muối trong và sạch.
Biển đang thức, trời sao
Lung linh màu hổ phách
Trong mắt em đang nhìn…
Ánh sao đêm mờ ảo
Dệt thành màn, như mơ…
Nếu chúng ta có chết.
Sóng sẽ đánh vào bờ.
Ánh sao đêm mờ ảo…
Vì sao em bỗng buồn,
Ôm vai anh như vậy?
Biển thở đều, lặng êm,
Hải âu bay đâu đấy…
Vì sao em bỗng buồn?
Như tàu đi trên biển,
Có ngày ta gặp nhau,
Nước mắt em lúc ấy
Anh sẽ lau, sẽ lau…
Như tàu đi trên biển.
Cứ thử bắt con sóng
Chịu nằm yên hiền lành.
Như nước mắt rất mặn,
Cái hôn em chờ anh.
Cứ thử bắt con sóng…
Hãy quên anh một thời gian, em yêu,
Em – con gái dân chài, em – ngọn sóng.
Trái tim anh tạm thời khoan khuấy động,
Biển chờ anh, xao xuyến biển trời chiều…
Tạm quên anh một thời gian, em yêu.
Em hãy ở lại đây như núi đá,
Hãy đứng canh bờ biển hổ phách này,
Người dân chài vẫn làm thế xưa nay:
Sự yên tĩnh cần cho người, cho cá…
Em hãy ở lại đây như núi đá.
Em hãy giơ đôi tay như cánh chim –
Sẽ rất đẹp và rất cao đôi cánh.
Sóng đã nổi, gió mỗi ngày một mạnh,
Gió sẽ mang tin anh về cho em…
Em hãy giơ đôi tay như cánh chim.
Hãy vòng tay quanh cổ anh thật chặt.
Anh sẽ đi ra biển, sóng êm đềm…
ồ cái gì đang làm ướt má em –
Nước biển té hay, phải chăng nước mắt?…
Hãy vòng tay quanh cổ anh thật chặt.
Em hãy mong cho thuyền anh làm sao
Lúc trở lại – như ta từng mong ước –
Không có ai phải chết chìm đáy nước,
Và trên thuyền từng núi cá chất cao…
Em hãy mong cho thuyền anh làm sao…
Biển chờ anh, xao xuyến biển trời chiều.
Trái tim anh tạm thời khoan khuấy động.
Em – con gái dân chài, em – ngọn sóng,
Tạm quên anh một thời gian, em yêu…
Biển chờ anh, xao xuyến biển trời chiều.
Hãy vẫy tay tiễn chào anh, em yêu,
Anh tạm xa một thời gian, đừng trách.
Giữ em yên có con sóng trời chiều
Và bờ biển quê hương màu hổ phách.
Hãy vẫy tay tiễn chào anh, em yêu…
Em đừng sợ, đừng buồn khi anh vắng.
Cả khi anh bị sóng biển nhấn chìm.
Em biết đấy, biển suốt đời im lặng,
Dù suốt đời không một phút nằm im.
Vâng, đừng sợ, đừng buồn khi anh vắng…
Anh sẽ về khi cây táo ra hoa
Trong vườn xuân, trắng một màu mơ mộng,
Và lưu luyến những ngày anh đi xa,
Em sẽ khóc, như hải âu trên sóng.
Anh sẽ về vào dịp táo ra hoa.
Và lúc ấy, đón chào anh, em yêu,
Em vẫy tay khi thuyền anh xuất hiện,
Giờ thì anh trên bãi biển trời chiều
Anh lại hát em nghe khi rời bến.
Hãy vẫy tay tiễn chào anh, em yêu…
Rất dịu dàng và say đắm, em hôn
Lên môi anh, khi hai ta từ giã
Và từ đôi mắt em đượm buồn
Hai giọt nước rơi sang anh, lên má
Và bằng con đường riêng của mình
Chúng thấm sâu vào lòng anh âm ỉ
Đã đến ngày sưởi ấm và nhắc anh
Luôn phải nhớ lời thề chiến sĩ
Những giọt nước mắt của quê hương
Rất thiêng liêng, trong tim anh là lửa cháy
Trong tay anh là sức mạnh phi thường
Không cho giặc ngóc đầu đứng dậy.
Tôi cầm lên tay một quả cam to
Một mẩu nắng, một đối đề bóng tối
Như ngọn lửa suốt đời chẳng chói
Như quả cam Braque* vẽ trong tranh
Tôi bóc vỏ cam
Phần ruột ngon lành
Chín mọng như bông hồng trong chuyện cổ
Với mùi thơm của giấc mơ cám dỗ…
Quả cam Braque vẽ thần kỳ:
Tôi uống trái cam
Như chẳng sót tí gì…
Nhưng tôi biết
Trái cam kia sẽ lại
Một ngày kia kết hoa, thành trái
Thành quả cam Braque vẽ trong tranh
Chiếc đồng hồ trên tường tích tắc
Cứ thế đều đều quanh năm
Và cứ thế trôi đi từng khoảnh khắc
Như chim bay về phương Nam
Thời gian, thời gian đang bị đem xé nhỏ
Cuộc đời rút ngắn từng giây
Ngày của tôi, như người, cũng chết
Tôi xót xa chôn chúng hằng ngày…
Như đất mới cày, tóc tôi xưa màu đen
Anh hỏi vì sao bây giờ bạc trắng?
Vì màu trắng niềm vui trong tôi đã thắng
Màu đen của buồn đau.
Và tóc tôi sẽ bạc hết trên đầu
Khi trái tim thắng hoàn toàn đau khổ
Như cây táo ra hoa,
trắng một màu trước ngõ
Tôi sẽ đứng yên và toả sáng xung quanh.
Trái tim là gì?
Là một hòn đá nhỏ?
Là quả táo trên cây chín đỏ?
Hay trong ngực tôi, biết đâu
Cũng đang đập mạnh một quả cầu
Như quả cầu trái đất
Thì tất cả
cách này hay cách kia
Tất cả những gì làm nên cuộc sống
Đều gói trọn trong tim tôi
Và vì thế, trên đời
Không có gì không làm tôi xúc động
Buổi sáng, tôi bay theo chim bồ câu
Mang bài ca hạnh phúc lên cao
Tia nắng làm chuông rung rất khẽ
Nắng cũng làm tim tôi rung như thế
Và cả hai chúng tôi sáng dậy đều không yên
Đều xôn xao hạnh phúc
Tim muốn thoát ra lồng ngực
Chuông không cam giam mình trong tháp chuông
Anh có nghe tiếng tim tôi đập gấp?
Cơn giông tháng năm làm chuông rung
Vì hạnh phúc, tim vỡ tung
Vì hạnh phúc, tim tan thành muôn mảnh
Tiếng chuông trong ngực tôi đang đập mạnh
Tôi ngợi ca, tôi hân hoan, tôi say sưa
Nhưng không chỉ gió ấm mùa xuân
Mà cả mưa giông, bão tuyết
Đã thổi qua tim tôi
Và đạn bom đang bắn vào thế kỷ
Không cho yên một giờ
Làm đau trái tim nhà thơ
Trái tim công dân,
trái tim đẫm máu
Ở đâu có đạn nhắm vào người
Tất, tất cả đều nhắm vào tim tôi
Và tim tôi, vì quá nhiều đạn dắt
Nên từ lâu đã muốn sà xuống đất
Ở đâu những bàn chân hung hăng
Quân xâm lược xéo lên làng phố
Tất, tất cả
đều xéo lên tim tôi
Trái tim mà đau thương là chất nổ
Và những dòng sông nước mắt của cuộc đời
Tất, tất cả
đều đổ vào tim tôi
Máu của những người đã chết
thấm đỏ tim tôi
Tất cả máu mà khắp nơi đang chảy
Đều vào ngực, vào tim tôi rực cháy
Vì thế mà tim tôi
Đầy máu và nước mắt
Đầy đầu đạn và buồn đau
của toàn địa cầu
Như quả táo trên cây
Cứ để nó có ngày
Chín, trở về với mẹ hiền trái đất!
Và từ ngực tôi quá chật
Cứ để trái tim bay ra
Tôi sẵn sàng chờ cái chết
Chỉ cần bài ca
Của hạnh phúc ngày mai được sống!
Trong toa tàu, ta bị chôn cùng nhau
Như dưới mộ – Rômêô và Giuliet,
Và ta quên giận dữ, buồn đau,
Quên sự thật và dối lừa – quên hết.
Ngoài cửa sổ, sau đám mây xa xa,
Trăng thấp thoáng như toa tàu nô lệ,
Và ta tưởng như ta rời sân ga
Ðã nghìn năm hay còn lâu hơn thế.
Nhưng lần nữa lại chui vào đầu ta
Cái con người thứ ba dai dẳng nọ –
Không dễ dàng mà thoát khỏi anh ta.
Một bài toán thật không ngờ rất khó.
Nghĩa là tàu đưa ta đến gần hơn,
Gần hơn thêm con người ta vẫn sợ.
Kia, anh ta trên đám cỏ xanh rờn,
Thấy mình thắng, đang cười vui hớn hở.
Như mắt mù của Xiclốp lúc điên,
Con mắt đỏ của đèn đường rực chói…
Kia, hãy nhìn: Hy vọng ngoảnh sang bên –
Tai hoạ chắc là điều không tránh khỏi.
Ta cứ tưởng như tàu rời sân ga
Ðã nghìn năm hay còn lâu hơn thế.
Ngoài cửa sổ, sau đám mây xa xa
Trăng thấp thoáng như tàu buôn nô lệ.
Và dù tàu phóng đi như tên,
Dù ta muốn trốn thật nhanh đâu đó,
Bên cửa sổ vẫn nhà ga thân quen
Và vẫn người bẻ ghi quen thuộc nọ…
Đôi mắt con hươu đầy bình thản
Đầy tình thương và thơ ngây
Bỏ súng xuống, anh thợ săn, đừng bắn!
Không được chơi trò này!
Như thể người không tim, anh định
Bằng cánh tay nhuộm máu, bắt đầu
Móc trái tim của con hươu đang nóng
Đầy tình thương và nỗi đau
Nhưng sau đấy làm sao anh có thể
Bình thản yêu người phụ nữ trong nhà
Khi đâu đó đang gọi con, hươu mẹ
Chạy trong rừng, tuyệt vọng khóc từ xa?
Và ngã xuống, trong đau buồn sẽ chết
Vì cuộc sống, than ôi, như chiếc cành
Đã bị gãy…Và cây rừng đứng lặng
Xấu hổ vì anh.
Cả bông hoa cũng cúi đầu bất lực
Cả con chim đang bay trên trời
Cũng thương tiếc, đau buồn, thôi hót
Trong rừng im những tiếng động vui tươi…
Anh định sống thế nào khi lấy được
Trái tim kia và nước mắt hiền lành
Anh cũng lấy từ mắt hươu?
Đừng vội!
Sẽ có ngày anh hối hận vì anh!
Đôi mắt con hươu buồn, ngơ ngác
Đầy tự do, không nghi kỵ chút gì…
Bỏ súng xuống, anh thợ săn, đừng bắn!
Né đường cho hươu đi!
Ý nghĩ tôi như chim, bay lên cao
Tới những vì sao xa nhất
Thắng sức hút muôn đời của trái đất
Và bay mỗi ngày một nhanh hơn
Không gì nhanh hơn ý nghĩ của tôi
Thời gian cũng không vượt trước
Và tôi là người thắng cuộc
Đứng bên chân lâu đài thời gian
Ý nghĩ tôi
Vượt núi
Bay lên khoảng không
Của vũ trụ mênh mông
Ý nghĩ tôi một lần
Giữa các vì sao xây tổ
Nhưng nhiều lần ở đó
Ý nghĩ tôi buồn, trói cánh, phải ngồi im…
Trên trái đất xa xôi tất cả là anh em
Ý nghĩ tôi trước đây đã sống
Rồi dang đôi tay rộng
Xuống lặng lẽ bay theo những đường cày
Ý nghĩ tôi như đám mây
Bay qua nóc nhà, qua lò cao xưởng máy
Rồi đậu vào lòng bàn tay cô gái tôi yêu
Ý nghĩ tôi cứ vậy
Đi trên cỏ xanh hàng giờ
Xuống tắm bên dòng suối nhỏ
Cắn những quả dâu rừng chín đỏ
Rồi cuộn thành những dòng thơ
Trên đây là các bài thơ Thái Bá Tân dịch của Eduardas Mieželaitis. Với các bài thơ này bạn sẽ hiểu được một phần nào đó về phong cách sáng tác của nhà thơ này. Cũng như hiểu được về khả năng dịch thuật và phong cách sử dụng ngôn ngữ rất độc đáo của Thái Bá Tân. Điều này cũng đã tạo nên tên tuổi cho nhà thơ này.
