Các tác phẩm thơ dịch của Thái Bá Tân về Gordon Byron đã được đánh giá rất cao. Bởi qua đó ta có thể cảm nhận được một cách rõ ràng hơn phong cách sáng tác của nhà thơ này. Gordon Byron là một nhà thơ lãng mạn của nước Anh và ông thường được gọi với cái tên Lord Byron. Và ông cũng được coi là một nhà thơ lớn của thế kỷ 19. Hãy cùng tìm hiểu các bài thơ dịch của Thái Bá Tân về nhà thơ này bạn nhé!
Nội Dung
“Anh ra đi, đi xa, vâng phải thế.
Tốt cho anh, nhưng em biết điều này
Riêng em khổ. Trái tim anh rất trẻ
Em chẳng có quyền âu yếm nữa từ nay.
Còn tim em-sẽ yêu, yêu chừng nào có thể.
Và bây giờ em viết gửi anh đây
Bức thư nhỏ, nếu mực nhoà, khó đọc,
Đừng nghĩ nước mắt rơi, ồ không, em không khóc.
Em đã yêu, đang yêu anh, và kết quả
Vì tình yêu, mất hạnh phúc gia đình.
Mất danh dự, mất lương tâm, tất cả,
Nhưng chẳng bao giờ em tiếc đã yêu anh.
Em biết lỗi lầm em-không nói quá-
Và khắt khe với chính bản thân mình,
Nhưng không viết thư này, em không thể-
Em chẳng có gì để trách anh, quả thế.
Với đàn ông, tình yêu không quan trọng.
Với phụ nữ, than ôi, là cả cuộc đời,
Là hạnh phúc, tương lai, lẽ sống,
Mà rất dễ một lần vô ý đánh rơi.
Và đàn ông, khi trái tim trống rỗng,
Có thể lấp đầy bằng công việc, vui chơi.
Còn phụ nữ chúng em, đáng thương, bé nhỏ,
Chỉ biết yêu-khổ đau, rồi lại yêu-đau khổ.
Anh sẽ được yêu, và lại yêu người khác,
Lại say sưa cái mới đi tìm.
Em chỉ biết sống cuộc đời đạm bạc
Với nỗi buồn chôn kín trong tim.
Nhưng khác vọng và tình yêu tàn ác
Có bao giờ cam khuất phục, nằm im…
Hãy nhớ em, yêu em…Ồ không, không, xin lỗi!
Tất cả qua rồi, anh đừng tin em nói!
Cả thể xác, tâm hồn, em mong manh bé nhỏ,
Nhưng em tin em đứng vững đời này.
Em chỉ nghĩ về anh, như suốt đời sóng vỗ
Lên mãi một bờ, âu yếm mê say.
Và cũng chỉ vì anh, em buồn vui, sướng khổ,
Sống âm thầm trong nỗi nhớ từ nay.
Như chiếc kim la bàn về một phương rung nhẹ,
Tim em hướng về anh, chỉ về anh, cũng thế.
Em nói hết những gì em muốn nói,
Và giờ đây bên trang giấy thẫn thờ,
Phải gấp gửi, nhưng em không làm nổi-
Không muốn vội vàng phải đơn chiếc bơ vơ.
Em đã sống, đã yêu anh, lầm lỗi,
Và tiếc sao mình không được chết trong mơ,
Trong nỗi buồn…Nhưng không, em phải sống,
Để cầu Chúa, yêu anh, theo anh trên đường rộng…”
Viết xong thư, nàng ngồi im, không động đậy,
Tay run run như chiếc lá trên cành.
Những dòng chữ chạy đều trên trang giấy
Với những nét vàng hoa mĩ xung quanh
Và một dấu Elle vous suit partout cạnh đấy,
Có nghĩa nơi nào em cũng ở bên anh.
Dấu hình hoa hướng dương màu đỏ,
Là biểu tượng tình yêu, ai cũng hay điều đó.
“Anh sẽ không, không bao giờ…-Juan nói,-
Có thể quên em, dù một phút trong lòng,
Cả khi biển bốc hơi thành mây khói,
Hay núi tan thành biển biếc mênh mông.
Khi một trái tim đau-không thuốc nào chữa nổi.
Anh nhớ vô cùng, em…em có biết không?…”
Ai đã giết John Keats?
“Chúng tôi!” lên tiếng một tờ văn
Nổi tiếng dã man ra mỗi quý một lần
“Chúng tôi giết John Keats!”
“Thế ai bắn anh ta?
“Milman, nhà thơ linh mục
Và Southey và Barrow một lúc
Cùng bắn vào anh ta!”
Khi anh nhìn em khóc, tự mắt em
Đôi mắt xanh to, nhỏ lệ
Anh tưởng như bông hoa tím trong đêm
Để rơi giọt sương rất khẽ.
Khi em cười anh thấy viên ngọc sáng
Bên em thôi long lanh
Vì sấu hổ trước muôn ngàn tia sáng
Từ đôi mắt màu xanh.
Như mặt trời đã khuất trong mây
Gửi lại ánh vàng le lói
Trước khi đêm kéo xuống phủ dầy
Chưa chịu chìm trong bóng tối.
Nụ cười em qua mây đến lòng anh
Như mặt trời chưa chiếu rạng
Và nụ cười, dù vụt tắt rất nhanh
Vẫn gửi lòng anh ánh sáng.
Nhớ không em thuở nọ,
Khi đôi ta chia tay-
Hai đứa cùng đau khổ
Nhìn nhau lệ tuôn đầy.
Và ngày ấy hôn em,
Hôn đôi môi buốt lạnh,
Anh đã thấy trong tim
Những tháng năm hiu quạnh.
Phải chăng giọt sương rơi
Trên mi anh buổi nọ
Đã theo anh suốt đời
Và nay thành giông tố?
Hai ta giấu tình yêu
Để không người được biết,
Anh thầm đau khổ nhiều
Vì yêu em tha thiết.
Nếu ta còn gặp nhau
Sao bao năm xa vắng,
Biết đón em thế nào
Ngoài nước mắt, im lặng?
Tình yêu bắt đầu từ đâu
Sao em hỏi anh như vậy?
Tình yêu trong anh bắt đầu
Từ ngày hình em anh thấy.
Và tim biết rõ bao giờ
Tình yêu đến ngày kết thúc-
Tình yêu sống với nhà thơ
Suốt đời buồn đau, tủi nhục.
Ôi mặt trời của những người không ngủ,
Ngôi sao buồn với nghìn tia sáng nhỏ
Lung linh nhiều nhưng bất lực trước màn đêm
Đưa anh về với kỷ niệm ấm êm.
Và quá khứ như em đứng đó,
Hồi hợp cháy mà không lửa đỏ.
Bạn tình ơi, trông em gần mà xa
Em sáng nhiều, sao lạnh giá lòng ta?
Nếu một khi không giải phóng cho mình
Hãy đấu tranh cho tự do kẻ khác;
Vì thành Rôm, đất Hi Lạp quang vinh
Mà hy sinh, khó khăn nào thoái thác?
Hãy giương cờ tự do, dù ở đâu-
Bởi gì hơn hiến đời cho nhân loại.
Nếu chẳng may tim ăn đạn, rơi đầu
Anh chết đấy, nhưng để rồi sống mãi.
Vì không nóng để sưởi tim người khác,
Mà tim ta giờ chẳng đập bao nhiêu,
Nhưng dù không người thương, không khoái lạc,
Ta vẫn đòi được yêu!
Cuộc đời ta đã đến ngày tàn lụi-
Hạnh phúc, tình yêu hờ hững trôi qua;
Dằn vặt, đau thương, oán thù, hờn tủi
Là tưng lai chờ ta!
Và trong tim hạt than hồng le lói
Như cô đơn núi lửa giữa trùng dương
Âm ỉ cháy mà không hề sáng rọi,
Chỉ gợi buồn đau thương.
Ta đã yêu và chịu nhiều đau khổ.
Hi vọng, ghen tuông hồi hộp theo chân.
Với tình yêu có muôn vàn cám dỗ
Ta mãi là tù nhân.
Thôi, mà sao tự bắt mình suy nghĩ
Chuyện đâu đâu làm tan nát lòng ta
Khi vinh quang chờ anh hùng, hiệp sĩ
Để trao vòng nguyệt hoa?
Hi Lạp hỡi, đất xưa thần thánh
Với cờ gươm sông núi bao la,
Ngay những chàng Xpacta kiêu hãnh
Không tự do bằng ta!
Đã đến lúc phải khướt từ tất cả
Những say mê dục vọng cuồng điên.
Phải bắt tim trở thành sắt đá
Trước tình yêu triền miên.
Người khóc ư, thương thời xưa đã mất?
Đời người ta chỉ một bình minh!
Làm người lính là niềm vui lớn nhất.
Vùng lên mà hy sinh!
Hãy tỉnh dậy, đây là giờ quyết liệt,
Chiến trường kia tìm mảnh đất cho ngươi,
Và ngã xuống, nghỉ yên cùng cái chết
Cho tâm hồn thảnh thơi!
Người chết bị dựng dậy-ta ngủ sao yên!
Bạo chúa hiếp nhân loại-sao đành nhắm mắt?
Lúa đã chín rục đồng-chờ ai chưa gặt?
Ta như nằm trên chông… Có thể nào quên?
Mỗi ngày mỗi giờ tai ta nghe trống giục,
Và tim đập từng hồi thôi thúc…
Ta lại muốn trở thành em nhỏ
Để được trở về sống giữa rừng xanh.
Chơi núi và tung tăng bãi cỏ,
Hay thả mình theo sóng mông mênh.
Đất Xắcxông phù hoa kiêu hãnh
Là ngục tù giam cấm hồn ta!
Ta chỉ yêu núi đồi hiu quạnh,
Biển bờ dài nghe sóng vui ca.
Thần số mệnh, ta hoàn ngươi tất cả:
Đây văn minh, tước vị, hư danh…
Ta khinh những tay nhầy, mặt đá,
Ta khinh bầy nô lệ xung quanh.
Trả lại ta quê hương yêu dấu
Nơi ta từng tuổi trẻ ước mơ.
Trả lại ta cánh buồm chim đậu,
Chiều đại dương sóng cuốn thành thơ…
Chưa sống nhiều nhưng ta biết rõ
Thế giới này ta không chỗ nương thân.
Đêm tối hỡi, sao ngươi đứng đó
Che lấp giờ chót kiếp gian truân?
Ta đã mơ giấc mơ vàng lấp lánh
Tràn mùa xuân, hạnh phúc ngất say.
Ôi sự thật, sao ngươi ranh mãnh
Đưa ta về cuộc sống hôm nay?
Ta đã yêu, nhưng người yêu mất.
Bạn bè xưa? Nay biết còn đâu?
Tâm hồn ta nặng nề u uất
Khi đời không hi vọng, buồn đau.
Dù đôi khi chén thù, chén tạc
Tạm thời quên uất ức từng cơn,
Dù tất cả chìm trong khoái lạc,
Nhưng tim này sao quá cô đơn.
Vui gì đâu khi nghe tiếng nói
Của những ngài, công tước, cô nương
Mà số phận ban ơn không mỏi,
Nhưng với ta – không ghét, không thương.
Trả lại ta bạn bè chung thuỷ,
Dám cùng nhau mơ ước, hy sinh,
Ta sẽ quên những đêm dài hoan hỉ
Và xa hoa, nhạt nhẽo công danh…
Còn phụ nữ, em là tất cả,
Là tương lai, hi vọng, buồn vui…
Trái tim ta đã chai thành sắt đá
Khi nụ cười thôi cháy trên môi.
Ôi cuộc sống quá nhiều cay đắng!
Và loài người? Ta sẽ trốn đi xa!
Ta chỉ muốn một hang rừng im lặng,
Buồn, u sầu như trái tim ta.
Ta chỉ ước có thêm đôi cánh
Như chim kia đang lượn giữa trời xanh
Để bay tới những vì sao lấp lánh,
Xa cuộc đời, xa mãi mãi, xa nhanh!
Thôi đừng khóc bên anh như thế,
Cười ư? cũng chẳng nên cười
Vì đáp lại, tim anh chẳng thể,
Chẳng còn như trước xanh tươi.
Và em hỏi:Cái gì bí mật
Làm anh đau khổ thế này?
Em muốn giúp?Thời gian chớ mất!
Sẽ chẳng bao giờ em hay.
Không, không phải vì tình, danh dự
Mà anh gặp cảnh bây giờ;
Cũng không phải vì anh giận dữ,
Xa nhà đất khách bơ vơ.
Mà vì nỗi chán chường buồn tẻ
Khắp nơi anh thấy rất nhiều;
Nên đôi mắt em xinh cũng thế,
Chẳng làm anh vui bao nhiêu.
Nỗi buồn ấy làm anh trống rỗng
Như Agaphe bạc đầu
Anh không tin cả đời-đang-sống,
Cả đời-sẽ-chết mai sau.
Anh chạy trốn chính anh, cũng chỉ
Kiếm ít thản thơi cho mình,
Nhưng con quỷ cuộc đời là ý nghĩ,
Bao giờ cũng bám theo anh.
Không ít kẻ ước mơ nhiều cái
Mà anh xa cách bây giờ,
Thôi, mong họ say sưa ngủ mãi
Suốt đời hạnh phúc trong mơ!
Giờ đơn độc, lang thang đây đó,
Riêng anh an ủi điều này
Anh có thể gặp nhiều đau khổ,
Nhưng điều đau khổ nhất từng hay.
Điều khổ nhất là gì?-Em hỏi
Ồ không, vô ích, đừng tìm
Cười cùng anh, nhưng em chớ vội
Đoán biết mọi điều trong tim.
Ta rượi buồn, lòng ta ảm đạm
Chờ đợi chi, ca sĩ , hãy đàn lên
Hãy đàn lên xua trời u ám
Trong lòng ta cơn ác mộng triền miên
Nếu tim ta còn tia hy vọng
Tiếng đàn ngươi sẽ trả về cuộc sống
Nếu mắt còn giọt lệ chưa khô
Nó sẽ trào và thôi đốt lòng ta
Ngươi hãy ca những bài ca đau khổ
Vì tim ta đã thôi biết cười vui
Ca sĩ hỡi, uất ức chờ tung nổ
Ta chỉ còn biết khóc, khóc mà thôi
Vì tim ta đã chịu nhiều cay đắng
Quằn quại đau những đêm dài thức trắng
Mà giờ đây, ca sĩ, hãy đàn lên
Cho tim này, dù một phút nằm yên
Anh viết đây dòng chữ nhỏ
Để em nhớ anh đôi lần
Như tên ai trên bia mộ
Gọi người du khách dừng chân.
Rồi tháng năm qua trông lại
Thấy tên người xưa còn đây,
Hãy tin: dù anh xa mãi
Nhưng tim chôn ở trang này.
Trong tim em một nỗi buồn nào đấy
Cô đơn, đang ngủ, bao giờ
Nghe tiếng đập trái tim anh cũng dậy
Để rồi rơi hẫng trong mơ
Một tia sáng trong lòng em đang sống
Mong anh lặng lẽ, vô hình
Những bóng tối của buồn đau, thất vọng
Không làm nó tắt vì anh
Đôi khi bước qua mồ em, hãy nhớ
Thương em chôn dưới đất mềm
Em chỉ sợ, một điều em chỉ sợ
Anh đã hoàn toàn quên em
Trước khi chết em xin anh hãy nhỏ
Cho em, chỉ một lần này
Một giọt lệ lên khối tình đau khổ
Để bù em khóc hôm nay…
Từ nay ta không được cùng nhau
Sánh vai đi giữa đêm hè dịu mát
Dù tình yêu vẫn đẹp buổi ban đầu,
Trăng vẫn sáng và gió kia vẫn hát.
Kiếm mang nhiều cũng sẽ mòn bao,
Tim đạp mạnh sẽ xé tan lồng ngực.
Và tình yêu từng hồi hộp ước ao
Cũng phải nghĩ vì quá nhiều hạnh phúc.
Dù trăng kia vẫn sáng em ơi,
Cho anh, cho em, cho tình yêu hai đứa.
Nhưng đôi ta không bao giờ có nữa
Những đêm dài ước hẹn vui chơi…
Trên đây là các bài thơ dịch của Thái Bá Tân về nhà thơ Gordon Byron. Qua bài viết này ta sẽ hiểu thêm về một số tác phẩm của nhà thơ nước Anh này. Đó là một hồn thơ vô cùng lãng mạn đúng như phong cách sáng tác của ông. Đừng quên đón đọc các bài viết tiếp theo của chúng tôi để cùng cập nhật các bài thơ hay của Thái Bá Tân bạn nhé!
