Du Tử Lê (1942-) tên thật là Lê Cự Phách, sinh năm 1942 tại Hà Nam, miền Bắc Việt Nam. Ông làm thơ từ rất sớm, khi đang còn học tại trường tiểu học Hàng Vôi tại Hà Nội. Ông là một cây bút nổi bật của làng thơ ca Việt Nam cùng nhiều bài thơ mang giá trị sâu sắc được bạn đọc săn đón. Trong đó Ở Chỗ Nhân Gian Không Thể Hiểu là một tập thơ mang nhiều tâm huyết của ông. Chúng ta hãy cùng nhau theo dõi bài viết này nhé!
Nội Dung
sông chẳng thể không trôi về biển lớn
người bên bờ buông tóc thả cho mây
dẫu hết kiếp tôi vẫn là đứa trẻ
buồn vui theo chiếc kẹo ở tay người.
ôi thánh nữ đi bên lề nắng gió
đã chẳng cùng thôi hỏi tới nhau chi
ta đoạ lạc ngay phút vừa mở mắt
em có là từ mẫu của riêng ta?
gửi con trí nhớ cha đau buốt
sống chết ơ hờ chẳng có nhau
nửa đêm thức giấc nghe con gọi
như của đời ai, của kiếp nào?!
cảm ơn trời đất đưa con lại
một sớm lên hồng những ngón tay
con thơm tóc mẹ mùi ân nghĩa
cha chết từ lâu con có hay?
hãy cho lại ta
này em
hãy cho lại ta
căn phòng không có lấy một chiếc cửa sổ
ngã tư có tiệm donut
ngôi nhà chúng ta đã ở
để ta sẽ kể em nghe
chuyện một người đàn ông thình lình mất tích.
này em
hãy cho lại ta
con đường chạy qua ngã ba ÔngTạ
con đường ngang qua Hàng Xanh
con đường dẫn về xa lộ
để ta sẽ kể em nghe
chuyện một dòng sông có rất nhiều nhánh phụ
có nhánh chảy suốt qua đời ta
có nhánh lộn về quá khứ
có nhánh buồn như sớm mai
có nhánh vui như sắp tết
có nhánh ôm chân thành nội
có nhánh ngang qua Phú Bài
có nhánh về Trại Hầm
có nhánh reo trên nóc nhà thờ Con Gà
có nhánh ướt sũng tuổi thơ ta
con đường lát đá
những người con gái mặc yếm
họ đang giặt rũ
(họ giặt những giấc mơ ta
họ rũ những khát khao ta
những khát khao bay bổng
như cánh diều quê ngoại
những khát khao bằn bặt
như khi ta mất em
như vụng nước đỏ
bến sông Hồng, những con ve lột xác rồi
rớt xuống
như em đã lột rồi
em đã lột ta
thành kẻ lạ.)
này em
hãy cho lại ta
mái tóc dài
mái tóc chảy trên đường phố thân quen
mái tóc buồn
những chiều mới xuống
để ta kể em nghe
chuyện con suối và những viên sỏi
những con suối thơ mộng chảy từ vầng trán em
về thấu chân trời khác
những viên sỏi em đã đánh rơi
ta nhặt được
(ta nhặt được buổi sáng em
buổi trưa em
buổi chiều em
ta nhặt được.)
còn nhặt được gì không?
chả biết nữa!
có thể đó là sợi tóc em
vướng trên gối
sợi tóc rụng trong giấc mơ ta
buồn bã.
này em
hãy cho lại ta
đôi tay khô trên lồng ngực thấp thỏm
cho lại ta đi
đôi tay ấy
dù em có khư khư giữ lấy
thì cũng chẳng làm gì
làm gì mới được chứ?
làm gì? thử kể ta nghe chơi?
hãy cho lại để ta kể em nghe
chuyện những tay thước ngọc
(với ta, tay em chính là những tay thước ngọc.)
những tay thước làm nên cửa nhà
những tay thước khỏ lên đầu ta
rất đau
những tay thước vỗ về ta
rất ngọt
những tay thước xua đuổi ta
rất dữ
những tay thước bảo ta há mồm ra
uống thuốc
những tay thước bảo ta run lên
ngững ngày
những đêm
hạnh phúc.
này em
cho lại ta đi
cho lại ta đôi chân
để ta kể em nghe những quãng rừng gió hú
những đôi giầy mốc meo trong tủ
bởi đôi chân khi cho lại ta
đã chẳng bao giờ mang giầy nữa
ta sẽ kể em nghe
chuyện một người con gái
mượn đôi chân chàng để tới
mượn đôi chân chàng để lui
để đi ăn bò bía
để đi ăn bún ốc, bún riêu
để đi ăn bò viên
để uống nước cam
để uống trà đá
để bỏ mứa
để bước vào phòng ngủ với chàng
ba trăm sáu mươi lăm ngày nhanh hơn hơi thở
em biết tại sao không?
bởi nàng đã chẳng còn đôi chân
nàng đã ra toà ký giấy sang nhượng đôi chân
dù không hề bị tai nạn
(cần gì phải đụng xe xong
chết đi rồi mới có thể cho nhau
như thế là vẫn yếu.)
nàng đã cho chàng
luôn cả những móng chân sơn đỏ
những móng chân không biết mùi sơn
bây giờ thì em đã hiểu vì sao?
này em hãy cho lại ta
lồng ngực
ta không xin trái tim,
đã bị những khốn nạn ta phá nát
cho lại ta lồng ngực
(tại sao em cứ phải hỏi để làm gì?
không lẽ những kẻ yêu nhau cứ phải hỏi làm gì
mỗi giây, mỗi phút?)
cho lại ta lồng ngực em để ta giữ gìn
trái tim em đã đầy lỗ thủng
chính những trái tim tan nát
mới cần được giữ gìn trong những lồng ngực mới
để ta kể em nghe
thân thể người ta chia làm ba phần
phần để sờ mó
phần để vuốt ve
phần để làm thành thiên đàng hay địa ngục
em chọn phần nào?
nhưng nhớ để riêng ta phần cuối.
này em hãy cho lại ta
căn nhà tối
những sợi len thoăn thoắt chạy trên hai cọng kẽm
sợi lên
sợi xuống
sợi buồn
sợi vui
sợi thuỷ chung như gương
sợi phản bội như gió
cho ta đi.
để ta kể em nghe
chuyện những sợi len
kết thành cổ lọ
kết thành cổ trái tim
kết thành cổ vuông
kết thành cổ xẻ
kết thành dây thừng
thắt cổ ân ái.
tôi đây. bạn cũ. tâm nghìn Phật
mỗi Phật nghìn tay. em-Pháp-Hoa
dốc gió. đêm lầy kinh-cứu-khổ
xin tế độ tôi những thiệt thà
tôi đây. bạn cũ. từ ngay hết
chẳng nắng mưa nào chia biệt ta
cảm ơn huệ nhãn em khai mở
tiền kiếp xưa mình đã có nhau
bạn cũ. còn đây đêm rất thấp
tóc nồng da thịt. phấn son thơm
hôm nay quỳ dưới chân Bồ Tát
tụng một pho tình-yêu-hoa-nghiêm
bạn cũ. tôi đây. vô lượng kiếp
tứ đại giai không. chỉ giữ tình
hãy trì mật-chú kinh chung-thuỷ
để thấy trong nhau có niết bàn.
bồ tát! buồn tôi trên nắng mưa
người về có kịp đúng ban trưa
tháng hai áo mỏng đau lòng gió
trên bước thời gian thấy một mùa
bồ tát! trời ơi gan ruột tôi
phơi từ chánh-điện tới đường ngôi
ngày sau khô héo như cành mục
bạn có thương hay tội một người?
bồ tát! lòng khuya lá gọi cây
con đường trí nhớ đầy heo may
cánh chim nghi hoặc rừng oan khổ
tôi sẽ trường chay. nhận lạy này
bồ tát! đây là ấn tín đau
gửi người giọt máu sớm vùi sâu
trán tôi dấu thập ai vừa đóng
người đi mà sao tôi cúi đầu!
bồ tát! ngàn sau góc phố còn
chỗ ngồi ân nghĩa ghế bàn ngon
bàn tay thứ nhất cho nhau đó
vĩnh cửu trong tôi giọt lệ nàng
bồ tát! nhìn nhau biển ngỡ ngàng
tôi về thấy nắng quấn khăn tang
thấy mưa đã xẻ từng ô ngỏ
mỗi cảnh đời: riêng một nghĩa trang
ai bảo trời không đau với ta?
người trốn vô kinh vẫn thấy đời
khắp cùng sơn tự ảnh hình tôi
đừng quên sẽ chẳng bao giờ nhớ
ai khảo tra mà người cung khai?
cám ơn người tụng kinh siêu thoát
tế độ hồn tôi vó ngựa mù
nghe như Địa Tạng mà không phải
bi luỵ tâm kinh Bát Nhã về
chúng sanh lầm lạc, em Bồ Tát
tất hiểu lòng tôi đầy Hoa Nghiêm
nửa đêm nhớ mẹ tôi thường khóc
xin tụng dùm nhau kinh vãng sinh
thương người chưa thoát vòng oan nghiệt
nửa kiếp luân hồi đã mấy phen
cứ đâu phải chết đầu thai lại
mới thấy tình nhau dẫu thật buồn
tưởng đêm Thuỷ Sám kinh vô lượng
vô thỉ vô chung vẫn biệt lìa
sớm mai nhập định chiều thương nhớ
đêm tối ngồi khô thế kiết già
bình bát tôi đi khắp địa cầu
tìm em khất thực nghĩa ân sâu
chính tôi là kẻ cần siêu độ
xin tụng cho nhau sạch mối sầu
diện bích nghìn đêm vẫn bất an
nhờ em thưa lại với Quan Âm
cõi tâm tôi trụ nơi nào nhỉ?
phải chính tình em? chính mắt em?
nếu hiểu rồi là cát bụi
kinh nào uyên áo hơn vô ngôn
sơn tự là tôi em hãy trú
có cũng xong. mà không cũng xong.
tôi đã quy y từ kiếp trước
thí phát khi vừa mới gặp nhau
trăm năm trai giới tim còn rộn
lệ ấu thơ và tim ấu thơ.
hãy khép trang kinh trả lại đời
cứ gì sơn tự mới an vui
ủ hương cuối kiếp cho nhân loại
ngã mạn đời sau, em của tôi.
trong mưa cũ có sầu vai mới
trong lá vừa xanh có lấp vùi
trong đêm có nắng chưa về kịp
lịch-sử-em trong đất nước người.
em ngồi chính trị như cua ốp
tổ quốc ta còn nơi mắt sâu
tìm em cờ xí trong đêm tối
tay đụng thiên đàng, địa ngục đâu?
lãnh thổ em trao nội các buồn
thể chế nào hơn thể chế ngoan
dù cho lập hiến hay quân chủ
chính phủ ta còn dưới gót em.
bánh xe, dẫy phố chia lìa
mai sau dốc núi còn gì để quên
nay hồn đêm nhớ Huyền Trân
quá quan vó ngựa phân vân lòng tù.
mày đã mười năm không nhúc nhích
mười năm tao cũng chẳng hơn chi
hai vai nhật nguyệt thân nam tử
mất cả linh hồn, lạc thê nhi.
trong tim tôi có những miền rất trũng
chảy xuống hoài, những giọt lệ em
như bóng tôi ở đằng sau ánh sáng
nên môi cười đã tựa máu xương riêng
trong tim tôi có những vùng kín khuất
chỉ riêng em được thong thả vào, ra
đời không thật. đừng kiếm tìm chân lý
sống như tôi là chết một chốn nào
trong tim tôi có những chiều thất lạc
ngồi bên đường tưởng nhớ mãi vai ai
em sâu thẳm, chớ nghi ngờ quá thế
chưa một ai từ chối nhận ơn đời
trong tim tôi có khá nhiều hộc tủ
cất thương đau. tôi dấu nhẹm bao điều
cả nhân thế và em sao biết được
những gì tôi lúc chết sẽ mang theo
trong tim tôi có hàng trăm xác rữa
thuỷ trầm nhau? tôi tự hỏi sớm hôm
sao em nghĩ tôi chẳng cần bố thí?
của thập phương nên cúng quẩy oan hồn.
bao năm tháng sống trong lòng huyệt lạnh
trên dương gian mà như ở cõi âm
đời quay đảo nuốt linh hồn bao kẻ
và cuối cùng, tôi cũng phải lâm chung
em thánh thiện giữa chỗ ngồi tịch mịch
tôi đầu thai trở lại dưới tên người
nhận hay trả có ai mà biết được
tuỳ nơi em. da thịt đã ôi rồi
trên tay Chúa, dấu đinh Ngài bị đóng
cuối đời tôi than củi đã thành tro
em chẻ nhỏ khối tình tôi lỡ gửi
nhóm nổi không một ngọn lửa oan cừu
con đường nhỏ nhưng nối liền vô cực
đi mãi rồi, cũng chỉ thế thôi
ai chẳng chết phải không người có nhớ?
tự trầm tôi. gương hắt ảnh ai cười
người giảo hoạt nên môi thành nhớp nhúa
nhắc làm gì, mọi chuyện có như không
ngày tận thế, chiếc phi thuyền bay lạc
ngoài không gian. mang một xác thân
mắt tôi mở nhưng chẳng còn thấy nữa.
tay tôi lạnh muôn đời không ấm nữa
môi cũng khô vì mãi gọi tên người
dòng sông cũ đã đôi bờ xuôi, ngược
chỉ ngôi mồ là mãi của riêng tôi
như trí nhớ của tôi là tháng chạp
sao bây giờ tháng bảy sắp đi qua
tình không nở những bông hồng tháng sáu
giữa hư vô tôi cất cửa nhà?
đôi khi ký ức ta như sáp
chảy xuống thần kinh giọt cường toan
tháng năm đi khuất hồn chưa khuất
ngơ ngác chiều lên nỗi muộn màng
đôi khi ký ức ta như sáp
nhiễu đỏ. con đường. đêm lãng quên.
người có còn mưa-đôi-mắt-gió
tôi về nghe sắc sắc, không không
đôi khi ký ức ta như sáp
bấc lụn còn rung tiếng gọi khuya
nhớ ai mùi tóc thơm hương tối
những bậc thang lên cõi biệt. lìa
đôi khi ký ức ta như sáp
những tưởng không còn nữa máu xương
đêm qua nến chảy trong hiu quạnh
mới hiểu ta chờ tay Mỵ Nương
đôi khi ký ức ta như sáp
vẫn chảy cùng ai, một vết thương.
Du Tử Lê là một nhà thơ nổi tiếng nhận được không ít ý kiến từ các nhà bình luận văn học. Nhưng dù thế nào thì chúng ta cũng không thể phủ nhận ngòi bút cũng như tài năng sáng tác thơ kiệt xuất của ông. Mời các bạn đón xem phần 5 vào một ngày không xa nhé!
Xem Thêm: Ở Chỗ Nhân Gian Không Thể Hiểu – Tập thơ vang danh của Du Tử Lê phần 3
