Khi nhắc đến Cao Bá Quát, không thể không nhắc đến loạt bài thơ vang danh nổi tiếng. Chúng ta đã cùng nhau đi qua rất nhiều bài viết về thơ của ông. Vậy để tiếp tục BST Kho Tàng Thơ Đặc Sắc Của Cao Bá Quát Phần 6 thì chúng ta hãy chiêm ngưỡng phần 7 ngay hôm nay. Hãy theo dõi bài viết nhé!
Nội Dung
Lưỡng quan nam quá nhập nam trung,
Nhập đáo Minh Lương tự bất đồng.
Sơn hải chỉ nghi Tề cận lợi,
Lũ thường hoàn tưởng Nguỵ dư phong.
Cô thành toạ trấn thiên lâm thế,
Sa chử binh liên nhất thuỷ không.
Truyền đạo lục long cận tuần hạnh,
Mỹ Xuyên cung ngoại hựu tân cung!
Cơ nhân ngẫu nhĩ kinh Chu đạo,
Ly thử ngâm tàn cảm cố cung.
Liễn lộ tình kỳ không thử địa,
Giao đàn thảo thụ tự thu phong.
Bách niên vãng sự bi tà chiếu,
Nhất điểm tâm đối vãn chung.
Do hạnh tương phùng hữu tương thức,
Đào thiền nhân thị lão táo ông.
Tẩn khan môn ngoại động thanh ho,
An Thượng hòa nhân cánh họa đồ ?
Văn đạo cật triêu tương chẩn thí,
Khả liên dị cảnh diệc huề phù!
Quân ân vị nhẫn di cùng hộ,
Thanh thuế thùy năng niệm nhất phu?
Túc tích thốn tâm không tự thác,
Đê thùy bất ngữ ỷ tường ngu.
Trường sa phục trường sa,
Nhất bộ nhất hồi khước.
Nhật nhập hành vị dĩ,
Khách tử lệ giao lạc.
Quân bất học tiên gia mỹ thuỵ ông,
Đăng sơn thiệp thuỷ oán hà cùng.
Cổ lai danh lợi nhân,
Bôn tẩu lộ đồ trung.
Phong tiền tửu điếm hữu mỹ tửu,
Tỉnh giả thường thiểu, tuý giả đồng.
Trường sa, trường sa, nại cừ hà?
Thản lộ mang mang uý lộ đa.
Thính ngã nhất xướng cùng đồ ca.
Bắc sơn chi bắc, sơn vạn điệp,
Nam sơn chi nam, ba vạn cấp,
Quân hồ vi hồ sa thượng lập?
Dịch nghĩa
Bãi cát dài, lại bãi cát dài,
Đi một bước như lùi một bước.
Mặt trời lặn mà vẫn còn đi.
Khách (trên đường) nước mắt lã chã rơi.
Anh không học được ông tiên có phép ngủ kĩ
Cứ trèo non lội nước mãi, bao giờ cho hết ta oán!
Xưa nay hạng người danh lợi,
Vẫn tất tả ở ngoài đường sá.
(Hễ) quán rượu ở đầu gió có rượu ngon,
(Thì) người tỉnh thường ít mà người say vô số!
Bãi cát dài, bãi cát dài, biết tính sao đây?
Bước đường bằng phẳng thì mờ mịt, bước đường ghê sợ thì nhiều.
Hãy nghe ta hát khúc “đường cùng”,
Phía bắc núi Bắc núi muôn trùng,
Phía nam núi Nam sóng muôn đợt.
Anh còn đứng làm chi trên bãi cát?
Nhất sinh cô phụ ngũ xa thư,
Duyệt tận phong ai phát dũ sơ!
Tâm phát cự tranh trường đoản sự,
Đáo phân như xứ tổng phân như!
Dịch nghĩa
Một đời đã phụ cả năm xe sách
Trải mãi gió bụi mái tóc càng thưa thêm
Tâm sự và tóc có cần chi phải so sánh vắn dài
Đến lúc đã rối bời thì cùng rối bời như nhau
Du du nhân sự kỷ oa long,
Tiết tự kinh tâm thử dạ đồng.
Ba tĩnh hàn ngư không hấp ảnh,
Nguyệt minh cao điểu thượng nghi cung.
Giang hà thế trục doanh hư thuỷ,
Kim tích sầu liên thượng hạ phong.
Hàm thạch chỉ lao tinh vệ hận,
Di sơn trường tiếu lão Ngu công.
Dịch nghĩa
Việc đời dằng dặc đã mấy cuộc thịnh suy?
Thời tiết đến nhanh, đêm nay mà ai chẳng chạnh lòng.
Mặt sóng lặng, cá lững lờ đớp cái bóng không,
Vành trăng sáng, chim trên cao còn tưởng cung thật.
Xu thế sông ngòi theo chiều nước đầy vơi,
Mối sầu kim cổ lẫn cả vào ngọn gió lên xuống.
Chỉ tổ nhọc chim tinh vệ ôm hận mà tha đá hoài,
Vẫn đáng cười ông Ngu công đã già, còn làm việc dời núi.
Thanh Đàm thôi biệt duệ
Nhị Thủy tiễn hành khâm
Sa khoát hoàng vân mộ
Thiên đê bạch nhật trầm
Khách chu hàn phiếm phiếm
Giang sắc vãn âm âm
Bất kiến ba đào tráng
An tri vạn lý tâm.
Dịch nghĩa
Vừa giục giã chia tay ở Thanh Ðàm
Mà giờ đây nước sông Nhị đã vấy áo người đi
Cát rộng mây vàng chiều tà
Trời thấp, mặt trời xuống
Thuyền khách lạnh trôi chậm chậm
Màu sông chiều âm u
Không thấy sóng lớn mạnh
Sao biết chí lớn muôn dặm
Thiên cao chúng tinh hy,
Minh nguyệt tĩnh như thuỷ.
Tức tức hậu trùng minh,
Sắt sắt kim phong khỉ (khởi).
Đường thượng hữu giai nhân,
Ỷ lan sầu bất ngữ.
Khởi thị dạ hà kỳ.
Bộ bộ hành phục chỉ.
Bất ưu trường dạ hàn,
Đãn tích nguyệt tương mỹ.
Thiếp niên nhị bát thì,
Doanh doanh chính tương tị (tự).
Trưởng đại ái dư nghiên,
Thượng tưởng dung nhan mị.
Noa y hiệt kỳ quang,
Bất nhẫn nhàn phao trí.
Tài tác hợp hoan thư,
Ký tử tâm trung sị (sự).
Dịch nghĩa
Trời cao sao lác đác,
Trăng sáng trong như nước.
Lanh lảnh tiếng sâu mùa kêu,
Sàn sạt gió vàng nổi dậy.
Trên nhà có người đẹp,
Ngồi dựa lan can buồn không nói.
Bỗng đứng dậy xem đêm đã khuya chưa,
Bước một bước lại dừng một bước.
Không lo đêm dài lạnh,
Chỉ sợ trăng sắp tàn.
(Nghĩ lại) khi thiếp tuổi đôi tám,
Cũng đầy đặn như trăng.
Lớn lên vẫn yêu cái đẹp xưa,
Những tưởng giữ mãi được như thế.
Kéo áo bọc lấy trăng,
Không nỡ dễ dàng bỏ phí.
Xén ra thành bức thư hợp hoan,
Gửi cho chàng những lời tâm sự.
Li ngoại nhân yên, trúc ngoại âm,
Thung ca thanh yết, trạo ca thâm.
Truy du khách chí phân thư khán,
Tức sự thi thành bão tất ngâm.
Hương thủy mộ trào sinh thiển lại,
Trản sơn hồi chiếu đạm không lâm.
Huân phong đa dữ nhàn phương tiện,
Xuy khởi cô liêm nhất bán tâm.
Minh nguyệt nhập tiền hiên,
Cô ả khuy thanh tôn.
U nhân ái dạ toạ,
Tương đối diệc vong ngôn,
Khởi lập miện không vũ,
Nhân chi thiệp nhàn viên.
Tức tức hậu trùng ngữ,
Thu thu giang điểu huyên.
Minh cư đạm độc thích,
U thưởng diệu tự luân.
Bạc chước sấn lương dạ,
Úy ngã cơ lưu hồn.
Nhất giam đăng hạ vạn hàng đề,
Thử dạ tàn hồn nhiễu tú khuê.
Trường hận thuỳ giao luân cảm tự ?
Độc miên nhân tự vọng kim kê.
Hàn y ổn thiếp phong tân tứ,
Tố quản tiêm minh tẩy cựu đề.
Lai thất tha thời hảo qui khứ,
Nhập môn tri hữu nhẫm thung thê.
Tội định thân hà dụng ?
Tài sơ ngộ độc kỳ.
Đào chân tri hữu tại,
Chủy sở hạnh sơ tỳ.
Giảo thỏ năng tam quật,
Tiêu liêu khởi nhất chi ?
Sở thân kinh vấn tấn,
Ngâm tọa thử chi di.
Trà giang nguyệt, kim dạ vị thuỳ thanh ?
Quan san vạn lý hạo nhất sắc
Hà xứ bất hệ ly nhân tình ?
Cử bôi thí yêu nguyệt
Nguyệt nhập bôi trung hành
Hàm bôi dục yết cánh phi khứ
Chỉ hữu nhân ảnh tương tung hoành
Đình bôi thả phục trí
Hựu kiến cô quang sinh
Vấn quân hà sự luyến luyến bất nhẫn sa
Ngã thị Trúc Lâm cùng độ chi bộ binh
Giang đầu thử tịch phùng thu tiết
Tửu mãn tu khuynh vị quân thuyết
Đà môn cựu lữ Tồn Chân ông
Cần hải minh tiên hiểu tương biệt
Tạc dạ kim phong há thiên khuyết
Bạch lộ thanh sương sảo xâm cốt
Nhân sinh hội ngộ an khả thường
Hữu tửu thủ ẩm Trà giang nguyệt
Trà giang nguyệt, như kính hạ ngân lưu
Trượng phu án kiếm khứ tiện khứ
Kỳ lộ vô vi nhi nữ sầu
Thuỳ vị kim cương bất hoại thân?
Ngã quan hoàn thị chiết quăng nhân.
Thử thân bất độ, hà thân độ?
Hiến quả tăng chung ngộ nhĩ tần.
Dịch nghĩa
Ai bảo thân Phật là kim cương không bao giờ nát?
Trước mắt ta vẫn có Phật gãy tay.
Thân mình chẳng độ được, còn hòng độ ai?
Lũ sư dâng quả sẽ hớt tay trên của ông luôn!
Tây du kế lộ kỷ do tuần ?
Vạn hộc long nhương viễn xấn xuân.
Qui mộng dĩ tiêu hồng hạnh vũ,
Lữ sầu ninh trước tố y trần.
Khai phàm chuyển giác phong ba tiện,
Xuất hiểm bình khan vũ trụ tân.
Thuỳ hướng Tôn gia truyền diệu bút ?
Đào đầu thiêm tá lãng ngâm nhân.
Tế vũ phi phi dạ bế môn,
Cô đăng minh diệt tiễu vô ngôn,
Thiên biên chinh khách khuê trung phụ,
Hà xứ tương tư bất đoạn hồn!
Tự quân chi xuất hỹ,
Dạ dạ thủ không sàng.
Hải nguyệt chiếu cô mộng,
Giang phong sinh mộ lương.
Tiểu kính ký viễn khiếp,
Hàn y lưu cố phường.
Trì thử các tự úy,
Bất khiển lưỡng tương vương!
Nhãn khan cao điểu độc phàn lung,
Tự ỷ thằng sàng bất ngữ trung.
Ngũ dạ tâm tình đăng đối ảnh,
Nhất thu cảnh vật vũ giao phong.
Mộng hồi thành khuyết hồn nghi khách,
Lệ sái hành dương huyết bính không.
Cách xá hà nhân ngâm giải tụng,
Lũ tương văn tự vấn cơ ông.
Cao cao mộc miên thụ,
Cổ cán hà thanh sơ!
Thiều thiều vọng thử bang,
Quyết hữu cao nhân lư.
Trúc mật phú dư kính,
Thảo phong nhiễu tiền trừ:
Bích chiểu hý tiêm lân,
Lục đẳng tú gia sơ.
Y tích truyền kinh xứ,
Yển tức thứ hữu dư!
Thanh nhàn duy thủ chuyết,
Ngô khế tại huyền hư.
Tự bão khuê tổ thượng.
Cách vi khâu hác cư.
Tuế cửu vị quy khứ,
Chỉ ưng uý giản thư.
Tiêu tiêu hoàn đáo thử,
Mạch mạch dục hà như ?
Tố tâm ký bất phụ,
Lai giả khả truy dư ?
Dịch nghĩa
Cây gạo cao cao kia,
Gốc già mà ngọn thanh đẹp sao!
Xa xa trông vào trong làng,
Nơi có nhà bậc “cao nhân” ở
Tre rậm che kín lối đi,
Cỏ tốt mọc quanh trước thềm.
Cá tung tăng lội trong ao nước biếc,
Lúa tốt xanh um khắp chốn ruộng đồng:
Đây xưa kia là nơi dạy học,
Nghỉ ngơi thú vị vô cùng.
Thanh nhàn cam phận vụng về,
Chí hướng của ta là ở nơi hư không xa tắp.
Từ khi ôm ấp chí hướng cầm ngọc khuê đeo dây ấn,
Mới xa rời nơi gò hang.
Đã lâu năm chưa về,
Chỉ vì sợ mệnh lệnh nhà vua.
Bơ phờ nay lại về đây.
Ấm ức không biết nghĩ sao.
Ước ao không phụ tấm lòng xưa,
May ra sau này có thể không thể lỡ nữa.
Tàn thiền cao khiếu mộ giang thiên,
Thiên khí khinh âm tác tiểu nghiên.
Tây nguyệt bán trầm vân tự bạng,
Nam phong hốt lãnh điện như tiên.
Nhất thanh oa tử xao tùng mãng,
Vạn điểm tinh đình sướng dã yên.
Điền tẩu quy lai hà thái hỷ,
Đồn đề liệu lý hạ phong niên.
Dịch nghĩa
Tiếng ve cuối mùa vút cao hoà vào khoảng trời sông ban chiều
Khí trời dịu nhẹ làm cho cảnh vật thêm xinh đẹp
Mặt trời phía tây lặn còn một nửa, đám mây tựa hình con trai
Gió nam chợt thổi lạnh, tia chớp trông giống chiếc roi da
Tiếng ếch kêu vang rung bụi rậm
Muôn đốm chuồn chuồn nhởn nhơ bay trong làn khói ngoài đồng
Lão nông phu trở về hớn hở làm sao
(Có) chân giò lợn chuẩn bị mừng năm được mùa
Đầu bạch tham du hứng vị dung,
Sàn nhan viễn sách nhất chi cùng.
Nhãn trung sơn thủy vạn thiên lý,
Bút để vân yên thập lục phong.
Cổ quán bất văn đề bệnh hạc,
Bán nham hà sự khởi quai long?
Chỉ ưng huề địch lai thiên thị,
Tiếu vấn chư thiên cách kỷ trùng?
Dịch nghĩa
Đầu bạc ham chơi hứng thú chưa thấy nhụt
Từ xa chống chiếc gậy trúc trèo lên đỉnh núi cao
Trong khoé mắt thu gọn nước non hàng muôn nghìn dặm
Dưới ngòi bút hiện ra mây khói của mười sáu ngọn núi
Không nghe tiếng hạc ốm kêu ở đền cổ
Vì đâu có con rồng bướng đang trỗi dậy ở nửa sườn non
Cũng nên vác sáo lên chợ trời
Cười hỏi các vùng trời còn mấy trùng xa nữa
Hà mô vị dân hồ?
Nhất thanh khởi thâm mãng.
Nhĩ minh hà trì trì?
Tạc giả vọng cam vũ.
Dịch nghĩa
Ễnh ương vì dân ư?
Một tiếng nổi lên chỗ bụi rậm.
Mày kêu sao chậm dữ vậy?
Hôm qua (người ta đã) trông mưa đấy!
Tuyển hữu mạc thủ khí,
Thủ khí mê kỳ nhân.
Vị minh mạc thác hoa,
Thác hoa ly kỳ chân.
Hiểu tỉnh cấp thanh tuyền,
Tế thán lý tân hoả.
Vô yên dữ trần khí,
Hối thủ nhất tiếu khả.
Nhự hương quý thanh chân,
Bất dụng ngoại thước ngã.
Vô dĩ nhất ác khan,
Phóng nhĩ tỵ quan giả.
Huyễn phục phi tráng nhan,
Phồn âm biến đại nhã.
Thí lưu nhất chuyển ngữ,
Tự tại chứng hiện quả.
Hải thiên hạ nhật độc nghi sương,
Đình viện tam canh chuyển tác lương.
Đậu lậu cúc hoa tiêu tức xứ,
Nhất chi bán thổ dĩ thâm hoàng.
Dịch nghĩa
Chỉ một mình thích nghi với sương và mặt trời hè miền biển,
Lúc canh ba nơi sân trong đã chuyển mát.
Đợi đến lúc có tin tức hoa cúc,
Một cành mới nở phân nửa đã vàng sẫm.
Bệnh khởi hoa biên quán khái tần,
Nhược vi bạt khứ khủng thương bần.
Quan tình dã tự Hương giang thuỷ,
Mạc bả công nghi ngộ thế nhân.
Dịch nghĩa
Ốm dậy đã nhiều lần tưới tắm cho hoa,
Nếu nhổ đi sợ làm tổn thương cái nghèo.
Tình nghĩa kẻ làm quan (trôi xuôi) như nước sông Hương,
Đừng nên đem cái nghi thức công cộng mà gạt người đời.
Trên đây uct.edu.vn đã cập nhật cho bạn BST kho tàng thơ đặc sắc của Cao Bá Quát phần 7. Hãy theo dõi phần 8 nhé! Cảm ơn các bạn đã luôn đồng hành cùng chúng tôi!
